• İçindekiler
• Nedir
• Belirtiler
• Teşhis
• Tedavi

Nedir

Hamile kalmak size ve eşinize karşı bir meydan okuma halini aldıysa yalnız değilsiniz. Gelişmiş ülkelerdeki çiftlerin %10-15’i kısırdır. Kısırlık, en az bir yıl boyunca, ya da 35 yaş ve üstünde bir kadınsanız bu süre 6 ay, sık sık, korunmasız cinsel ilişki olmasına rağmen hamile kalamamak olarak tanımlanır.

Kısırlık, hem sizde hem de eşinizde olabileceği gibi tek bir nedene bağlı da olabilir veya meydana gelen ya da devam bir gebeliğin önlenebilir faktörlerin bir kombinasyonu olabilir. Neyse ki, kısırlığın aşılması için çok güvenli ve etkili tedaviler vardır. Bu tedaviler hamile kalma şansınızı önemli ölçüde artırır.

Sebepler

Hamile kalmak için, yumurtlama ve döllenmenin karmaşık süreçlerinde sadece doğru hareket etmek gerekiyor. Bazı çiftler gebelik için uğraşırken, kısırlıkla sonuçlanacak birşeyler yolunda gitmez.

Kısırlığın nedeni veya nedenleri çiftlerden birini ya da ikisini de içerir. Genel olarak:

• Vakaların yaklaşık üçte birinde kısırlık, sadece erkek partneri içeren bir nedene bağlıdır.
• Vakaların diğer üçte birlik kısmında kısırlık, hem kadın hem de erkek partneri içeren bir nedene bağlıdır.
• Vakaların kalan kısmında kısırlık, sadece kadın partneri içeren bir nedene bağlıdır.

Erkek kısırlığının sebepleri
Bir dizi şey sperm sayısı, hareketlilik yeteneğini (motilitesi) veya dölleme yeteneğini etkileyebilir. Erkek kısırlığının en sık görülen nedenleri şunlardır:

• İnmemiş testis, genetik bozukluklar veya tekrarlanan enfeksiyonları gibi çeşitli sorunları nedeniyle anormal sperm üretimi veya işlevi.
• Erken boşalma veya ağrılı cinsel ilişki (disparoni) gibi cinsel sorunlar nedeniyle sperm dağıtımla ilgili sorunlar; geri boşalma gibi sağlık sorunları; kistik fibroz gibi bazı genetik hastalıklar ya da testisin sperm içeren bir bölümünün (epididim) tıkanması gibi yapısal sorunlar.
• Kötü beslenme, obezite, alkol, tütün ve uyuşturucu kullanımı gibi genel sağlık ve yaşam tarzı.
• Tarım ilaçları ve diğer kimyasal maddeler gibi bazı çevresel faktörlere aşırı derecede maruz kalmak. Ayrıca, saunada veya sıcak küvetlerdeki gibi aşırı ısıya sık sık maruz kalmak vücudun kendi ısısını yükseltebilir. Bu da sperm üretimini bozar ve sperm sayısını düşürebilir.
• Kanser ve tedavisiyle ilgili hasarlar. Kanser tedavisi için kullanılan radyasyon ve kemoterapi tedavileri bazen sperm üretimine ciddi şekilde zarar verir. Radyasyon tedavisi testislere ne kadar yakın yapılırsa kısırlık riski o derece artar. Kanser yüzünden bir iki testisin birden alınması erkek doğurganlığını artırabilir.
• Yaş. 40 yaş üstü erkekler, genç erkeklere göre daha az doğurgan olabilir.

