• İçindekiler
• Nedir
• Niçin Yapılır
• Riskler
• Nasıl Hazırlanacaksınız
• Neler Yaşayacaksınız
• Sonuçlar

Nedir

Meme Muayenesi

Meme muayenesi, kendi kendinize yapacağınız bir meme kontrolü yöntemidir. Meme muayenesi esnasında, meme görüntüsünü incelemek için gözlerinizi ve dokunarak yoklamak için ellerinizi kullanırsınız.

Meme muayenesi, memelerinizi daha iyi tanımanıza olanak verir. Bu da memenizde herhangi bir değişiklik olduğunda farkına varma ihtimalinizi artırır. Meme muayenesi, olası meme sorunlarını tespit etmeye yardımcı olabilir.

Önceden, erken meme kanseri tespiti için meme muayenelerinin zorunlu olduğu düşünülürdü ama şu an isteğe bağlı olarak gerçekleştirilir. Diğer meme kanseri tarama testlerinin hayat kurtardığı kanıtlanmış olsa da, meme muayenelerinin bunu yapabildiğine dair bir kanıt yoktur. Burada vurgulanan, meme farkındalığıdır; yani memelerinizin normal yoğunluğu, meme altındaki dokuları tanımak ve memelerinizi olası değişiklikler için incelemektir.

Niçin Yapılır

Neden Yapılır?

Meme muayenesi yapmak, memelerinizin normal görünüşünü ve normal yapısını dokunarak öğrenmenize yardımcı olur. Bu, gelişebilecek olan küçük değişiklikleri fark etmenizi kolaylaştırır.

Örneğin, memenizin kolunuza yakın olan üst bölgesinde bir kalınlaşma fark edebilirsiniz. Eğer memenizin nasıl göründüğünü ve yapısını tanımışsanız, dokunduğunuzda bu bölgeyi genellikle tamamen düz ve pürüzsüz olarak hissettiğinizi bilirsiniz. Sık sık yaptığınız meme muayeneleri sayesinde gelişen dokunsal hafıza olmaksızın, bu değişikliği fark etmeniz mümkün olmaz. Böyle bir değişikliği tespit etmek, gecikmeden doktorunuza gitmenizi sağlar.  

Kanserli olduğu teşhis edilen bir meme kitlesi henüz küçükken tespit edilmişse, iyileşme şansı daha yüksektir. Kanserin küçük olması, büyük olmasıyla karşılaştırıldığında, cerrahi ve diğer tedavi seçeneklerinizin daha iyi olduğu anlamına gelir.

Düzenli meme muayenelerinizden en iyi faydayı sağlamak için, bir sonraki doktor kontrolünüzde doktorunuzdan, yaptığınız muayeneyi incelemesini isteyin.

Riskler

Riskler

Meme muayenesi yapmak kendi başına zararlı değildir. Ama yine de bazı riskleri vardır:

• Bir kitle bulunmasından kaynaklanan anksiyete. Kadınların memelerinde fark ettiği değişimlerin ve kitlelerin çoğu kanserli değildir. Yine de memenizde şüpheli bir değişim bulmanız, bunun gelecekteki sağlığınız için ne ifade ettiği konusunda kaygılanmanıza neden olabilir. Bu endişeniz, doktorunuzu görene kadar günlerce sürebilir.
• Fark ettiğiniz kitle ya da değişimlerin kontrol edilebilmesi için daha fazla test ve işlem gerekebilir. Meme muayenesi sonucunda şüpheli bir alan fark ederseniz, gereksiz yere endişelenebilirsiniz ve birçok tıbbi inceleme yaptırmanız gerekebilir. Örneğin şüpheli bir kitle keşfederseniz bu durum, inceleme amacıyla doku alınmasıyla (biyopsi) sonuçlanabilir. Eğer kitlenin kanserli olmadığı (benign) anlaşılırsa, gereksiz yere invaziv bir işlem yaptırmış olduğunuzu hissedebilirsiniz.
• Kendi kendine muayenenin faydalarına gerçekte olduğundan daha fazla önem verme. Meme muayeneleri, meme kanseri sebebiyle gerçekleşen ölümlerin sayısını düşürmez. Bu nedenle birçok sağlık kuruluşu, bu muayenelerin tercihe dayalı olduğunu düşünür. Kimi sağlık kurumlarıysa, bu yöntemin hayat kurtardığı kanıtlanana kadar, kadınlara kendi kendine meme muayenesini önerir.

Meme muayenesinin fayda ve risklerini doktorunuzla görüşün. Meme kanseri taramaları genellikle aşağıdaki yaklaşımların bir arada uygulanmasını gerektirir.  

