• İçindekiler
• Nedir
• Sebepler
• Belirtiler
• Testler
• Tedavi
• Önleme

Nedir

Kırık yüz kemiği, yüzde kırık bir kemikle sonuçlanan yaralanmalara verilen addır.

Sebepler

Birçok durum yüz kırıklarına yol açabilir. Motorlu araç çarpmaları, spor yaralanmaları, düşmeler ve saldırılar çoğunluktadır ama kurşun yaraları ve bıçaklamalardan da yüz kırıkları meydana gelebilir.
Yüz kırıklarıyla birlikte başka yaralanmalardan da hep endişe edin. Örneğin motorlu bir araç kazasında yüzünüz yaralanırsa özellikle vücudun başka kısımları da hasar görebilir.

Belirtiler

Bazı belirtiler kırık yüz kemiğine özeldir ama bazı belirtiler herhangi bir kırık kemiğe mahsustur. Ama bu belirtilerin, (kırık kemik olmaksızın) yumuşak doku yaralanması gösterebileceğini de unutmayın.
·         Kırık yüz kemiği: ağrı, şişme, morarma
·         Kırık burun: şişme, hassasiyet, şekil bozukluğu, burun kanaması (varsa genelde az)
·         Burun kemiğinizde önemli travma burnunuzun içindeki kemiklerin kırılmasıyla sonuçlanabilir (kalbur kemiği)
·         Bu kemikler kırılırsa beynin dış ortamla temasa geçmesine neden olabilir.
·         Olası belirtiler arasında sürekli burun kanaması veya belirgin burun akıntısı bulunur.
·         Kırık çene: çene ağrısı, hassasiyet, dişleri düzgün biçimde bir araya getirememek (maloklüzyon)
·         Dilin altında çürüme hep bir çene kırığını gösterir.
·         Orta yüz kırığı (maksiler kırık): dişleri düzgün biçimde bir araya getirememek, görsel sorunlar, belirgin burun akıntısı
·         Gözlerin ve orta yüzün etrafındaki morluk geçirilebilir.
·         Bu kırıklar genelde hafiftir ve genelde yüksek hızlı araba kazalarının sonucudur. Sonuç olarak, yüz dışındaki bölgelerde de ciddi yaralanma olabilir.
·         Bu insanlar soluk almada güçlük çeker ve nefes almalarına yardımcı olması için boğazlarına bir tüp yerleştirilmesi gerekir.
·         Elmacık kemiği kırığı (zigomatik kırık): yanağım düzleşmesi, etkilenen yanda gözün altında değişen his, görsel şikayetler, çeneyi hareket ettirince acı
·         Etkilenen tarafta göz bölgesinde bazen kan bulunur.
·         Göz yuvası kırığı (orbital kırık): çökük göz (enoftalmos), etkilenen gözün altında değişen his, çift görme (özellikle yukarı bakınca)
·         Bu kırıkta göz çukurunun kemiklerini içerir.
·         Yaralanma, genelde yumruk veya top gibi sert bir cisim göze çarptığında meydana gelir.
·         Temporomandibüler eklem kayması: çene ayrılması, ağzı kapatamama.
·         Temporomandibüler eklem (çenenizin kulağınızın hemen önündeki şakak kemiğiyle çenenizin kavuştuğu eklem) kayması travma, nöbet veya ağzı aşırı açmayla meydana gelebilir.
Ne zaman tıbbi yardım istenmeli?
Belirgin bütün yüz yaralanmalarını doktor kontrol etmeli. Ya doktorunuzla görüşün ya da acil servise gidin.
Yüz travması geçiren bütün insanları doktor kontrol etmelidir. Büyük travma durumunda 112 aranmalıdır.
Aşağıdaki belirtileri yaşıyorsanız, doktor değerlendirmesi önemlidir:
·         Belirgin burun akıntısı
·         Burun kanaması
·         Bilinç kaybı
·         Çift veya bulanık görüş gibi herhangi bir görsel bozukluk
·         Herhangi bir durum sorunu
·         Dişleri bir araya getirememe
·         Çene hareketinde acı
·         Yüzde değişen his
·         Asimetrik yüz
·         Görülebilir kemik olan açık yaralar

