• İçindekiler
• Nedir
• Neden Yapılır
• Hazırlık
• Beklenebilecekler
• Görsel İnceleme
• Mikroskobik İnceleme

Nedir

Nedir?

İdrar tahlili, idrar örneğinizin değerlendirildiği bir testtir. İdrar tahlili idrar yolu enfeksiyonu, böbrek hastalıkları ve diyabet gibi birbirinden farklı bir dizi hastalık grubunu tespit etmek ve değerlendirmek için kullanılır.

İdrar tahlili görünüm, yoğunluk ve idrar içeriğinin incelenmesi gibi işlemleri içerir. Anormal idrar tahlili sonuçları bir hastalık veya rahatsızlığa işaret edebilir. Örneğin, bir idrar yolu enfeksiyonu idrarın berrak değil bulanık görünmesine neden olabilir. İdrarda yüksek protein seviyesi böbrek hastalığının bir işareti olabilir.

Bir idrar tahlilinin anormal sonuçları, genellikle sorunun kaynağını ortaya çıkarmak için ek testler ve daha ileri düzeyde bir değerlendirme gerektirir.

Neden Yapılır

Neden Yapılır?

İdrar tahlili çeşitli nedenlerden dolayı yapılan yaygın bir testtir:

• Genel sağlık değerlendirmesi için.

Doktorunuz, rutin muayene kapsamında, gebelik muayenesinde, ameliyat öncesi hazırlık için, hastane kabulünde şeker hastalığı, böbrek hastalığı ve karaciğer hastalığı gibi çeşitli bozuklukları taramak için idrar tahlili önerebilir.

• Tıbbi bir durumu teşhis etmek için.

Eğer karın ağrısı, sırt ağrısı, sık veya ağrılı idrar yapma, idrarda kan ya da başka idrar sorunları yaşıyorsanız doktorunuz idrar tahlili isteyebilir. İdrar tahlili bu belirtilerin nedeninin teşhisinde yardımcı olabilir.

• Tıbbi bir durumu izlemek için.

Eğer size böbrek hastalığı ya da idrar yolu hastalığı gibi tıbbi bir durum tanısı konduysa, doktorunuz durumu izlemek ve tedavi etmek için düzenli olarak idrar tahlili önerebilir.

Gebelik testi ve ilaç taraması gibi diğer testler de benzer şekilde idrar örneği gerektirebilir. Bu testler idrar tahlilinden farklıdır. Bunlar idrardaki maddeler için yapılan testlerdir ki idrar tahlili genellikle bunları içermez. Örneğin, hamilelik testi insan koryonik gonadotropin hormonunu (HCG) ölçer. İlaç tarama testleri testin amacına bağlı olarak, belirli bir ilaç ya da onların metabolik ürünlerini tespit etmek için tasarlanmıştır.

Hazırlık

Nasıl Hazırlanacaksınız?

Eğer idrarınız sadece idrar tahlili için test ediliyorsa, testten önce her zamanki gibi bir şeyler yiyebilir ve içebilirsiniz. Eğer aynı anda başka testler de olacaksanız, test öncesinde belirli bir süre için hiçbir şey yiyip içmemeniz gerekebilir. Doktorunuz size özel talimatları verecektir.

Reçetesiz ilaçlar ve vitaminler de dahil olmak üzere pek çok ilaç, bir idrar tahlilinin sonuçlarını etkileyebilir. Aldığınız herhangi bir ilaç ya da vitamini, idrar tahlilinden önce doktorunuza söyleyin.

 

Beklenebilecekler

Ne Bekleyebilirsiniz?

İdrar tahlili için idrar örneği vermeniz gerekir. Durumunuza bağlı olarak, evde ya da doktorunuzun muayenehanesinde örnek vermeniz gerekebilir. Doktorunuz idrar örneği için bir kap verecektir. İdrar örneğini sabah ilk iş olarak vermeniz istenebilir çünkü sabahları idrar daha yoğundur ve anormal sonuçlar daha açık görülebilir.

En doğru sonuçları elde etmek için, idrar yapma safhasının ortasından idrar alınır, buna orta akım yöntemi denir. Bu yöntem aşağıdaki adımları içerir:

• İdrar açıklığını temizleyin. Kadınlar labiaları (dudaklar) iki yana açarak önden arkaya doğru temizlemelidirler. Erkeklerin penis ucunu temizlemeleri gerekir.
• Tuvalete idrar yapmaya başlayın.
• Kısa bir süre durdurun.
• Toplama kabı içinde en az 29,5 ila 59,1 mililitre toplanacak şekilde idrar yapmaya devam edin.
• Tuvalete idrar yapmaya devam ederek bitirin.
• Doktorunuzun yönlendirdiği şekilde örneği teslim edin.
• Eğer örneği 30 dakika içinde belirlenmiş yere teslim edemezseniz, doktorunuz tarafından aksi söylenmediği sürece soğuk bir yerde tutun.

Bazı durumlarda, doktorunuz idrar örneği almak için, idrar yolu açıklığına ve mesane içine ince ve esnek bir tüp (kateter) yerleştirebilir.

İdrar örneği analiz için laboratuara gönderilir. Sonrasında hemen her zamanki etkinliklerinize geri dönebilirsiniz.