Kadın kısırlığının sebepleri
Kadındaki kısırlıkta en sık rastlanan sebepler şunlardır:

• Genelde fallop tüpü iltihaplanması (salpenjit) sonucu fallop tüpünün zarar görmesi veya tıkanması. Cinsel yolla bulaşan bir enfeksiyon olan klamidya kadın kısırlığının en yaygın nedenidir.
• Rahim dokusu aşılandığında ve rahim dışında gelişmesi sonucu oluşan endometriyoz sıklıkla sperm, yumurta ve yumurtalık, rahim ve fallop tüplerinin fonksiyonlarını etkiler.
• Yumurtalıkların yumurta salgılamamasına (anovulasyon) neden olan yumurtlama bozuklukları. Altta yatan nedenler yaralanma, tümörler, aşırı egzersiz ve açlığı da içerebilir. Ayrıca, bazı ilaçlar yumurtlama bozukluklarıyla ilişkili olabilir.
• Yüksek prolaktin (hiperprolaktinemi) anne sütü üretimini uyaran bir hormondur. Hamile olmayan veya emzirmeyen kadınlarda yüksek seviyelerde bulunması yumurtlamayı etkileyebilir.
• Polikistik over sendromu (PKOS), vücudunuzun yumurtlama sorunlarına neden olacak kadar çok androjen hormonu ürettiği bir durumdur. PKOS, ayrıca insülin direnci ve obeziteyle de ilişkilidir.
• 40 yaşından önce adet kanamasının kesilmesi ve yumurtalık foliküllerinin erken tükenmesi olan erken menopoz. Nedeni tam olarak bilinmemesine rağmen bağışıklık sistemi hastalıkları, radyasyon veya kemoterapi tedavisi ve sigara gibi bazı durumlar erken menopozu etkiler.
• Rahim duvarında iyi huylu tümörler olarak bilinen rahim fibroidleri 30'lu ve 40'lı yaşlardaki kadınlarda daha sık görülür. Nadiren de olsa, fallop tüplerini tıkayarak kısırlığa neden olabilirler. Daha sık şu şekilde zarar verebilir: Fibroidler döllenmiş yumurtanın uygun olarak yerleştirilmesini engelleyebilir.
• Pelvik adezyonlar, pelvik enfeksiyon, apandisit, karın veya pelvik cerrahi sonrası organları birbirine bağlayan skar dokusu bantlarıdır. Bu skar dokusu oluşumu doğurganlığı azaltabilir.

Kadınlardaki diğer sebepler

• İlaçlar. Geçici kısırlık bazı ilaçların kullanımıyla oluşabilir. Çoğu zaman, ilaç durdurulduğunda üreme etkin hale getirilir.
• Tiroit sorunları. Çok fazla tiroit hormonu salgılanması (hipertiroidi) ya da çok az tiroid hormonu salgılanması (hipotiroidi) tiroit bezlerinin dengesini bozarak adet döngüsünü etkileyebilir ve kısırlığa neden olabilir.
• Kanser ve tedavisi. Kadın üreme kanserleri başta olmak üzere bazı kanserler genellikle kadın doğurganlığı etkiler. Hem radyasyon hem de kemoterapi kadının üreme yeteneğini etkileyebilir. Kemoterapi üreme fonksiyonlarını etkileyebilir, erkek ve kadınlarda doğurganlığı azaltabilir.
• Diğer tıbbi koşullar. Cushing hastalığı, orak hücre hastalığı, böbrek hastalığı ve diyabet gibi gecikmiş ergenlik veya amenoreyle (adet görememe) ilişkili tıbbi durumlar, bir kadının doğurganlığı etkileyebilir.

Belirtiler

Çoğu çift, çalışmalarının ilk altı ayı içinde gebeliğe ulaşır. Genel olarak, korunmasız cinsel ilişkiden 12 ay sonra, çiftlerin yaklaşık yüzde 90 oranında gebelik oluşur. Kalan çiftlerin çoğunluğu eninde sonunda tedaviyle veya tedavi olmadan gebe kalacaktır.

Kısırlığın ana belirtisi, hamile kalmak isteyen bir çiftin iktidarsızlığıdır. Başka açık belirtileri olmayabilir.

Bazı durumlarda, kısır bir kadının normal adet dönemleri olabilir. Kısır bir adamda kıl çıkması veya cinsel işlev değişiklikleri gibi hormonal sorunlara bağlı bazı işaretler görülebilir.

Bir doktora gittiğinizde
Genel olarak, siz ve eşiniz en az bir yıl süreyle gebe kalmak için düzenli olarak uğraşmıyorsanız kısırlıkla ilgili çok fazla endişe etmenize gerek yok.

