• İçindekiler
• İyot Eksikliği Yükselişte
• Risk Altında Mısınız
• Düşüşün Sebebi
• İyot Ne Yapıyor
• Beslenme

İyot Eksikliği Yükselişte

İyot Eksikliği Yükselişte

Tüm kötü şeylerden – inatçı organik kirleticiler (POP’lar), doymuş yağlar, katkı maddeleri ve gıda boyaları- kurtulmak için beslenmenizi düzenlerken ihtiyacınız olan iyotu da dışlıyor olabilirsiniz. Bunun anlamı, sağlıksız yiyecekler yemeye başlamak değil ama iyi iyot kaynaklarınızın olmasına dikkat etmeniz gerektiğidir, çünkü iyot yetersizliğini uzun süre doğal karşılayamayız.

1970’lerde iyot eksikliğinin kökünün kurutulmuş olduğuna inanılıyordu. Kadınlar arasında eksiklik erkeklerin iki katıdır, kadınların yüzde 23’ünü 40’larında ve yüzde 15’ini çocuk doğurma yaşında etkiler.

Harvard Tıp Okulu araştırmacıları, ‘en çok hamile kadınlar için endişeleniyoruz, bunların her halükarda daha fazla iyota ihtiyacı var,’ diyorlar. ‘Annede eksiklik varsa fetüse geriye döndürülmesi imkansız zarar verme olasılığı var.’ Ayrıca, ‘düşük seviyede bir iyot eksikliği bile fetüsün veya bebeklerin zihinsel gelişiminde bir takım bozukluklara sebep olabilir,’ diye ekliyorlar.

Risk Altında Mısınız

Risk Altında Mısınız?

Dietiniz aşağıdaki kategorilerden birisine giriyorsa iyot eksikliği riski altında olabilirsiniz:

• Besin zincirinde aşağıda vejeteryanlık (daha çok bitkiler ile beslenmek) veya yalnız bitkilerle beslenme;
• Okyanus balığı veya deniz yosunu içermeyen diyetler
• Sodyum açısından düşük diyetler (iyotsuz tuz kullanımı dahil)
• Süt ürünlerinin olmadığı diyetler veya süt ürünleri az olan dietler.

Düşüşün Sebebi

Düşüşün Sebebi?

İyotlu tuz, 1920’lerde iyot eksikliği ile mücadele etmek üzere çıkarıldı. Şimdi satılan sofra tuzunun yaklaşık yarısı iyotlu. Çiftçiler de o zamanlar ineklerinin beslenmelerini iyotla takviye etmeye başlamışlardı. İyot içeren katkı maddeleri, sterilizasyon malzemeleri ve gıda boyalarının endüstriyel ekmek, süt ve tahıl ürünlerinde kullanılmaya başlamasıyla 1960’larda iyot alımında daha da büyük bir artış oldu.

1970’lere gelindiğinde bu düzenlenmemiş endüstriyel iyot kaynaklarının yaygın kullanımı bazı insanların çok fazla iyot almalarına yol açtı. Bu katkı maddelerinin, sterilizatörlerin ve renklendiricilerin kullanımı ve tüketimi düştü ve buna karşılık gelen iyot alımında düşme gerçekte iyi bir haber.

Ama bu, sadece daha sağlıklı yiyecekler yemeye çalışmanın yeterli olmadığı bir durum. Dünyanın en iyi, en taze meyveleri ve sebzelerinden oluşan bir diyet, eğer çok az besinde yüksek seviyelerde bulunan iyottan yeterli miktarda almıyorsanız, size göz alıcı bir parıltı vermeyebilir.

İyot Ne Yapıyor

İyot Ne Yapıyor?

İyot tüm besin maddelerinin bel kemiği, çünkü vücudun hücreleri metabolizmalarını düzenlemek için ona ihtiyaç duyuyor. Görüntüsü hoş olmayan guatrlara sebep olmanın yanı sıra iyot eksikliği vücudun tüm sistemlerini yavaşlatıyor: Sindirim sistemi hantallaşıyor, tırnaklar daha yavaş büyüyor, cilt ve saçlar kuruyor ve donuklaşıyor, tendon refleksleri sertleşiyor, soğuğa duyarlılık artıyor ve nabız yavaşlıyor. İyot kim olduğumuzu oluşturmaya o kadar yardımcı oluyor ki eksikliği kişiliğin donuklaşmasına, dikkatin ve hafızanın bozulmasına, halsizlik ve aşırı uyuşukluğa bağlı olarak duyarlılıkta artışa neden oluyor.