Testler

Burun kırığı
·         Burnunuzda yaralanma olsa bile, tedaviyi yönlendirmek için röntgene ihtiyaç duyulması nadirdir. Burun kırığı genelde fiziksel muayeneyle tanılanır. Burun yaralanması için başlangıç tedavisi kırığınız olsa da değişmez.
·         Eğer burnunuzun yukarısındaki kemiklerde (kalbur kemiğinde) kırıktan şüphelenirse doktor tomografi isteyebilir.
Çene kırığı
·         Eğer çenenizde olası bir kırık varsa doktorunuz röntgen isteyebilir. Bazen özel bir diş röntgen makinesi tanıya yardımcı olması için kullanılır. Bu alet bütün hastanelerde bulunmaz.
Orta yüz kırığı (maksiler kemik)
·         Orta yüz kırıkları genelde araba kazalarından kaynaklandığından dolayı genelde başka, potansiyel açıdan hayati yaralanmalarla ilişkilendirilir. O yüzden bir yüz kırığını tanılamak genelde erken tedavinizin en önemli kısmı değildir.
·         Stabilize edildikten sonra yüzün tomografisi de genelde orta yüz kırığını kontrol etmekte en yararlı yöntemdir.
Elmacık kemiği kırığı (zigomatik kırık)
·         Hemen muayene edilirseniz doktor genelde bunları fiziksel muayeneyle tanılar. Bu, şişme yüzünden zamanla zorlaşır.
·         Zigomatik kemiğin özel röntgen görüntüleri genelde işe yarar. Yüzünüzdeki başka kemiklerle ilgili ciddi bir kırık varsa doktorunuz daha fazla bilgi edinmek için tomografi isteyebilir.
Göz yuvası kırığı (orbital kırık)
·         İlk tanıda röntgen yararlı olabilir.
·         Eğer röntgende göz yuvanızda kırık görülürse daha fazla bilgi edinmek için muhtemelen tomografi yaptırırsınız.
Temporomandibüler eklem kayması
·         Eğer kayma travma sonucunda olmuşsa çene kırığını ihtimal dışı bırakmak için röntgen çekilecektir.
·         Spontan veya tekrarlayan kaymanız varsa röntgene ihtiyaç olmayacaktır.

Tedavi

Evde tedavi
Ev bakımı doktor sizi görene kadar kısıtlıdır.
·         Ağrı ve şişmeyi hafifletmek için bölgeye buz koyun.
·         Kanayan bölgelere doğrudan baskı uygulayın.
Tıbbi Tedavi
Burun kırığı
·         İlk olarak, doktor (varsa) burun kanamanızı kontrol edecek. Burnunuzda kan toplanması (septal hematom) varsa doktor burnunuza bir delik açıp kanı akıtarak onu kurutacak.
·         Burnunuz başta çok şişeceği için kırık burun hemen yerine yerleştirilmez. Şişme indikten sonra bile, kırık burnu yerine yerleştirilmesi ancak kötü bir kozmetik sonuç varsa veya nefes almanız engelleniyorsa gerekir. Gerekirse takip muayenelerinden birinde bir uzman bunu yapar. O sırada şişkinlik inmiş olur ve kemik yerine daha doğru yerleştirilebilir.
·         Burnunuzun içindeki kemiklerde kırıklar (kalbur kemikleri) hastanede yatmayı gerektirir.
Çene kırığı (mandibüler kırık)
·         Deriden veya ağzın içinde görülen kırık bir kemik (açık kırık) hastanede kalmayı ve damar içi antibiyotikleri gerektirir.
·         Çoğu zaman, çenenizde kapalı kırık varsa tedavi için ağız cerrahına yönlendirilirsiniz.
Orta yüz kırığı
·         Orta yüz kırığının ve ilişkili yaralanmaların ciddiyetinden dolayı, nefes almak için bir tüpe ihtiyacınız olabilir  ve muhtemelen hastaneye yatırılırsınız.
·         Bu kırıklar genelde ameliyat gerektirir. Genelde bir plastik cerrah ve KBB uzmanı tarafından gerçekleştirilir.
Elmacık kemiği kırığı (zigomatik kırık)
Zigomatik kemer kırılmışsa, itilen kırık kozmetik kusura yol açıyorsa kırığı düzeltmek için ameliyat gerekebilir.
Göz yuvası kırığı (orbital kırık)
·         Göz yuvası kırığı tedavisinin zamanlaması ve gereği tartışmalıdır.
·         Bazı uzmanlar cerrahi tedavinin ancak kalıcı çift görme olduğunda veya gözünüz yuvaya gerilediğinde gerektiğini düşünür.
·         Başka uzmanlar karar vermek için tomografi yaptırır. Danıştığınız uzmanla ameliyata gerek olup olmadığına karar vermelisiniz.
Temporomandüler eklem kayması
Bu genelde acil serviste düzeltilir. Lokal anestezinin yanı sıra çene kemiklerini rahatlatmak için ilaç kullanılabilir. 

Önleme

Bu yaralanmalar genelde alkol kullanımı, kavga, motorlu araç kazaları ve oyun sportlarıyla ilişkilidir.
Araba kullanırken hep emniyet kemerinizi takın ve sporda uygun koruyucu araçları kullanın.