Genellikle, siz ve eşiniz bir yıldan fazla bir zaman hamile kalmak için çaba göstermemişseniz kısırlık konusunda çok fazla endişelenmenize gerek yok. Doktorunuzla görüşmeden önce aşağıdakileri gözden geçirin. Eğer bir kadınsanız ve:

• 34 yaşında veya daha büyükseniz ve altı ay ya da daha uzun zamandır hamile kalmak için uğraşıyorsanız
• Adetiniz düzensizse veya hiç adet görmüyorsanız
• Adet sırasında çok ağrı çekiyorsanız
• Size endometriyoz veya pelvik inflamatuar hastalığı (PID) teşhisi konulduysa
• Daha önce birden fazla düşük yaptıysanız doktorunuzla irtibata geçin.

Bir erkekseniz ve eğer aşağıdakiler görülmüşse doktorunuzla görüşün:

• Sperm sayınız azsa
• Daha önce testis, prostat ya da cinsel sorunlarınız olumuşsa

Risk faktörleri

Hem kadın hem de erkek kısırlığı konusunda birçok risk faktörü aynıdır. Bunlar:

• Yaş. Ortalama 30 yaşından sonra, bir kadının doğurganlık potansiyeli yavaş yavaş azalır. Yaşı büyük kadınlarda yüksek oranda kromozomal anormalliklerin neden olduğu kısırlık yumurtalarda yaşlandıkça ya da doğurganlığı engelleyebilecek sağlık sorunlarına maruz kaldıkça meydana gelir. 40 yaş üstü erkekler, genç erkeklere göre daha az doğurgan olabilir.
• Tütün kullanımı. Eşlerden biri tütün kullanıyorsa çiftin bebek sahibi olma ihtimali azalır. Tütün kullanımı aynı zamanda kısırlık tedavisinin olası faydalarını da azaltır. Sigara içen kadınlarda düşük oranı daha fazladır.
• Alkol kullanımı.Kadınlar için, lohusalık ya da hamilelik sırasında alkol kullanımının güvenilir bir düzeyi yoktur. Alkol kullanımı doğum kusurları riskini artırır ve bu durum hamile kalmayı her seviyede daha da zorlaştırır. Orta düzeyde alkol kullanımının, erkek doğurganlığını azalttığını kanıtlayan bir çalışma yoktur.
• Aşırı kilolu olmak. Kadınlar arasında kısırlık genellikle hareketsiz yaşam tarzı ve aşırı kilolu olmaktan kaynaklanır. Buna ek olarak, bir erkeğin aşırı kilolu olması sperm sayısı etkileyebilir.
• Aşırı zayıf olmak. Anoreksiya nervoza veya bulimiya gibi yeme bozuklukları olan, çok düşük kalorili veya sıkı diyet uygulayan kadınlar risk altındadır.
• Çok fazla egzersiz. Bazı çalışmalara göre, haftada yedi saatten daha fazla egzersiz yapmak yumurtlama sorunlarına neden olabilir. Diğer taraftan da, az egzersiz yapmak kısırlığa neden olan obeziteyi artırır.

Teşhis

Kısırlık testi yaptırmadan önce, gerekli sorumluluğu alıp alamayacağınızdan emin olun. Doktorunuz veya kliniğinizde çalışanlar cinsel alışkanlıklarınızı tespit etme ve gerekli gördükleri takdirde o alışkanlıkları değiştirme konusunda size tavsiyelerde bulunabilir. Deneme yanılma testleri ve süreleri birkaç ay sürebilir. Kısır çiftlerin yaklaşık üçte birinde, kısırlığın hiçbir özel nedeni (açıklanamayan kısırlık) bulunmaz.

Değerlendirme pahalıdır ve hatta bazı durumlarda rahatsız edici işlemleri ve birçok tıbbi sigorta tarafından karşılanmayan giderleri içerir. Son olarak, hatta tüm test ve danışmanlık hizmetleri tamamlandıktan sonra bile kesin gebeliğin oluşacağına dair hiçbir garantisi yoktur.

