• İçindekiler
• Nedir
• Niçin Yapılır
• Riskler
• Nasıl Hazırlanacaksınız
• Neler Yaşayacaksınız
• Sonuçlar

Nedir

Karotis Anjiyoplasti

Karotis anjiyoplasti, inmeyi önlemek ya da tedavi etmek için tıkanmış atardamarları açan bir işlemdir. Karotis atardamarlar, boynunuzun her iki tarafında bulunur ve beyninize kan sağlayan ana atardamarlardandır. İşlemde karotis atardamarda tıkalı olan bölgeye atardamarı genişletmek için geçici olarak küçük bir balon sokulur ve şişirilir.

Karotis anjiyoplasti, genellikle tıkalı atardamara stent denilen küçük, silindirik bir metalin yerleştirilmesiyle birlikte uygulanır. Stent, atardamarın açık kalmasını destekler ve yeniden daralma ihtimalini düşürür. Karotis anjiyoplasti ve stent yerleştirilmesi, geleneksel karotis ameliyatı uygun olmadığında ya da çok riskli olduğunda uygulanır.

Niçin Yapılır

Neden Yapılır?

Eğer karotis atardamarınızda ciddi tıkanma varsa (ateroskleroz), inme belirtileriniz olmasa bile karotis anjiyoplasti ve stent yerleştirilmesi için aday olabilirsiniz. Bazı vakalarda atardamarı daraltan plakları (yağlı maddeler) almak için geleneksel karotis ameliyatı (karotis endarterektomi) önerilebilir. Bazı durumlardaysa anjiyoplasti ve stent yerleştirilmesi daha iyi bir seçenek olabilir.

Karotis anjiyoplasti ve stent yerleştirilmesi, aşağıdaki durumlarda inme tedavisi ya da inmeyi önleme seçeneği olarak uygun olabilir.

• İnme ya da geçici iskemik atak (GİA veya küçük felç) geçirdiyseniz.
• Karotis atardamarınızda %70 veya daha fazla tıkanıklık varsa, özellikle de inme geçirdiyseniz ya da inme belirtileriniz varsa.
• Ameliyat olabilecek kadar sağlıklı değilseniz, örneğin ciddi bir kalp ya da akciğer rahatsızlığınız varsa, boyun tümörleri için radyasyon tedavisi aldıysanız veya zaten karotis endarterektomi ameliyatı olduysanız ve ameliyatın ardından atardamarda yeniden daralma (restenoz) olduysa.
• Daralmanın (stenoz) olduğu yere endarterektomiyle ulaşmak zorsa

Riskler

Riskleri

Her cerrahi işlemde olduğu gibi, bu işlemde de komplikasyon meydana gelebilir. Aşağıdaki komplikasyonlar karotis anjiyoplastiyle ilişkili olabilir:

• İnme ya da küçük felç (geçici iskemik atak veya GİA). Anjiyoplasti esnasında kateterlerde kan pıhtısı oluşabilir ve koparak beyne ulaşabilir. İşlem esnasında bu riski azaltmak için kan incelticiler verilir. Eğer kateter atardamardan geçerek ilerlerken atardamarlardaki plaklar koparsa da inme gelişebilir.
• Karotis arterde yeniden daralma (restenoz). Karotis anjiyoplastinin en büyük eksikliği atardamarınızda işlemden sonraki aylar içinde yeniden daralma gelişebilecek olmasıdır. Stentler restenoz riskini azaltmak için geliştirilmiştir.
• Kan pıhtısı. Anjiyoplastiden sonra, birkaç hafta veya birkaç ay içinde stent içinde kan pıhtıları oluşabilir. Bu kan pıhtıları inmeye ya da ölüme neden olabilir. Stentte pıhtı oluşma ihtimalini azaltmak için aspirin, klopidogrel ve diğer ilaçları tam olarak doktorun tavsiye ettiği biçimde almanız çok önemlidir.
• Kanama. Bacağınızda kateterin sokulduğu yerde kanamanız olabilir. Bu genelde basitçe berelenmeyle sonuçlanır. Ancak bazen, kan nakli ya da cerrahi müdahaleyi gerektirecek kadar ciddi bir kanama da meydana gelebilir.

Nasıl Hazırlanacaksınız

Hazırlık

Planlanmış bir anjiyoplastiden önce doktorunuz, tıbbi geçmişinizi gözden geçirir ve sizi fiziksel muayeneye sokar. Anjiyoplastiden ve stent yerleştirilmesinden önce aşağıdaki muayenelerden biri ya da birkaçından geçmeniz de mümkündür.

• Ultrason. Daralmış atardamarın ve beyninize giden kan akışının (ses dalgaları kullanarak) görüntüsünü elde edebilmek için, bir tarayıcı karotis arter üzerinden geçer.
• Manyetik rezonans anjiyografi (MRA) veya bilgisayarlı tomografi anjiyografi (CTA). Bu muayeneler, manyetik alanda radyo frekansı dalgaları veya röntgen ışınları kullanarak kan damarlarının oldukça ayrıntılı görüntülerini verir.
• Karotis anjiyoplasti. Bu muayene esnasında atardamarların görünebilmesi ve muayene edilebilmesi için kontrastlı madde (röntgen ışınında görünür) bir atardamara enjekte edilir.

Anjiyoplastiden önce neler yiyip içebileceğiniz ve neler yiyip içemeyeceğiniz hakkında talimatlar alacaksınız. İşlemden önce zaten hastanede kalıyorsanız hazırlığınız farklı olabilir.

