• İçindekiler
• Nedir
• Niçin Yapılır
• Riskler
• Nasıl Hazırlanacaksınız
• Neler Yaşayacaksınız
• Sonuçlar

Nedir

Koroner Baypas

Koroner baypas ameliyatı, kan akışınızın kalbinizdeki atardamarın tıkalı bölümünün çevresinden dolaşmasını sağlayarak, kalp kaslarınıza giden kan akışının yeniden düzenlenmesi işlemidir. Koroner baypas ameliyatında bacağınızdan, kollarınızdan, göğsünüzden ya da karnınızdan alınan sağlıklı bir kan damarı kullanır. Kanın hastalıklı ya da tıkanmış bölgenin çevresinden akabilmesi için, alınan damar kalbinizdeki diğer atardamarlara bağlanır. Ameliyatın ardından normal kan akışı yeniden sağlanır. Koroner baypas ameliyatı, kalp hastalığını tedavi etmek için kullanılan seçeneklerin sadece birisidir.

Koroner baypas ameliyatı, kalp krizi geçirme riskinizi azaltır. Bu ameliyattan sonra, çoğu kişide, göğüs ağrısı ya da nefesin çabuk kesilmesi gibi belirtiler azalır.

Niçin Yapılır

Neden yapılır?

Siz ve doktorunuz, koroner baypas ameliyatının, anjiyoplasti veya stent yerleştirilmesi gibi başka bir arter açma işleminin size uygun olup olmadığını değerlendirebilirsiniz.

Aşağıdaki durumlarda koroner baypas bir seçenek olabilir:

• Hafif egzersizlerde bile kalp kasına kan ulaşmamasına yol açan, kalp kaslarınıza kan sağlayan birkaç atardamarda daralmadan kaynaklanan göğüs ağrısı. Anjiyoplasti veya stent yerleştirilmesi, bazı durumlarda işe yarar ama bazı tıkanıklık türlerinde koroner baypas ameliyatı en uygun tercih olabilir.
• Birden fazla hastalıklı koroner atardamarın ve kalbin ana pompasının, yani sol kalp karıncığının düzgün çalışmaması.
• Sol ana koroner atardamar ciddi anlamda daralmışsa ya da tıkanmışsa. Sol oda kapakçığınıza giden kanın çoğunu bu atardamar sağlar.
• Anjiyoplastinin uygun olmadığı bir atardamar tıkanıklığınız varsa, daha önce gerçekleştirilen anjiyoplasti veya stent yerleştirilmesi başarısız olmuşsa veya stent yerleştirilmiş ancak atardamar yeniden daralmışsa (restenoz).

Koroner baypas ameliyatı kalp krizi gibi acil durumlarda, eğer doktorunuz diğer tedavilere yanıt vermediğinizi fark ederse de uygulanabilir.

Koroner baypas ameliyatı ilk başta tıkanmalara yol açan altta yatan kalp hastalığını iyileştirmez. Bu hastalık ateroskleroz ya da koroner arter hastalığı olarak adlandırılır. Koroner baypas ameliyatı geçirseniz bile yine de ameliyattan sonra tedavinin bir parçası olarak hayat tarzı değişiklikleri gerekli olacaktır. Koroner baypas ameliyatından sonra kolesterolünüzü düşürmek, kan pıhtısı gelişme ihtimalini azaltmak ve kalp fonksiyonlarınızı mümkün olduğunca iyileştirmek için ilaç tedavisi alırsınız.

Riskler

Riskler

Koroner baypas ameliyatı bir açık kalp ameliyatı olduğu için, işlem esnasında ya da işlemden sonra komplikasyonlar gelişebilir. Koroner baypas ameliyatının en yaygın görülen komplikasyonları şunlardır:

• Kanama.
• Kalp ritim bozuklukları (aritmiler)

Daha az sıklıkla görülen komplikasyonlarsa şunlardır:

• Eğer ameliyattan hemen sonra bir kan pıhtısı koparsa kalp krizi
• Karaciğer yetmezliği
• Göğüs yarasında enfeksiyon
• Genellikle 6 ila 12 ayda düzelecek olan hafıza kaybı ya da sağlıklı düşünmede zorlanma
• İnme

Bu komplikasyonların gelişme riski ameliyattan önceki sağlığınıza bağlıdır. Bu risklerin yaşanma ihtimaliyle ilgili görüş almak için doktorunuzla konuşun.