Erkekler için testler
Bir erkeğin doğurgan olması için, testislerin yeterli sayıda sağlıklı sperm üretmesi gerekir ve spermin kadının rahminin içine etkili bir biçimde yerleştirilmesi gerekir. Bu işlemlerin herhangi birinde sorun olup olmadığını belirlemek için erkek kısırlığı testleri yapılır.

• Genel fiziksel muayene. Sizin üreme incelemelerinizi, tıbbi geçmişiniz, hastalıklarınız ve sakatlıklarınız, aldığınız ilaçlar ve cinsel alışkanlıklarınız hakkında sorularınızın incelenmesini içerir.
• Meni analizi. Bu test erkek partner için oldukça önemli bir testtir. Doktorunuz sizden bir defa veya daha fazla meni örneği isteyebilir. Meni, genellikle mastürbasyonla veya cinsel ilişki yarıda kesilerek ve temiz bir kap içine sperm boşaltılarak elde edilir. Bir laboratuar, menilerinizin miktarını, rengini ve meninizin içinde enfeksiyon ya da kan olup olmadığını inceler.
• Hormon testleri. Testosteron ve diğer erkeklik hormonlarının düzeyini belirlemek için yapılan kan testi oldukça yaygındır.
• Transrektal ve skrotal ultrason. Ultrason, retrograd ejakülasyon ve ejakülatuar kanal tıkanıklığı gibi durumlarda kanıt oluşturmak için doktorunuza yardımcı olabilir.

Kadınlar için testler
Bir kadının doğurgan olması için, yumurtalıklarının düzenli olarak sağlıklı yumurta salgılaması gerekir ve onun üreme sisteminin sperm tarafından döllenebilmesi için yumurta ve spermin fallop tüpüne geçişine izin vermesi gerekir. Kadının üreme organları sağlıklı ve fonksiyonel olmalıdır.

Doktorunuz sağlık geçmişiniz, adet döngünüz ve cinsel alışkanlıklarınızla ilgili sorular sorduktan sonra genel bir fizik muayenesine girersiniz. Bu normal bir jinekolojik muayenedir. Özel doğurganlık testleri şunları içerebilir:

• Yumurtlama testi. Yumurtlayıp yumurtlayamadığınızı belirlemek için hormon seviyelerinizin ölçümü için kullanılan bir kan testidir.
• Histerosalpingografi.Bu test, rahmin ve fallop tüplerinin durumu değerlendirir. Sıvı rahim içine enjekte edilir ve boşluğun normal olup olmadığını belirlemek için röntgen ışını kullanılır ve sıvı, fallop tüpleriniz aracılığıyla ilerletilir. Tıkanma ya da başka sorunlar genellikle oluşabilir ve cerrahi operasyonla düzeltilebilir.
• Laparoskopi.Genel anestezi altında yapılır, bu işlem göbeğinizin altında küçük bir kesi (8 ile 10 milimetre) açılmasını gerektirir. Ardından, sizin fallop tüplerinizi, yumurtalıklarınızı ve rahminizi incelemek için ince bir görüntüleme aygıtı yerleştirilir.
• Laparoskopi tarafından belirlenen en sık görülen sorunlar endometriyoz ve yara izidir. Doktorunuz bu yöntemle ayrıca tıkanıklıkları veya fallop tüplerinizin ve rahminizi düzensizliklerini tespit edebilir. Laparoskopi genellikle ayaktan tedavi şeklinde yapılır.
• Hormon testleri. Hormon testleri, yumurtlama hormon düzeylerinin belirlenmesinin yanı sıra tiroit ve hipofiz hormonlarını kontrol etmek için de yapılabilir.
• Yumurtalık rezervi testleri.Test, yumurtlama olduktan sonra yumurtaların potansiyel etkinliğini belirlemek için yapılabilir. Bu yaklaşım, sıklıkla bir kadının adet döngüsünde erken hormon testiyle başlar.
• Genetik test.Genetik test kısırlığa neden olabilecek bir genetik bozukluğunuzun olup olmadığını belirlemek için yapılabilir.
• Pelvik ultrason. Pelvik ultrason, rahimdeki yada fallop tüpündeki hastalıkları araştırmak için yapılabilir.