• Kendi kendinize yapacağınız meme muayenesi
• Doktorunuz tarafından klinik olarak yapılan meme muayenesi
• Mamografi

Bu tarama yöntemleri birlikte kullanıldıklarında,  meme kanserinin erken ve daha tedavi edilebilir bir evredeyken belirlenmesi şansı artar.

Nasıl Hazırlanacaksınız

Hazırlık

Eğer kendi kendine meme muayenesini yapacaksanız, doktorunuza ne zaman başlayacağınızı sorun. Ayrıca doktorunuzdan meme muayenesini nasıl yapacağınızı göstermesini isteyin. Bazı sağlık kurumları doktorlara, meme muayenesinin faydaları ve kısıtlamaları konusunda 20 yaşına ulaşmış kadınları bilgilendirmelerini önerir. Hamileyseniz, emziriyorsanız, menopoza girmişseniz veya meme implantınız varsa yine de meme muayenesi yapabilirsiniz.

Meme muayenesine hazırlanmak için aşağıdakileri yapabilirsiniz:

• Adet döngünüz esnasında meme hassasiyetinizin en az olduğu zamanı seçin.  Hormon seviyelerinizde her ay, adet döngünüz esnasında dalgalanmalar gerçekleşir. Bu da göğüs dokusunda değişikliklere neden olur. Adet gördüğünüzde memedeki şişkinlik de azalmaya başlar. Bu nedenle adet döneminizin bitiminden birkaç gün sonrası, kendi kendine muayeneyi uygulamanız için en uygun zamandır.
• Eğer adet görmüyorsanız, ayın belli bir gününü seçin. Eğer adet görmüyorsanız ve kendi kendinize meme muayenesi yapmak istiyorsanız, muayeneyi yapmak için ayın belli bir gününü seçin. Fakat muayeneyi her ay yapmamanız da önemli değildir.

• Bir not defteri bulundurun. Memenizde fark ettiklerinizi yazmak için bir not defteri kullanın. Bazı kadınlar meme muayenesinin ardından memelerinin yapısıyla ilgili bir şema çizmeyi de faydalı bulur. Örneğin memenizin üst kısmının diğer alt yarısına göre daha kalın olduğunu fark edebilirsiniz. Eğer kalın olan bu alan daha sonraki muayenelerde daha belirgin hale gelirse, çizimleriniz değişikliği görebilmenize yardımcı olabilir. Ya da sağ memenizin üst dış çeyreği, adet döneminiz başlamadan önce oldukça hassas olabilir. Ancak adet döneminin başlamasının ardından bu hassasiyet geçebilir. Eğer bu hassaslığı her ay kaydetmişseniz doktorunuz bu değişimin hormonal dalgalanmalarla ilişkili olduğunu ve endişelenecek bir durum olmadığını tespit edebilir.

Neler Yaşayacaksınız

Ne Bekleyebilirsiniz?

Memenizin görsel muayenesiyle başlayın

Vücudunuzun üst kısmı çıplak bir şekilde, bir aynanın önünde, kollarınız yanınızda olacak şekilde oturun veya ayakta durun. Göğüslerinizi görsel açıdan incelemek için aşağıdakileri yapın:

• İleriye bakın ve memenizde buruşukluk, çukurlaşma ve gamze ya da meme büyüklüğünde, şeklinde ya da simetrisinde değişiklik olup olmadığını inceleyin.
• Meme ucunuzun içeri doğru çekilip çekilmediğine bakın.
• Ellerinizi kalçanıza bastırarak memenizi inceleyin.
• Kollarınızı başınızın üzerine kaldırıp avuç içlerinizi birbirinize bastırarak memenizi inceleyin.
• Memelerinizi kaldırın ve memenizin iç ve orta kısmındaki tümseğin simetrik olup olmadığına bakın.

Eğer memenizi görsel açıdan incelemenizi zorlaştırıcı bir görme bozukluğunuz varsa, yakın bir arkadaşınızdan ya da bir aile bireyinizden size yardım etmesini isteyin.

Daha sonra memenizi muayene etmek için ellerinizi kullanın.

Elle meme muayenesi yöntemlerini uygulamanın başlıca yolları şunlardır:  

• Uzanarak meme muayenesi. Bir yatağın ya da düz bir zeminin üzerine uzanın.  Yattığınız zaman meme dokusu yayılır ve incelir, böylece elle hissedebilmeniz kolaylaşır.
• Duşta meme muayenesi. Elinizi ve parmaklarınızı sabunla köpürtmeniz, parmaklarınızın cildinizin üzerinde daha kolay kaymasını sağlar.

