• İçindekiler
• Nedir
• Niçin Yapılır
• Riskler
• Nasıl Hazırlanacaksınız
• Sonuçlar

Nedir

Karaciğer Fonksiyon Tahlilleri

Karaciğer fonksiyon tahlilleri dendiğinde, genel olarak kanda birtakım enzimlere veya proteinlere bakılacak demektir. Karaciğer fonksiyon tahlilleri, karaciğerdeki hasarları veya hastalıkları bulmaya, değerlendirmeye ve gözlemlemeye yarar.

Karaciğer fonksiyon tahlilleri kavramı, sizi yanıltmasın. Çünkü bu tahlillerin hepsi karaciğerin fonksiyonunu ölçmez. Albümin ve bilirubin için yapılan tahlillerde olduğu gibi tahlillerin bazıları karaciğerin fonksiyonlarını ölçer. Söz konusu tahliller, karaciğerin, albumin denen proteinleri ve kirli kanı temizleyen bilirubini üretip üretmediğini tespit eder. Tahlillerle birlikte yapılan ancak karaciğerin fonksiyonunu ölçmeyen diğer tahliller, hastalık veya hasara karşılık karaciğer hücrelerinin ürettiği enzimleri ölçer.

Karaciğer fonksiyon tahlilleri aynı zamanda karaciğerinizin sağlığını değerlendirmek, yetersiz beslenme ve kemik hastalıkları gibi başka hastalıkları teşhis edebilmek için de yapılabilir.

Niçin Yapılır

Neden Yapılır?

Karaciğer fonksiyon tahlilleri, aşağıda sayılanlar gibi, birçok nedenden ötürü istenebilir:

• Hepatit gibi karaciğer enfeksiyonlarını teşhis edebilmek için.
• Viral hepatit veya alkolik hepatit gibi hastalıkların gidişatını ve tedaviye cevap verip vermediğini incelemek için.
• Bir hastalığın özellikle de siroz gibi hasar bırakan hastalıkların şiddetini belirleyebilmek için.
• Bazı ilaçların yan etkilerini gözlemlemek için.

Karaciğer fonksiyon tahlilleri, kanınızdaki belirli enzimlerin ve proteinlerin miktarlarını ölçer. Normalden yüksek veya düşük oranlar, karaciğer hastalıklarına işaret eder. Karaciğer fonksiyon tahlillerinde genellikle aşağıdakilere bakılır:

• Alanin transaminaz (ALT): En fazla karaciğer hücrelerinde bulunan bu enzim, vücudunuzun proteini metabolize etmesini sağlar. Normalde enzimin kandaki oranı yüksek değildir. Ancak karaciğer zedelendiğinde, kandaki alanin transaminaz değeri yüksek çıkar.
• Aspartat transaminaz (AST): Bu enzim alanin metabolizmasında rolü olan bir aminoasittir. Normalde karaciğer hücrelerinde yüksek oranda bulunur. Bu oranın daha da yükselmesi, karaciğer hastalıklarının veya zedelenmesinin belirtisidir.
• Albümin ve total protein (ALP): Karaciğerin ürettiği bir protein olan albuminin seviyesi ve toplam protein miktarı, vücudun iltihapla savaşması ve diğer fonksiyonlarını yerine getirebilmesi için karaciğerin gerekli proteini üretip üretmediğini gösterir. Değerlerin normalden düşük olması, karaciğer zedelenmesinin veya karaciğer hastalıklarının belirtisidir.
• Bilirubin. Bilirubin, kırmızı kan hücrelerinin bölünmesiyle oluşur. Normal koşullarda bilirubin karaciğerden geçer ve dışkıyla birlikte vücuttan atılır. Bilirubin seviyesinin yüksekliği, sarılık gibi karaciğer hastalıklarının habercisi olabiir.

