Tam adı kronik obstrüktif akciğer hastalığı olan KOAH aslında amfizem ve kronik bronşit gibi hastalıkları içeren bir grup akciğer hastalığının adıdır. Bu hastalıklarda akciğerdeki hava kesecikleri zarar görür, bronşlar iltihaplanır ve bunun sonucunda kronik öksürük, aşırı balgam üretimi, nefes yetmezliği gibi hayat kalitesini ciddi anlamda düşüren belirtiler ortaya çıkar. KOAH hastaları bir merdiven çıktıklarında bile nefes nefese kalabilir, çok ileri evrelerde konuşmaya bile nefeslerini yettiremeyebilirler. Peki KOAH neden gelişir?

Kısaca KOAH’nın en büyük nedeni tütün kullanımıdır. Ardından tahriş edici kimyasallara uzun süre maruz kalmak gelir. Progresif bir hastalıktır. Gelişmesi uzun sürer ve ilerlemeye devam ederek belirtileri gitgide kötüleşir.

KOAH neden gelişir dendiğinde gelişmiş ülkelerde birinci neden sigara kullanımıdır. KOAH hastalarının %90’ı ya aktif olarak sigara içen ya da geçmişte sigara içmiş kişilerden oluşur. Uzun dönemli sigara kullanıcılarının %20 ila 30’unda KOAH gelişir. Birçok diğer sigara kullanıcısında ise farklı akciğer sorunları ortaya çıkar veya akciğerin işlevi azalır.

KOAH hastası birçok kişi genellikle en az 40 yaşındadır ve bir şekilde sigara geçmişi vardır. Ne kadar uzun süre ve ne kadar çok tütün ürünü içtiyseniz KOAH hastası olma riskiniz o kadar artar. Sigara dumanının yanında puro dumanı, pipo dumanı ve başkalarının dumanına maruz kalmak olan ikinci el sigara dumanı da KOAH’ya neden olabilir. Sigara kullanan astım hastalarında KOAH riski daha da artar.

KOAH neden gelişir dendiğinde iş yerinde kimyasallara ve dumanlara maruz kalmak bir diğer nedenidir. Hava kirliliğine uzun dönemler boyunca maruz kalmak ya da sürekli toz solumak KOAH’ya yol açabilir. Gelişmekte olan ülkelerde sigara dumanının yanı sıra iyi havalandırılmamış evler bu hastalığın gelişmesine neden olur. Çünkü aileler yemek pişirme ve ısınma için yakılan yakıtların dumanını içlerine çekmek durumunda kalırlar.

KOAH’ya genetik yatkınlık da olabilir. KOAH hastalarının yaklaşık %5’inde alfa-1-antitripsin adlı bir proteinin eksikliği vardır. Bu eksiklik akciğerlerin kötüleşmesine neden olur ve karaciğeri de etkileyebilir. Hastalığın gelişmesinde başka genetik faktörler de rol oynayabilir. Ancak KOAH bulaşıcı değildir.