Safra Taşlarını Önlemek için Besinler

Safra kesesi, karaciğerin hemen altında bulunan küçük, kese benzeri bir organdır. Karaciğer tarafından üretilen yeşil-kahverengi bir sıvı olan safrayı (ödü) muhafaza eder. Safra, yağları ve diğer maddeleri sindirmeye yardım eder. Safrada, safra tuzu, kolesterol ve bilirubin pigmentleri gibi atıklar bulunur. Kolesterol veya safra tuzları sertleşip taş benzeri bir madde oluşturduğunda safra taşları ortaya çıkar. Safra taşları, safra kesesi veya safra kanallarındaki çakıl benzeri, sert çökeltilerdir. Safra taşları tıkanmaya neden olarak safra kanalı, karaciğer veya pankreasta ciddi bir enfeksiyona yol açar. Tıkanmış safra kanalının belirtileri, safra kesesi atağı olarak bilinir. Tipik bir safra kesesi atağında, sağ üst karında sürekli ağrı, sağ omzun altında ağrı, ateş, bulantı, kusma, sarılık, uykusuzluk, geğirme ve hazımsızlık gibi safra kesesi belirtileri olur.

Safra keselerinin risk faktörleri cinsiyet, yaş, obezite, hızlı kilo kaybı, hamilelik, (kadınlarda) hormon terapisi ve doğum kontrol hapları, Crohn hastalığıyla artan serum trigliserit düzeyleridir. Genel olarak, kadınlarda erkeklerden daha fazla safra taşı riski var. Safra taşı oluşma ihtimali yaşla birlikte artar. Bunun yanı sıra, yağlı gıdalar içeren ve düşük lifli bir beslenme, safra taşlarının oluşmasına katkıda bulunur. Ne var ki, hızlı kilo kaybı ve aşırı düşük kalorili diyetler, safra kimyasını bozarak safra taşlarının oluşmasına yol açabilir. Beslenmede belli değişiklikler, safra taşı belirtilerini önlemeye yardımcı olabilir. Hangi besinler safra taşına neden olur ve safra taşlarını önlemek için hangi yiyecekler tüketilmeli, buyrun öğrenelim.

Safra Taşına Neden Olan Gıdalar

Hayvansal yağları yüksek, lifi düşük bir beslenme, safra asitlerinin karaciğer tarafından emilimini engeller. Dolayısıyla, safra taşından mustarip kişiler, bütün hayvansal yağlardan ve süt ürünlerinden kesinlikle uzak durmalıdır. Obezite, safra taşlarının esas nedenlerinden biri olduğundan, yağlı gıdaları beslenmeden çıkarmak sağlıklı vücut ağırlığını sürdürmeye ve safra taşlarını önlemeye yararlıdır. Safra taşlı kişiler, şeker yönünden zengin bir beslenmeden ve pirinç, beyaz ekmek, tahıl gibi nişasta yönünden zengin gıdalardan uzak durmalıdır. Aşağıdaki listede, safra taşlarını önlemek için kaçınılması gereken gıdalar var:

• Bütün havansal yağlar, örneğin sığır, domuz, tereyağı ve domuz yağı.
• Süt ürünleri, örneğin tam yağlı süt, sert ve yumuşak peynir çeşitleri.
• Hidrojenize sıvı ve katı yağlar, örneğin mayonez ve margarin.
• Rafine karbonhidratlar, örneğin keklerle hamur işleri, beyaz ekmek, fasulye, mısır ve fındık/ceviz.
• Derin dondurulmuş gıdalar, örneğin patates kızartması.
• Uyarıcılar, örneğin siyah çay, kahve (safra kesesini daraltarak safra kesesi ataklarına yol açar), kokteyl ve sert likörler gibi alkollü içecekler.
• Karbonatlı içecekler, örneğin kolalar ve sodalar.
• Yapay katkı maddeleri, tatlandırıcılar, renklendiriciler ve koruyucular.
• Lahana, karnabahar ve baklagiller gibi bazı sebzeler.
• Portakal ve greyfurt gibi meyveler.
• Yumurtalardan kaçınılmalı çünkü yüksek miktarda kolesterol içerirler.
• Şeker miktarı fazla ürünler, örneğin çikolata, şeker, dondurma, tatlılar ve şekerlemeler.