Karaciğer fonksiyonunu değerlendirmek için yapılan diğer tahlillerin arasında şunlar yer alır:

• Gamma-glutamiltransferaz (GGT): Tahlil, kanda GGT enzimine bakar. Normalden yüksek seviyede çıkması, karaciğer veya safra kanallarında bir bozukluk olduğunu gösterir.
• L-laktat dehidrojenaz (LDH). LDH, karaciğer dahil pek çok kan dokusunda bulunan bir enzimdir. LDH’nin yüksek çıkması karaciğerde bir hastalığın belirtisi olabilir.
• Kanın pıhtılaşma süresi. Bu tahlil, kanın pıhtılaşma süresini ölçer. PT değerlerinin yüksek çıkması, karaciğerde bir bozukluk olduğunu gösterir.

Riskler

Riskleri

Karaciğer fonksiyon tahlili için genellikle damardan kan alınır. Tahlilde görülebilecek en temel risk, kanın alındığı yerin şişmesi veya acımasıdır.

Nasıl Hazırlanacaksınız

Nasıl Hazırlanacaksınız?

Bazı besinler ve ilaçlar tahlil sonuçlarını etkileyebilir. Bu yüzden doktorunuz, bir süre bir şey yememenizi ve kan vermeden önce kullandığınız ilaçları içmemenizi isteyebilir. Ne kadar süre için aç kalacağınız ve hangi ilaçları almayacağınız, yaptıracağınız tahlile göre değişebilir. Doktorunuz bunları size söyleyecektir.

Tahlil sırasında

Karaciğer tahlilleri, kan örneğiyle yapılır. Kan örneğiniz genel olarak dirseğinizin iç kısmındaki damardan bir iğne yardımıyla alınır. Giysinizin kolları uzunsa kıvırmanız istenecektir. Kanı alacak kişi, kolunuzun üst kısmına bir lastik bağlayıp sizden elinizi yumruk yapmanızı isteyebilir. Böylece damarınız daha kolay görünür ve iğneyi sokmak kanı alan kişi için daha kolay olur. İğnenin ucunda kanınızın toplanacağı minik bir tüp bulunur. Tüm bu işlemler birkaç dakikadan fazla sürmez.

İğne kolunuza girerken çok kısa bir an acı duyabilir, iğne çıkartılırken de anlık bir acı hissedebilirsiniz.

Tahlilden sonra

İğne çıkartılır çıkartılmaz, iğnenin girdiği yer bir yara bandı veya pamukla kapatılır. Kanamayı durdurmak için sizden kanın alındığı noktaya bir dakika kadar bastırmanız istenebilir.

Kanınız tahlil için laboratuvara gönderilir. Laboratuvar tahlili, kanın alındığı yerde yapılıyorsa tahlil sonuçlarını birkaç saat içinde alabilirsiniz. Doktorunuz, kan örneğinizi ya da kan örneği vermek üzere sizi, başka bir yerdeki laboratuara gönderirse sonuçları almanız birkaç gün sürebilir.

Sonuçlar

Sonuçlar

Sağlıklı bir karaciğerin normal tahlil sonuçları aşağı yukarı şöyledir:

• ALT. Litre başına 7-55 ünite arası (U/L)
• AST. 8- 48 arası U/L
• ALP. 45 – 115 U/L
• Albumin. Desilitre başına 3.5 – 5.0 gram arası (g/dL)
• Total protein. 6.3 – 7.9 g/dL
• Bilirubin. 0.1-1.0 mg/dL
• GGT. 9-48 U/L
• PT. 8.3- 10.8 saniye

Bu rakamlar, yetişkin bir erkek için ortalama rakamlardır. Normal değerler laboratuvardan laboratuvara biraz değişiklik gösterebilir. Ayrıca çocuklar ve kadınlarda da normal değerler çok az fark edebilir. Belirli yiyecekler ve ilaçlar sonuçları etkileyebilir. Bu yüzden doktorunuzun sonuçları, daha doğru değerlendirebilmesi için yediğin yiyecekleri ve aldığınız ilaçları belirtmeyi unutmayın. Doktorunuz bu tahlil sonuçlarına göre size teşhis koyacak veya ne tür bir tedaviye ihtiyacınız olduğunu belirleyecek. Zaten karaciğer hastasıysanız, tahlil sonuçları hastalığınızın ne durumda olduğunu ve ilaçlara cevap verip vermediğinizi gösterecektir.