Meme muayenesi yaparken aşağıdaki bazı genel ipuçlarını aklınızda tutun:

• Parmaklarınızın içini kullanın. Parmak uçlarınız yerine, ortadaki üç parmağınızın iç boğumlarını kullanın. Eğer parmaklarınızın içiyle hissetmekte güçlük yaşıyorsanız, avuç içiniz ya da parmaklarınızın dışı gibi elinizin hassas olan başka bir kısmını kullanın.
• Yeterli basınç uygulayın. Dokuyu hissedebilmek için yeterli derecede ama rahatsızlığa neden olmayacak ya da kaburganıza bastırmayacak kadar basınç uygulayın. Amaç, memenin farklı derinliklerini hissedebilmektir.
• Zaman ayırın.  Acele etmeyin.  Memenizi dikkatlice muayene etmeniz dakikalar alabilir.

Tüm memenizi muayene ettiğinizden emin olmak için sistemli bir teknik kullanın:

• Memenizin pasta dilimleri ya da bir saat üzerindeki rakamlar gibi dilimlere ayrılmış bir daire olduğunu hayal edin.
• Sol elinizi başınızın arkasına yerleştirin ve sol göğsünüzü sağ elinizle muayene edin.
• Sağ elinizi memenizin en üst kısmına, köprücük kemiğinizin yakınına koyun.
• Ortadaki üç parmağınızın iç kısımlarıyla memenize sıkıca bastırın ve parmaklarınızı meme ucunuza doğru kaydırın. Eğer bu, rahatsızlığa neden oluyorsa uyguladığınız basıncı biraz azaltın.
• Parmaklarınızı memenizin dışından meme ucunuza doğru hareket ettirerek meme dokunuzdaki her dilimi muayene edin.
• Parmaklarınızı saat yönünde, dairedeki bir sonraki dilime doğru hareket ettirin.
• Memenizin tamamının ve koltuk altınızın muayenesini tamamlayana kadar bu şekilde muayeneye devam edin.
• Daha sonra sağ elinizi başınızın arkasına koyun ve sağ göğsünüz için muayeneyi sol elinizi kullanarak tekrarlayın.
• Memenizin yukarısındaki üst göğüs bölgesini de muayene edin.
• Oturarak ya da ayakta durarak kolunuzu kısmen başınızın üzerine kaldırın ve koltuk altlarınızı muayene edin.
• Meme uçlarınızı muayene edin ve akıntı olup olmadığına bakın. Meme ucunuzun çevresindeki koyu renkli bölgeyi (areola) parmaklarınızla saat 12 ve saat 6 yönüne doğru çekin. Bunu saat 3 ve 9 yönünde doğru tekrar edin.

Eğer bu tekniği kullanarak meme muayenesi gerçekleştirmenizi zorlaştıracak bir engeliniz varsa, örneğin sadece tek elinizi kullanabiliyorsanız ya da ellerinizi sabit tutmakta zorlanıyorsanız yine de muhtemelen kendi kendinize göğüs muayenesi yapabilirsiniz. Doktorunuzdan size memenizi muayene etme yöntemlerini göstermesini isteyin.

Sonuçlar

Sonuçlar

Normal olan nedir?

Çoğu kadın memesinde kitle ya da değişiklikler fark eder, ama bunların bazıları adet döngüsü içinde bazı zamanlarda gerçekleşen normal değişimlerdir. Memenizde bir değişiklik ya da kitle keşfetmeniz telaşlanmanızı gerektirmez. Elle muayenede meme farklı bölgelerinde farklı hissedilir. Örneğin, her bir memenin iç kısmında, ortasında var olan tümsek normaldir. Ayrıca yaşlandıkça memenizin görüntüsü ve hissedilen dokusu değişecektir.

Doktora ne zaman görünmeli?

Aşağıdaki değişiklikleri fark ettiğinizde doktorunuzdan randevu alın:

• Koltuk altınızın yakınında sert bir kitle ya da yumru
• Meme görüntüsünde ya da hissettiğiniz meme dokusunda kalınlaşma ya da çevre dokulardan farklı olarak fark edilebilir doluluk gibi değişiklikler
• Meme renginde, büyüklüğünde, şeklinde veya yumuşaklığında ve yoğunluğunda değişiklik
• Meme derinizde gamze, çukur, buruşma, çıkıntı ya da tümsek
• Dışarı doğru olması gereken meme ucunun içe çekilmiş olması
• Kızarıklık, sıcaklık, şişme ya da ağrı
• Kaşıntı, pullanma, yara ya da döküntü
• Meme ucundan kanlı akıntı

Doktorunuz bu değişimleri klinik açıdan meme muayenesi, mamogram ve ultrasonla izleyebilir.