Neredeyse hepimiz tatlıları severiz ve bu konuda da arada sırada kendimizi şımartırız. Hatta bazılarımızın şekerli bir şeyi canı o kadar çok ister ki başka bir şey asla tatlının yerini dolduramaz. Tatlılar ya da benzer şekilde şeker oranı yüksek olan gıdalar keyfimizi yerine getirir, en azından biz öyle düşünürüz. Ama bu durum, bazı insanlarda tam tersi olabiliir. Şeker bazı kişilerde yorgunluğa sebep olur ve "Neden tatlı yedikten sonra böyle yorgun hissediyorum?" diye kendi kendilerine sorarlar. Gelin şeker yedikten sonra neden yorgun hissedildiğine bir göz atalım ve bu soruyu cevaplamaya çalışalım.
Şeker Tüketimi Sonrası Yorgunluğun Sebepleri
Homeostaz
Şekerin vücuda hızlı bir şekilde enerji sağladığı hakkında bir efsane var. İşin gerçeği şudur ki kişi şeker tükettiğinde kandaki şeker seviyesi artar. Sonrasında pankreas, homeostazı korumak ya da başka bir deyişle kandaki şeker seviyesini dengelemek için insülin salgılar. Bu da kandaki şeker seviyesinin birden düşmesine ve dolayısıyla kişinin kendini yorgun hissetmesine sebep olur. Yani, kişinin şeker tükettikten sonra yorgun hissetmesi gayet normaldir. Çoğu zaman durum, kan şekeri normale döndüğünde kendiliğinden düzelir. Kişinin şeker tükettikten sonra yorgun hissetmesinin nedeni vücudun normal bir tepkisi olan homeostaz olabilir. Şeker tükettikten sonra yorgun hissetmek istemiyorsanız mümkün olduğunca az şeker tüketin. Aynı şekilde, ekmek, makarna ve pilav gibi işlenmiş karbonhidratlar içeren gıdalardan uzak durun. Dengeli bir diyet uygulayın ve yemek saatlerini belli bir düzene sokmaya çalışın. Kandaki şeker seviyesini sabit tutmak için, sıkı rejim ya da sadece sıvı gıdalar tükettiğiniz bir rejim gibi ani diyet değişikliklerinden uzak durun.
Serotonin Dengesizliği
Serotonin, beynin belli bir bölgesinden başka bir bölgesine sinyal gönderen bir kimyasaldır. Uyku, iştah ve hafıza gibi bazı vücut fonksiyonlarıyla ilgili beyin hücrelerini etkiler. Kişi, şeker oranı yüksek bir gıda tükettiğinde vücut doğal bir tepki geliştirir. Kandaki şeker seviyesi artar ve pankreas da daha fazla insülin salgılayarak bunu dengelemeye çalışır. Bazı kişilerde aşırı insülin salgılanır ve triptofan ismi verilen bir protein yapı taşının beyne gitmesine neden olur. Triptofan beyinde hidroksilaz ile bileşerek serotoninin oluşturur. Serotonin seviyesinde oluşan dengesizlik vücudun şeker tükettikten sonra yorgun ve uykulu hissetmesine yol açabilir. Bu da şeker tüketimi sonrasında oluşan yorgunluğun bir diğer sebebidir.
Tepkisel Hipoglisemi
Şeker tüketimi sonrasında oluşan yorgunluğa aynı zamanda kalp çarpıntısı, sinirlilik, baş dönmesi, sersemlik, baş ağrısı, terleme, uykusuzluk ve panik atak gibi belirtiler eşlik ediyorsa tepkisel hipoglisemi hastası olabilirsiniz. Bu rahatsızlık hem diyabet hastası olanlarda hem de olmayanlarda görülebiliyor. Tepkisel hipoglisemi hastası olan biri tatlı ya da şeker oranı yüksek gıdalar tükettiğinde kişinin pankreası aşırı insülin üretir ve ürettiği insülini kan dolaşımına salar. Bu da kandaki şeker seviyesinin aniden düşmesine ve dolayısıyla kişinin kendini yorgun hissetmesine neden olabilir.
Gizli Şeker
Gizli şeker, kişinin kan şekerinin 2. Tip diyabet hastası olacak kadar normalin üstünde olmadığı bir durumdur. Şeker tükettikten sonra kendinizi yorgun hissetmenizin nedeni gizli şekerolabilir. Gizli şeker, pankreas daha az insülin salgıladığında ya da vücut salgılanan insülini kullanmadığında meydana gelir. Kendinizde gizli şeker olup olmadığını belirlemek için evde kan şekeri ölçümü yapabilirsiniz. Gizli şeker, şeker ve/veya karbonhidrat oranı yüksek gıdalardan uzak durarak ve aşırı kiloların verilmesiyle tedavi edilebilir. Fakat zamanında teşhis edilmez ya da gözden kaçırılırsa, 2. Tip diyabete çevirebilir.
Şeker tükettikten sonra bazen yorgun hissediyorsanız, bunda endişe edecek hiçbir şey yoktur hatta bu gayet normaldir. Fakat şeker tükettikten sonra aşırı derecede yorgunluk hissediyorsanız ve hissedilen yorgunluk kendiliğinden geçmiyorsa, doktor kontrolünden geçmeniz tavsiye edilir. Sonuçta sağlığına vakit ayıramayacak kadar yoğun olan bir kişi, aletlerinin bakımını yapacak vakti bulamayan bir usta gibidir.
Aşırı Şeker Tüketimi Kalp Sağlığının Düşmanı
Op. Dr. Aytuğ ALTUNDAĞ
merhaba yaklaşık 2 yıl önce sabahları uykusuz uyanmak gün içinde aşırı yorgunluk ve uyku esnasında aşırı horlama nedeni ile uyku labaratuvarına gittim... devamı
Yorgunluk Şiddet Derecesi
İşe Başlama Saatiniz Yorgunluk Derecesini Etkiler
Neden Yorgunsunuz?
Bilişsel Terapi, Kronik Yorgunluk Sendromuna Yardımcı Olabilir Mi?