İşlemden bir gece önce:

• Mevcut ilaçlarınızın doz ayarlaması konusunda doktorunuzun talimatlarını izleyin. Özellikle de bazı diyabet ya da kan inceltici ilaçları alıyorsanız, anjiyoplastiden önce doktorunuz bazı ilaçları almayı bırakmanızı isteyebilir.
• Onaylanmış ilaçlarınızı sadece küçük bir yudum suyla alın.
• Eve ulaşımı planlayın. Anjiyoplasti genellikle hastanede yatmayı gerektirir ve ertesi gün yatıştırıcıların etkisi süreceği için araba kullanmanız mümkün olmaz.

Neler Yaşayacaksınız

Ne Bekleyebilirsiniz?

Karotis anjiyoplasti, cerrahi olmayan bir işlem olarak görülür. Çünkü ameliyata nazaran daha az invazivdir. Kasığınızdaki kan damarlarında açılan küçük kesikler dışında, vücudunuzda kesik açılmaz.

Genel anestezi gerekmez; yani işlem esnasında uyanık olursunuz. Damar (IV)  kateterinden sizi rahatlatmak için bazı ilaçlar verilecektir.

İşlemden önce

• Röntgen odasına alınacaksınız ve işlem için bir yatağa uzanmanız istenecek. Karotis atardamarın resimleri alınırken hareketsiz kalmanız ve rahat olmanız için başınızı çanak şeklinde bir alana koyacaksınız.
• Kasığınız antiseptik bir solüsyonla hazırlanacak ve vücudunuzun üstüne steril bir örtü örtülecektir.
• Kasığınıza bölgeyi uyuşturmak için lokal anestetik enjekte edilecektir.
• İşlem esnasında kalp hızınızı ve kalp ritminizi görüntülemek için göğsünüze küçük elektrotlar yerleştirilecektir.

İşlem esnasında

Yatıştırıldıktan sonra doktorunuz atardamarınıza, genellikle de kasık bölgesindeki femoral artere bir delik açacaktır. Anjiyoplasti ve stent yerleştirilmesi aşağıdaki adımlarla gerçekleştirilir.

• Atardamara bir sheath (küçük bir tüp) yerleştirilir. Daha sonra bir kateter, bu tüpün içinden, röntgen rehberliğinde daralmış olan karotis artere yönlendirilir. Kateterin atardamarın içinden geçtiğini hissetmezsiniz, çünkü atardamarların içinde sinir uçları yoktur.
• Kateterin içinden karotis artere kontrast madde enjekte edilir. Kontrast madde yüzünüzün bir tarafında geçici sıcaklık hissi oluşmasına neden olabilir. Kontrast madde, daralmış atardamarın ve beyine giden kan akışının ayrıntılı bir görüntüsünü verir.
• Şemsiye biçiminde bir filtre yerleştirilir. İşlem esnasında atardamardaki daralmış bölgeden kopabilecek parçaları yakalamak için bir filtre daralma olan yerin ilerisine sokularak yerleştirilir.
• Daralmış bölgeye bir balon sokulur. Bu balon, kenarlardaki plakları iterek damarları genişletmek için şişirilir.
• Küçük ve metal ağdan bir tüp (stent) yeni açılan damarın içine yerleştirilebilir. Genişleyen stent, bir yapı iskelesi görevi görerek atardamarın yeniden daralmasını önler.
• Filtre, sheath ve kateter çıkarılır. Kateterin girildiği yere, kanamanın engellenmesi için basınç uygulanır.

İşlem bittiğinde kanamayı durdurmak için bölgeye basınç uygulanırken, işlem esnasında yattığınız pozisyonda uzanmanız gerekir. Daha sonra bir iyileşme odasına alınırsınız.

İşlemin ardından

Kateterin sokulduğu yerde kanamayı önlemek için, bir iyileşme odasında ya da hastane odanızda, mümkün olduğunca kıpırdamadan birkaç saat yatmanız gerekir. İşlemin ardından karotis arterinize ultrason almanız gerekebilir. İşlemden sonraki gün, çoğu kişi hastaneden taburcu edilir.

Kateter yerinde birkaç gün hassaslık, şişme ya da berelenme kalabilir. Küçük bir alanda renk değişimi ya da deliğin açıldığı yerde küçük bir şişlik gelişebilir. İhtiyaç oldukça sıkıntınız için önerilen dozlarda asetaminofen ya da doktorunuz tarafından yazılan diğer ilaçları alabilirsiniz.

İşlemden 24 saat sonra ağır aktivitelerden ve 4,5 kilodan fazla ağırlık kaldırmaktan kaçınmanız gereklidir.                       

Sonuçlar

Sonuçlar

Çoğu kişi için karotis anjiyoplasti ve stent yerleştirilmesi, tıkalı atardamardaki kan akışını öncekine göre yükseltir ve inme riskini ya da belirtilerini azaltır. Ama konuşma ya da yürüme güçlüğü, vücudunuzun tek tarafında uyuşukluk ya da işlemden önce var olan benzer belirtileriniz yeniden ortaya çıkarsa doktorunuza ulaşın.

Karotis anjiyoplasti ve stent yerleştirilmesi herkes için uygun bir tedavi değildir. Doktorunuz, faydalarının olası risklerine göre daha fazla olup olmadığını belirleyebilir. Karotis anjiyoplasti geleneksel karotis ameliyatından daha yeni olduğu için, uzun vadeli sonuçları hala araştırılıyor. Hangi sonuçları bekleyebileceğiniz ve işlemden sonra hangi takiplerin gerekeceği konusunda doktorunuzla konuşun.

Aşağıdaki hayat tarzı değişiklikleri iyi sonuçların korunmasına yardımcı olacaktır:

• Sigarayı bırakmak
• Kolesterol seviyelerini düşürmek
• Sağlıklı kilonun korunması
• Diyabeti, yüksek kan basıncı ve uyku apnesi gibi sağlık sorunlarının kontrol altına alınması
• Düzenli egzersiz yapmak.