Eğer önceden planlanmış bir koroner baypas ameliyatı oluyorsanız, komplikasyon riskiniz genellikle düşüktür, ama yine de bu genel sağlığınıza bağlıdır. Eğer operasyon acilen yapılmışsa ya da anfizem, böbrek hastalığı, diyabet ya da bacaklardaki atardamarlarda tıkanma (periferik arter hastalığı ya da PAD) gibi başka sağlık sorunlarınız varsa risk yüksek olacaktır.

Nasıl Hazırlanacaksınız

Hazırlık

Koroner baypas ameliyatına hazırlanmak için doktorunuz ameliyattan önce uymanız gereken aktivite kısıtlamaları ve beslenme ya da ilaç değişiklikleri hakkında özel talimatlar verecektir. Göğüs röntgeni, kan testleri, elektrokardiyogram ve koroner anjiyogram gibi pek çok ameliyat öncesi test yaptırmanız gerekecektir. Koroner anjiyogram, kalbinizi besleyen atardamarları görüntülemek için boya kullanılan özel bir röntgen işlemidir. Çoğu kişi ameliyat olacağı günün sabahında hastaneye yatar. Koroner baypas ameliyatı, kalp krizi gibi acil durumlarda da gerçekleştirilebilir.  

Ameliyatınızı takip eden haftalar için mutlaka hazırlık ve plan yapın. Araba kullanacak, işinize dönecek ve günlük işlerinizi gerçekleştirecek noktaya gelecek kadar iyileşmeniz genellikle 6 haftayı bulacaktır.

Neler Yaşayacaksınız

Ne bekleyebilirsiniz?

İşlem esnasında

Koroner baypas ameliyatı genellikle 3 ila 6 saat sürer ve genel anestezi gerektirir. Ortalama olarak cerrahlar ameliyatta 2 ila 4 koroner arter onarırlar. Gerekli baypas sayısı, kalbinizdeki tıkanıklığın yerine ve şiddetine bağlıdır.

Çoğu koroner baypas ameliyatı, kan akışı kalp-akciğer makinesi sayesinde (açık pompa koroner baypas ameliyatı) yapılırken göğüste büyük bir kesik açılarak gerçekleştirilir.  

Cerrah göğsün ortasını göğüs kemiği boyunca keser. Daha sonra kalbi açığa çıkarmak için göğüs kafesi açılır. Göğüs kafesi açıldıktan sonra kalp geçici olarak durdurulur ve kalp-akciğer makinesi vücudun kan dolaşımı görevini üstlenir.

Cerrah genellikle göğüs duvarınızın içinden (iç meme atardamarı) ya da alt bacaktan, sağlıklı kan damarlarınızdan bir parça alır ve kan akışının hastalıklı atardamarın daralmış kısmının çevresinden yönlendirilebilmesi için (baypas) bu damarın uçlarını tıkanmış atardamarın üstüne ve aşağısına bağlar.

Baypas ameliyatı oluyorsanız cerrahınızın diğer yeni teknikleri de kullanabilir.

• Pompasız veya atan kalp ameliyatı. Bu işlem, bazı özel aletler kullanılarak cerrahın üzerinde çalıştığı kalp bölgesinin stabilize edilmesiyle, ameliyatın kalp atarken gerçekleştirilmesini sağlar. Bu ameliyat türü zordur, çünkü kalp hareket etmeye devam eder. Bu nedenle herkes için uygun bir seçenek değildir.
• Minimal invaziv ameliyat. Bu işlemde cerrah koroner baypas ameliyatını, göğüsteki küçük bir kesi aracılığıyla, genellikle de cerrahın küçük alanda çalışmasına yardımcı olan robotiklerin ve video görüntüleme yöntemlerinin kullanılmasıyla gerçekleştirir. Minimal invaziv ameliyatın varyasyonları, küçük yaradan kalp ameliyatı, diğer bir deyişle anahtar deliğinden kalp ameliyatı olarak adlandırılabilir.