Kısırlık nedeni bulununcaya kadar bu testlerin hepsini yaptırmanıza gerek yoktur. Kısırlığın nedeninin belirlenebilmesi için yaptırılacak testler, sizin ve doktorunuzun birlikte vereceği karara bağlıdır.

Tedavi

Kısırlık tedavisi, ne kadar zamandır kısır olduğunuza, sizin yaşınıza ve eşinizin yaşına ve birçok kişisel tercihe bağlıdır. Kısırlığın bazı nedenleri giderilemez. Buna rağmen, hamile kalmak isteyen bir kadın doğurganlık tekrar kazanmak için yardımla üreme teknolojisi veya diğer yöntemler sayesinde hamile kalabilir.

Erkekler için tedavi
Erkeklerin tedavisini için çeşitli yaklaşımlar şunlardır:

• Genel cinsel sorunlar. İktidarsızlık ya da erken boşalma sorunlarının giderilmesi doğurganlığı artırabilir. Bu sorunların tedavisi genellikle ilaç veya davranışsal yaklaşımlarla giderilebilir.
• Sperm eksikliği. Bir erkekte kısırlık olduğundan şüpheleniyorsanız yardımcı üreme teknikleri sorununuzu veya kullanımınızı gidermek için cerrahi operasyon ya da hormon tedavisi bazen yardımcı olabilir. Bazı durumlarda, doğrudan testislerden veya mesaneden alınan sperm laboratuvar ortamında bir yumurtanın içine enjekte edilebilir.

Kadınlar için tedavi
Doğurganlık ilaçları yumurtlama bozuklukları nedeniyle kısır kalan kadınlar için en iyi tedavi yöntemidir. Bu ilaçlar yumurtlamayı neden olur veya düzenler. Genellikle, yumurtlamayı tetiklemek için folikül uyarıcı hormon (FUH) ve luteinizan hormon (LH) gibi doğal hormonlara benzer bir biçimde çalışır. Yaygın olarak kullanılan doğurganlık ilaçları şunlardır:

• Klomifen sitrat. Bu ilaç ağızdan alınır ve polikistik over sendromu (PKOS) veya diğer yumurtlama bozuklukları olan kadınlarda yumurtlamayı uyarır. Yumurta içeren yumurtalık folikülünün büyümesine yardımcı olan folikül uyarıcı hormon ve luteinizan hormonun daha çok salgılanması için hipofiz bezine yardımcı olur.
• Human menopozal gonadotropin. Bu enjekte edilen ilaç yumurtlamayı uyarmak için hipofiz bezi yetmezliği nedeniyle kendi kendine yumurtlayamayan kadınlar içindir. Klomifenin aksine, hipofiz bezi, human menopozal gonadotropin (HMG) ve diğer gonadotropinler yumurtalıkları doğrudan etkiler, uyarır. Bu ilaç, hem folikül uyarıcı hormon hem de luteinizan hormon içerir.
• Follikül uyarıcı hormon. Folikül uyarıcı hormon, yumurtalıklardaki yumurta foliküllerinin gelişimini uyararak çalışır.
• Human koryonik gonadotropin. Human koryonik gonadotropin, klomifen, human menopozal gonadotropin, folikül uyarıcı hormonla birlikte kullanıldığında yumurtaları salgılamak (yumurtlamak) için folikülü uyarır.
• Gonadotropin salgılatıcı hormon analogları. Bu tedavi, human koryonik gonadotropin tedavisi sırasında düzensiz yumurtlama döngüsü ya da folikülün henüz yeterince olgunlaşmasını beklemeden erken yumurtlayan kadınlar içindir. Gonadotropin salgılatıcı hormon (Gn-SH) analogları hormon üretimini değiştirmeye yol açan hipofiz bezi aktivitesini bastırır. Böylece, doktor folikül uyarıcı hormonla folikül gelişimini uyarabilir.
• Aromataz inhibitörleri. Letrozol ve anastrozol içeren bu ilaç sınıfı, ilerlemiş meme kanseri tedavisi için onaylanmıştır. Doktorlar bazen bu ilaçları kendi başına yumurtlayamayan ve klomifen sitrat tedavisine yanıt vermemiş kadınlar için uygun olarak tanımlar. Bu ilaçlar, yumurtlamayı uyarma konusunda Gıda ve İlaç İdaresi tarafından onaylanmamıştır, ilaçların erken gebelik üzerindeki etkileri henüz bilinmemektedir.
• Metformin. Bu ilaç oral yoldan yumurtlamayı artırmak için alınır. Kısırlığın nedeni olarak insülin direnci biliniyorsa kullanılır. İnsülin direnci PKOS gelişiminde rol oynayabilir.
• Bromokriptin. Bu ilaç prolaktin seviyelerinin yükselmesi nedeniyle düzensiz yumurtlama döngüleri olan kadınlarda kullanılır. Bu hormon aynı zamanda yeni doğum yapmış kadınlarda süt üretimini artırmak için kullanılır.