Bütün bu gıdalar safra kesesi taşlarının oluşumunu tetikler, dolayısıyla safra kesesi atağını önlemek için kaçınılmalıdırlar. Bunun yanı sıra, hareketsiz yaşam tarzı, aşırı kilo kaybettiren tedavilerden ve zihinsel stresten uzak durulmalıdır.

Safra Kesesi Taşlarını Önlemek için Gıdalar

Düşük yağlı ve yüksek lifli bir beslenme safra kesesi taşlarını önlemenin başlıca yöntemlerinden. Obezite, safra taşlarının risk faktörlerinden biri olduğundan, böyle bir beslenme fazla vücut ağırlığını azaltır. Hayvansal yağlardan kaçınmak ve vejetaryen bir beslenme sürdürmek, safra kesesi taşları ihtimalini en aza indirmenin en iyi yoludur. Çalışmalar gösteriyor ki vejetaryenlerde safra taşı oluşma ihtimali çok düşük. Vejetaryen beslenme genelde kolesterol ve kalori yönünden düşük olduğundan vejetaryenler çoğunlukla obezite sorunu yaşamaz, böylece safra taşı risklerini de azaltırlar. Lif yönünden yüksek gıdalar, safra taşlarını önlemede önemli bir rol oynar. Sebze ve meyveler, suda çözünebilir lifler açısından zengindir. Dolayısıyla, safra kesesi taşı olan kişiler şu gıdaları tüketmelidir: Brokoli, ıspanak yaprakları, hardal yaprakları, yaban turpu, turp, kereviz, pancar, sarımsak, pazı gibi yapraklı yeşil sebzelerin yanı sıra limon, elma, karpuz ve gölkestanesi gibi meyveler. Kolesterolü düşük hindi eti, taze balık ve tavuk da yiyebilirler.

Safra kesesi beslenmesi, tofu [Uzakdoğu’da, soya fasulyesi suyunun fermantasyonundan elde edilen bir tür peynir] gibi, süt ve ete mükemmel bir seçenek olan soya fasulyesi ürünlerini de içerir. Beslenmeye mercimek, fasulye ve tam tahıllar da dahildir. Safra kesesi beslenmesi, salata ve brüksel lahanası yönünden de zengin olmalıdır. Safra taşı olan insanlar, zeytinyağı gibi doymamış yağ asitleri içeren ürünleri, ceviz yağıyla keten tohumu yağı gibi fındıkgillerin tohum yağlarını tüketmelidir. Omega-3 ve omega-6 yağ asitleri gibi çoklu doymamış yağ asitleri, safra kesesi için yararlıdır. Vücudun alkalin kalmasına yardımcı olur. Aşağıda safra taşları için önerilen yiyecekler var:

• Buharda pişen sebzeler, fırında patates, uzun ve kısa taneli esmer pirinç.
• Izgara balık.
• Taze sebze ve meyvelerin yanı sıra meyve suları.
• Reçel yerine elma marmeladı.
• Yoğurt, düşük yağlı kefir ve çiftlik peyniri [çökeleğimsi sulu bir peynir çeşidi].
• Islatılmış ve filizlenmiş tahıllar.
• Safra taşı beslenmesine ilaveten, bol bol su ve başka sıvılar tüketmelisiniz. Düzenli egzersiz de obeziteyi azaltmak ve normal kiloyu korumak için önemli.

Dengeli bir beslenme uygulayarak ve sağlıklı bir yaşam tarzı sürdürerek ideal vücut ağırlığınızı koruyabilirsiniz. Bu, ciddi safra taşı belirtilerini önlemenin yanı sıra tüm sağlığı ve vücut formunu korumaya da yardım eder.