Uyutulduktan (anestezi aldıktan) sonra ağzınızdan bir solunum tüpü sokulur. Bu tüp, ameliyat esnasında ve ameliyattan hemen sonra solumanızı sağlayan bir suni solunum cihazına bağlıdır.

İşlemin ardından

Koroner baypas ameliyatı büyük bir ameliyattır. Koroner baypas ameliyatının ardından bir ya da iki gün yoğun bakımda kalırsınız. Burada kalbiniz, kan basıncınız, solunumunuz ve diğer hayati belirtileriniz sürekli takip edilecektir. Ameliyattan sonra, bir iki saat süresince ya da bir gece boyunca solunum tüpünüz gırtlağınızda kalacaktır, yani konuşmanız mümkün olmayacaktır. Ellerinizle, jestlerinizle ve notlarla iletişim kurabilirsiniz. Solunum cihazı, siz uyanınca ve kendi başınıza nefes alabilecek duruma geldiğinizde çıkarılacaktır.

Herhangi bir komplikasyon olmazsa, bir hafta içinde hastaneden taburcu edilirsiniz. Fakat taburcu olsanız da günlük işlerinizi, kısa mesafe yürümeyi bile gerçekleştirmeniz zor olacaktır. Eve döndükten sonra aşağıdaki bulgu ve belirtileri yaşarsanız doktorunuzu arayın. Çünkü bunlar, göğüs yaranızda enfeksiyonun uyarıcı işaretleri olabilir.

• 38 derecenin üzerinde ateş
• Hızlı kalp atışı
• Göğüs yaranızın çevresinde yeni ya da kötüleşen ağrı
• Göğüs yaranızın çevresinde kızarıklık veya göğüs yaranızda kanama ya da akıntı

İyileşme dönemi genellikle 6-12 hafta sürer. Çoğu durumda 6 haftanın ardından işinize dönebilir, cinsel faaliyete ve egzersiz yapmaya başlayabilirsiniz, ama önce mutlaka doktorunuzdan onay alın.

Sonuçlar

Sonuçlar

Ameliyatın ardından çoğu kişi daha iyi hisseder ve 10-15 yıl süreyle belirtiler görülmez. Ama zamanla, başka bir baypas ya da anjiyoplasti gerektirecek şekilde diğer atardamarlarda ya da baypas ameliyatında kullanılan damar greftinde tıkanma olması mümkündür.

Baypas ameliyatı, kalbinize giden kan akışını iyileştirse de, altta yatan koroner arter hastalığını iyileştirmez. Ameliyatın sonuçları ve uzun vadede yararları, ilaçlarınızı önerildiği şekilde almanıza ve aşağıdaki gibi sağlıklı hayat tarzı tavsiyelerine uymanıza bağlıdır.  

• Sigarayı bırakın.
• Diyabeti kontrol altına alın.
• DASH diyeti gibi sağlıklı bir diyete uyun.
• Kolesterol seviyelerinizi düşürün.
• Sağlıklı bir kiloyu koruyun.
• Kan basıncınızı kontrol altında tutun.
• Diyabetinizi kontrol altında tutun.
• Egzersiz yapın.

Ameliyattan sonra yapmanız gereken hayat tarzı değişikliklerine ilave olarak, doktorunuz bir kardiyak rehabilitasyon programı önerebilir. Kardiyak rehabilitasyonu, diğer bir deyişle kardiyak rehab, kalp krizinin, başka kalp hastalıklarının ya da kalp hastalıkları tedavisi için gerçekleştirilen ameliyatın ardından, iyileşmenize yardımcı olmak amacıyla tasarlanan kişiselleştirilmiş bir egzersiz ve eğitim programıdır. Kardiyak rehabilitasyon genellikle siz hala hastanedeyken başlar ve evde güvenli biçimde takip edebileceğiniz bakım programına kadar, ayakta tedavi esasına göre takip programlarıyla devam eder.