Cerrahi
Nedenine bağlı olarak, cerrahi kısırlık için bir tedavi seçeneği olabilir. Fallop tüplerindeki tıkanma ve diğer problemler cerrahi operasyonla giderilebilir. Laparoskopik teknikler fallop tüplerinde güvenli ameliyatlar sağlar.

Eğer sizde endometriyoz varsa doktorunuz sizi ilaçların yumurtaları uyarmak veya düzenlemek için kullanılan ya da yumurta ve spermin laboratuar ortamında birleştirilip anne rahmine aktarıldığı tüp bebek yönteminde kullanılan yumurtlama tedavisiyle tedavi edebilir.

Yardımcı üreme teknolojileri (YÜT)
Her yıl gelişmiş ülkelerde binlerce bebek yardımcı üreme teknolojileri sayesinde dünyaya gelir. Kısır çiftlerin bebek sahibi olmaları için birlikte çalışmalar yapan yardımcı üreme teknolojileri sağlık ekibinde doktorlar, psikologlar, embriyologlar, laboratuar teknisyenleri, hemşireler ve yardımcı sağlık uzmanları bulunur.

Yardımlı üreme teknolojisinin en yaygın formları şunlardır:

• Tüp bebek tekniği (TBT).Tüp bebek, bir kadından yumurtaları alarak bir erkeğin spermleriyle laboratuar ortamında bir kase içinde birleştirilmesini içerir ve elde edilen embriyo döllenmeden 3 ila 5 gün sonra anne rahmine yerleştirilir.
• Elektrik veya titreşimli uyarıyla boşalma. Elektrik veya titreşimli uyarıyla meni elde etmek için erkeğin boşalmasını sağlar. Bu işlem bir omurilik yaralanması yüzünden boşalamayan erkeklerde kullanılabilir.
• Cerrahi sperm aspirasyonu. Bu teknik, epididim, vaz deferens veya testis gibi erkek üreme sisteminin bir parçasından sperm alımıdır. Ejakulatuar kanal tıkanmışsa yine bu teknik sayesinde sperm elde edilir.
• Intrasitoplazmik sperm enjeksiyonu (ISSI). Bu işlem, standart tüp bebek işlemiyle bağlantılı olarak döllenmenin gerçekleşmesi için tek bir spermin doğrudan yumurtaya enjekte edildiği (mikromanipülasyon) mikroskobik bir tekniktir.
• Yardımlı kuluçka. Bu teknik, embriyonun dış kapağını açarak rahmin içi dokusu içine embriyonun yerleştirilmesine (kuluçka) yardımcı olmak için kullanılır.

Yardımcı üreme teknolojileri, kadın sağlıklı bir rahme sahip olduğu zaman, doğurganlık ilaçlarına iyi yanıt verdiği zaman, dopal yumurtlama ya da donör yumurta kullunıldığında en iyi sonucu verir. Erkeğin sağlıklı sperme sahip olması gerekir ya da donör sperm kullanılmalıdır. Yardımlı üreme teknolojisinin başarı oranı 35 yaş sonrası daha düşüktür.