Görsel İnceleme

Sonuçlar

İdrar tahlili için idrar örneğiniz üç şekilde değerlendirlir.

Görsel İnceleme

Laboratuar teknisyeni idrarın görünümünü inceler. İdrar genellikle berraktır. Bulanıklık veya anormal koku bir sorun olduğunu gösterebilir. İdrardaki kan, idrarın kırmızı veya kahverengi görünmesine neden olabilir. Ayrıca bulanık görünüm bir enfeksiyon belirtisi olabilir.

Çubuk testi

İdrardaki anormallikleri tespit etmek için içine bir çubuk (ince, plastik, üzerinde kimyasal şeritler olan bir çubuk) batırılır. Eğer bazı maddeler varsa ya da normal seviyesinin üstündeyse kimyasal şeritler renk değiştirir. Çubuk testi aşağıdakileri kontrol edebilir:

• Asitlik (pH). pH seviyesi idrardaki asit miktarını gösterir. Anormal pH değerleri bir böbrek veya idrar yolu bozukluğunun işareti olabilir.
• Yoğunluk. Yoğunluk veya özgül ağırlık ölçümü, idrarda parçacıkların ne kadar yoğunlaştığını gösterir. Normal yoğunluktan daha yüksek bir değer çoğunlukla altta yatan tıbbi bir durumun değil, dehidrasyonun (su kaybı) bir sonucudur. Ama bir böbrek bozukluğunun göstergesi de olabilir
• Protein. İdrar protein düzeyleri normalde düşüktür ve bir çubuk testiyle tespit edilemez. Protein miktarındaki küçük artışlar genellikle endişe kaynağı değildir. İdrarda daha büyük protein miktarları bir böbrek sorununun göstergesi olabilir.
• Şeker. Normalde idrardaki şeker (glikoz) miktarı da tespit edilemeyecek kadar düşüktür. Bu testte yapılan herhangi bir şeker tespiti genellikle şeker hastalığı için kontrol testleri gerektirir.
• Ketonlar. Şeker gibi, idrarda herhangi bir seviyede tespit edilen ketonlar şeker hastalığı işareti olabilir ve takip testleri gerektirir.
• Bilirubin. Bilirubin kırmızı kan hücresi yıkımının bir ürünüdür. Normalde, bilirubin kanda taşınır ve karaciğere geçer, burada ortadan kaldırılarak safranın bir parçası haline gelir. İdrarda bulunan bilirubin karaciğer hasarı veya hastalığının göstergesi olabilir.
• Enfeksiyon kanıtı. Nitrit ve lökosit esteraz bir enfeksiyon sonucu üretilir. İdrarda nitrit ya da lökosit esteraz (beyaz kan hücrelerinin bir ürünü) bulunursa, bu bir idrar yolu enfeksiyonunun işareti olabilir.
• Kan. Çubuk testiyle idrarda bulunan hemoglobin ya da miyoglobin gibi kırmızı kan hücreleri bileşenleri saptanabilir. İdrarda kan bulunması ek testler gerektirir çünkü bu, böbrek hasarı, böbrek taşları, enfeksiyon, kan hastalıkları ya da mesane kanseri işareti olabilir.

Mikroskobik İnceleme

Mikroskobik İnceleme

Birkaç idrar damlası mikroskopla incelenir. Aşağıdakilerden herhangi biri ortalama düzeylerin üzerinde gözlenirse, ilave testler gerekli olabilir:

• Beyaz kan hücreleri (lökositler) bir enfeksiyon işareti olabilir.
• Kırmızı kan hücreleri (eritrositler) böbrek hastalıkları, kan hastalıkları veya mesane kanseri gibi bir başka tıbbi durumun işareti olabilir.
• Epitel hücreleri (içi boş olan organlarınızın yüzeylerini ve derinizi kaplayan hücreler) idrar içinde bir tümörün göstergesi olabilir. Ancak, daha sık olarak, idrar örneğinin test sırasında kirlendiğini gösterir, bu durumda yeni bir örneğe ihtiyaç vardır.
• Bakteri veya maya enfeksiyonu işaret edebilir.
• Kastlar (tüp şeklindeki proteinler) böbrek bozuklukları sonucu oluşabilir.
• İdrarda kimyasallardan oluşan kristaller bulunması böbrek taşı işareti olabilir.

İdrar tahlili kesin tanı koyabilen bir test değildir. Doktorunuzun bu testi önerme nedenine bağlı olarak, anormal sonuçlar ek testler gerektirebilir veya gerektirmeyebilir. Doktorunuzun sonraki adımları belirlemek için, sonuçları gerekli olabilecek diğer testler veya ek testlerden elde edilenlerle birlikte değerlendirmesi gerekebilir.

Örneğin, eğer sağlıklı görünürken ve hiçbir hastalık belirtisi göstermezken, idrar tahlilinde normalin hafif üzerinde çıkan sonuçlar endişeye neden olmaz ve ek testlere gerek duyulmaz. Ancak, böbrek veya idrar yolu hastalığı tanısı konulduysa, yüksek seviyelerde tahlil sonuçları tedavi planını değiştirmeyi gerektirebilir.

İdrar tahlili sonuçlarınızın ayrıntılarının ne anlama geldiği konusunda doktorunuzla konuşun.