Çocuklarda ve yetişkinlerde iyot eksikliği bilginin işlenmesi yeteneğini yavaşlatabilir. Bu, onu bilgi çağı için ana besin maddesi yapıyor. Ve gelişmekte olan fetüsler ve bebeklerde iyot eksikliği zihinsel geriliğe ve kalıcı nörolojik ve gelişimsel hasara sebep olabiliyor. Gerçekte ICCIDD’ye göre iyot eksikliği, dünyada zihinsel geriliğin ve beyin hasarının tek başına en büyük sebebi.

Beslenme

Nasıl Yeterli Miktarda Alabilirim?

Size yeterli iyotu vereceğinden emin olabileceğiniz bazı yiyecekler ve takviyeler var:

• Mezgit, morina, dilbalığı ve okyanus levreği (Atlantik redfish) dahil okyanus balıkları
• Deniz sebzeleri ve deniz yosunu;
• İyotlu tuz;
• Bir çok vitamin ve mineral takviyeleri

Okyanus Balıkları- Çevresel İkilem

Bir çok okyanus balığı türü iyi iyot kaynaklarıysa da çeşitli seviyelerde poliklorlu bifeniller, diğer ısrarcı organik kirleticiler ve cıva gibi toksik elementler de içerebilirler. Morina, mezgit ve okyanus levreği makul seçeneklerdir çünkü iyot oranları yüksektir ama cıva oranları görece olarak düşüktür. Bu balıklardaki cıva seviyelerine bağlı olarak uzmanlar hamile iken haftada en fazla 340 gr. tavsiye ediyorlar. Bu miktar yeterli iyodu verecektir. Ama toksinleri en aza indirmek tek çevresel endişe değil. Uygun cıva/iyot dengeleri olan okyanus türleri aynı zamandasoyları tükenmiş veya aşırı avlanma nedeniyle tehlikede olanlar.

Deniz Yosunu ve Deniz Sebzeleri

Bitkilerle beslenmeye çalışan insanlar için iyi haber iyodun en iyi kaynağının gerçekte bir bitki olması: deniz yosunu. Deniz yosunu öyle iyi bir kaynak ki tek endişe çok fazla iyot almak. Vücut ara sıra yüksek dozu kaldırabilir ama alışkanlık halinde çok fazla almak vücudun iyodu metabolize etme yeteneğini bloke edebilir. Tavsiye edilen maksimum miktar günde 1,000 mikrogram (mkg).

Birkaç tabaka nori (kurutulmuş)deniz yosunu herhangi bir problemle karşılaşılmadan her gün yenebilir. Tersine iyot oranları çok yüksek olduğundan 14 gr kombu veya 100 gr hijiki size yaklaşık bir yıl yetmeli.

İyotlu Tuz

Çeyrek çorba kaşığı iyotlu tuz yaklaşık 90 mkg. iyot sağlar. Ne iyotsuz deniz tuzu ne de sözde ‘canlı deniz tuzu’ iyi bir kaynaktır.

Vitamin ve Mineral Takviyeler

Yemeğinize hemen deniz yosunu veya ekstra tuz eklemeye başlamak istemiyorsanız takviyeler cevap olabilir. Son beslenme çalışmalarına göre hem et hem de süt yenmeyen vejeteryan bir beslenme genellikle günde 50 ile 80 mkg iyot sağlarken süt ürünlerinin yendiği bir vejetaryen beslenme günde 100 ile 150 mkg iyot sağlar. Karşılaştırma için, iyot Beslenme Referans Alımları (Dietary Referance Intakes) şöyledir: Kadınlar ve erkekler için 150 mkg/gün, hamile kadınlar için 220 mkg/gün ve emziren kadınlar için 290 mkg/gün. Uzmanlar, ‘alım miktarınız günden güne değişsede endişelenmeyin’ diyorlar. ‘İyot eksikliğinin gerçekleşmesi için aylarca çok az iyot almak gerekir.’ Yetişkinler eksiklikten kurtulabilirler ama çalışmalar etkilerinin düzelmesinin aylar alabildiğini ortaya koyuyor. Yapılacak en iyi şey öncelikle eksikliğin oluşmasını önlemek.