• İçindekiler
• Nedir
• Sebepler
• Belirtiler
• Testler
• Tedavi
• Önleme

Nedir

Organ reddi, organ alıcısının bağışıklık sisteminin nakledilen organ veya dokuya saldırdığı bir süreçtir. Bkz: graft versus host hastalığı

Sebepler

Vücudunuzun bağışıklık sistemi genelde zararlı olabilecek maddelerden, mikroplardan, zehirlerden ve kanser hücrelerinden sizi korur.
Bu zararlı maddelerin yüzeylerinde antijen denilen proteinler bulunur. Bu antijenler vücuda girer girmez bağışıklık sistemi onları yabancı olarak görüp onlara saldırır.
Aynı şekilde, eşleşmeyen bir organ, kan nakli reaksiyonunu veya organ reddini tetikleyebilir. Bu reaksiyonu önlemeye yardım etmek için doktorlar hem organ bağışçısını hem de organı alan kişiyi “tiplere ayırır”. Bağışçı ve alıcı arasındaki antijenler ne kadar benzer olursa organın reddedilme olasılığı o kadar azalır.
Doku tiplemesi, organ veya dokunun alıcının dokularına mümkün olduğunca benzer olduğunu garanti eder. (Tek yumurta ikizleri dışında) İki insanda doku antijenleri aynı olmaz.
Doktorlar bağışık sistemini bastırmak ve organ yakından eşleşmemişse yeni nakledilen organa saldırmasını önlemek için bir dizi ilaç yazar. Bu ilaçlar kullanılmazsa vücut neredeyse her zaman yeni bir bağışıklık tepkisi koyar ve yeni dokuyu yok eder.
Ama bazı istisnalar vardır. Kornea nakilleri nadiren reddedilir çünkü korneada kan akışı yoktur. Bağışıklık hücreleri ve antikorları korneaya ulaşıp redde yol açamaz. Ek olarak, tek yumurta ikizlerinden birinin diğerine nakli neredeyse asla reddedilmez.
Üç tür reddetme vardır:

• Hiperakut ret, antijenler tamamen eşleşmemişse nakilden birkaç dakika sonra meydana gelir. Alıcının ölmemesi için dokunun hemen alınması gerekir. Böyle bir ret, alıcıya yanlış grupta kan verildiğinde görülür.
• Akut ret, naklin ilk haftasından 3 ay sonrasına kadar bir zamanda meydana gelebilir. Herkeste bir miktar akut ret olur.
• Kronik ret, yıllar boyunca meydana gelir. Vücudun yeni organa karşı sürekli bağışıklık tepkisi nakledilen dokuları veya organları yavaş yavaş yok eder.

Belirtiler

• Organın işlevi azalmaya başlayabilir
• Genel rahatsızlık, huzursuzluk veya halsizlik
• Organ bölgesinde ağrı veya şişkinlik (nadir)
• Ateş (nadir)
• Grip benzeri belirtiler, örneğin ürperme, vücut ağrıları, bulantı, öksürük ve nefes darlığı

Belirtiler nakledilen organ veya dokuya bağlıdır. Örneğin, bir böbreği reddeden hastalarda daha az idrar üretimi ve bir kalbi reddeden hastalarda kalp yetmezliği belirtileri olabilir.

Testler

Doktor organ nakli bölgesini ve etrafını inceleyecektir. Buralar size hassas gelebilir (özellikle böbrek naklinde).
Organın düzgün çalışmadığına dair belirtiler yaygındır, örneğin:

• Yüksek kan şekeri (pankreas nakli)
• Daha az idrar üretimi (böbrek nakli)
• Nefes darlığı ve daha az egzersiz becerisi (kalp nakli)
• Sarı cilt ve kolay kanama (karaciğer nakli)

Organ naklinin biyopsisi organın reddedildiğini doğrular. Rutin bir biyopsi genelde reddi erken tespit etmek için, belirtiler ortaya çıkmadan önce yapılır.
Organ reddinden şüphelenildiğinde organ biyopsisinden önce aşağıdaki testlerden bir veya daha fazlası yapılabilir:

• Abdominal CT taraması
• Göğüs röntgeni
• Kalp ekokardiyografisi
• Böbrek arteriografisi
• Böbrek ultrasonu
• Böbrek veya karaciğer işlevi laboratuar testleri

Tedavi

Tedavinin amacı, organ veya doku naklinin düzgün çalışmasını garantilemek ve bağışıklık sistemi tepkisini bastırmaktır. Bağışıklık tepkisini bastırmak organ reddini önleyebilir.
Bağışıklık tepkisini bastırmak için kullanılan birçok farklı ilaç kullanılabilir. İlaç dozu durumunuza bağlıdır. Doku reddedilirken doz çok yüksek olabilir. Sonra doz düşürülüp yeniden gerçekleşmesi önerilebilir.

Önleme

Nakilden önce ABO kan tiplemesi ve HLA (doku antijen) tiplemesi yakın bir eşleşmeyi garantiler. Genelde, bağışıklık sistemini bastırıp dokunun reddedilmesini önlemek için ömrünüzün geri kalanında ilaç almanız gerekir.
Nakil sonrası ilaçlarınızı almakta dikkatli olmanız ve doktorunuz tarafından yakından izlenmeniz reddi önlemeye yardım edebilir.