Tedavinin komplikasyonları.
Kısırlık tedavisiyle bazı komplikasyonlar ortaya çıkar. Bunlar:

• Çoğul gebelik.Yardımlı üreme teknolojisinin en sık görülen komplikasyonu çoğul fetus gebeliktir. Genel olarak, fetüs sayısı ne kadar artarsa erken doğum oranı da o oranda artar. Erken doğan bebekler sağlık ve gelişim sorunları riski altındadır.
• Kaliteli embriyo sayısı tutulur ve fetüsü olgunlaştırır, sonuçta çift tarafında alınan br kararla doğum gerçekleşir. Eğer çok fazla gebelik oluşmuşsa diğer fetüslerin yaşaması için bir ya da daha fazla fetüsün (çoğul gebelik redüksiyonu) anne rahminden alınması mümkündür.
• Over hiperstimülasyon sendromu (OHSS). Aşırı uyarılma gerçekleştiği zaman bir kadının yumurtalıkları büyüyebilir, ağrı ve şişkinliğe neden olabilir. Hafif ve orta dereceli semptomlar genellikle tedavi olmadan giderilir. Ancak nefes darlığı ve karın şişliği gibi ağır vakalar acil tedavi gerektirir. Genç kadınlarda ve polikistik over sendromu olan kadınlarda diğer kadınlara göre over hiperstimülasyon sendromu gelişme riski daha yüksektir.
• Kanama ve enfeksiyon. Herhangi bir invaziv işlemde olduğu gibi yardımcı üreme teknolojilerinde de kanama veya enfeksiyon riski vardır.
• Düşük doğum yapma oranı.Düşük doğum için en büyük risk faktörü çoğul fetus gebeliktir. Tek canlılı gebelikte yardımcı üreme teknolojileriyle düşük yapma ihtimali daha düşük olabilir.
• Doğum kusurları. Yardımcı üreme teknikleri ve doğum kusurları arasındaki olası ilişki hakkında bazı endişeler var. Bu olası ilişkiyi onaylamak için daha fazla araştırma gereklidir. Bu tedavinin yarar sağlayıp sağlamadığı konusunda endişeleniyorsanız bu etmen üzerine düşünün. Yardımcı üreme teknolojileri bugüne kadarki doğurganlık artırıcı en başarılı tedavidir.

Destek

Kısırlıklla başa çıkmak zor olabilir. Bu bilinmeyen bir konudur, bunun ne kadar süreceğini ya da neyle sonuçlanacağını tahmin edemeyebilirsiniz. Kısırlık sıkı çalışmayla çözülebilecek bir sorun değildir. Çiftin duygusal yönden birbirine destek olması gereken bir iştir.
Adım atmadan önce bunlarla başa çıkmak yardımcı olabilir:

• Sınırları belirleyin. Kaç tane ve hangi tip işlemlerin sizi ve eşinizi hem duygusal açıdan hem de finansal açıdan tatmin edeceğine öncedden karar verin ve bir üst sınır belirleyin. Doğurganlık tedavileri pahalı olabilir ve genellikle sigorta şirketleri kapsamında değildirler, başarılı bir gebelik sık sık tekrarlanan girişimlere bağlıdır.
• Diğer seçenekleri düşünün. Kısırlık tedavisi sonuçlanmadan olabildiğince erken evlat edinme, donör sperm veya yumurta, taşıyıcı annelik, hatta hiç çocuk sahibi olmama gibi alternatifleri düşünün. Gebelik gerçekleşmezse bu seçenekler umutsuzluk duygularınız sırasında kaygınızı azaltabilir.
• Duygularınız hakkında konuşun. Tedavi öncesi ve sonrası tedavinin başarısız olma ihtimali ve bu süreç içerisinde yaşayacağınız üzüntüde yardımcı olması için destek grupları ya da danışmanlık hizmetleri bulun.

Tedavi sırasındaki duygusal stres yönetimi

• Akupunktur. Bu eski terapinin tüp bebek tedavisi sırasında korkuları azaltmak ve iyimserliği artırmak için kullanılır. Terapilerin doğurganlığınıza herhangi bir etkisi bulunmaz, ama motivasyonunuzu artırabilir.
• Rahatlatma uygulamaları.Gevşeme eğitimi ve stres yönetimi dahil bilişsel davranışçı terapinin gebelik oranıyla ilişkili olduğu düşünülüyor.
• Kendinizi ifade edin. Sizi suçluluk veya öfke bastırma duyguları yerine daha pozitif duygulara ulaştırır.
• Sevdiklerinizle iletişiminizi sürdürün. Eşiniz, aileniz ve arkadaşlarınızla konuşmak çok yararlı olabilir. En iyi desteği genellikle sevdiklerinizden ve size en yakın olan kişilerden alırsınız.

Sonucun duygusal etkileri yönetme
Kısırlık tedavisinin sonucu ne olursa olsun, psikolojik sorunlarla karşılaşma ihtimaliniz vardır. Bu sonuçların herhangi bir duygusal etkisi size veya eşinize ağır gelmeye başlarsa profesyonel yardım alın:

• Başarısızlık. Başarısızlığın duygusal stresi en sevgi dolu, en iyi ilişkiler için bile yıkıcı olabilir ve bu sebeple kendinizi başarısızlığa karşı hazırlamalısınız. Yaygın duygusal tepkiler öfke, suçluluk, şok, özgüven sorunları, cinsel sorunlar ve evlilik sorunlarını içerebilir.
• Başarı. Doğurganlık tedavisinde başarılı olunsa bile, gebe kalma aşamasındaki başarısızlık, stres ve korku yaygın görülür. Eğer depresyon veya anksiyete bozukluğu gibi bir geçmişiniz varsa, çocuğunuzun doğumundan sonraki birkaç ay içinde bu sorunların tekrarlanma riski var demektir.
• Çoğul doğumlar. Çoğul gebeliğin sonucunda oluşan başarılı bir doğum, yeni tıbbi karmaşalar sunar ve hem hamilelik sırasında hem de doğumdan sonra önemli duygusal sorunlar yaşatır.

Önleme

Erkek kısırlığının çoğu türü önlenebilir değildir. Erkek doğurganlığına olumsuz etkide bulunabilecek uyuşturucu ve tütün kullanımı, aşırı alkol tüketiminden kaçının. Ayrıca, aşırı sıcaklıklar da sperm üretimini ve hareketliliğini etkileyebilir. Bu etki genellikle geçici olmasına rağmen sıcak su küvetlerinden ve buhar banyolarından kaçının.

Çiftler için, haftada iki üç defa ilişkiye girmek doğurganlığı artırabilir. Çok sık boşalma sperm kalitesini azaltabilir. Sperm, kadın üreme sisteminde 72 saate kadar canlı kalabilir ve yumurta yumurtlamadan sonra yaklaşık 24 saat içinde döllenebilir.

Bir kadın, çeşitli yollarla gebe kalma şansını artırabilir:

• Orta derecede egzersiz yapın. Düzenli egzersiz önemlidir, ama siz adet dönemlerinizi etkileyecek kadar çok egzersiz yapıyorsanız doğurganlığını bozulabilir.
• Aşırı kilolardan kaçının.Aşırı kilolu olmak ya da aşırı zayıf olmak hormon üretiminizi etkileyebilir ve kısırlığa neden olabilir.
• Alkol, tütün ve uyuşturucudan kaçının. Bu maddeler gebe kalma ve sağlıklı bir hamilelik dönemi geçirme ihtimalinizi düşürür. Alkol almayın ve sigara içmeyin. Esrar ve kokain gibi uyuşturuculardan kaçının.
• Kafeini sınırlayın.Hamile kalmaya çalışan kadınların kafein alımını sınırlaması gerekir. Güvenli seviyede kafein kullanımı için doktorunuza danışın.
• İlaç alımını sınırlayın. Hem reçeteli ve reçetesiz ilaçların kullanımı hamile kalma ihtimalinizi ya da hamileliliğinizi sürdürme ihtimalinizi düşürebilir. Düzenli olarak aldığınız herhangi bir ilaç varsa doktorunuzla konuşun.