Önleme

Sıcak çarpması, bir kişinin vücudu susuz kaldığında (dehidrasyon) ve vücut ateşi 40,5’i aştığında meydana gelir. Bu, tıbbi bir acil durumdur ve ölüme yol açabilir. Herhangi bir faaliyet veya spor müsabakası düzenliyorsanız, sıcak bir ortamda çalışıyor ve ateşle mücadele ediyorsanız sıcak çarpmasını önleyecek bir plan yapmalısınız. Sıcak çarpması uyarıcı işaretleri çok çeşitlidir ama aşırı yüksek ateş, kuru, sıcak ve kırmızı cilt (terleme olmadan), kuru ve şişmiş dil, hızlı atan nabız, zonklayan baş ağrısı, baş dönmesi, zihin karışıklığı, mide bulantısı ve sonunda da bilinç kaybı şeklinde ortaya çıkabilir.

Risk Grupları

En Çok Sıcak Çarpması Riski Altında Olan Kişiler

Herkes sıcak çarpmasına yakalanabilir ama en fazla risk altında olanlarsa şunlardır:

  • 65 yaşından büyük olanlar, özellikle yalnız yaşayanlar veya bulunduğu yerde klima olmayanlar
  • Bebekler ve küçük çocuklar
  • Hamile ve emziren kadınlar
  • Hasta kişiler, bilhassa kalp veya yüksek tansiyon gibi hastalığı bulunanlar
  • Zihinsel bir hastalık nedeniyle ilaç tedavisi gören kişiler

Ölümler

Sıcak Çarpması Organ Zedelenmelerine Veya Ölüme Neden Olabilir

Sıcak çarpması, vücut ateşinin 40,5’in üzerine çıktığı ve vücudun iç sistemi durmaya başladığı zaman ortaya çıkar. Normalde terleme, buharlaşma yoluyla ısı kaybını hızlandırarak sağlıklı vücut sıcaklığının muhafaza edilmesine yardımcı olur. Kişinin vücudu susuz kaldığında kişi kanının yoğunlaştığı oranda terlemez ve organ fonksiyonları da bozulur.

Vücuttaki birçok organ doku zedelenmesi nedeniyle hasar görür ve vücut sıcaklığının derhal düşürülmesi gerekir. Çoğu kişinin sinir sisteminde akli dengesini kaybetme, koma ve kasılma gibi derinlemesine hasar oluşur. Sinir sistemindeki bu etkilerin yanı sıra böbreklerde, karaciğerde, kaslarda ve kalpte de zararlar ortaya çıkar.

Evde Tedavi

Sıcak Çarpmasını Önlenmek İçin Evde Yapılabilecekler

Sıcak çarpmasının önlenmesi için evde yapılması tavsiye edilen şeyler şunlardır:

  • Bol miktarda su ve alkolsüz sıvı tüketin. (Sıvı ve sıvı tabletleri tüketimi sınırında olup olmadığınız hususunda doktorunuzla görüşün.) Mide kramplarına neden oldukları için aşırı soğuk sıvı tüketiminden kaçının.
  • Ağır hareketlerden kaçının. Sıcak havalarda fiziksel aktiviteleri azaltın ve ağır egzersiz yapmaktan kaçının. Şayet aktivite kaçınılmazsa, sık sık dinlenin. Mümkün olduğunca içerde ve gölgede durun.
  • Kendinizi serin tutun ve etrafınızda hava akımı olmasına dikkat edin. Klima kullanın. (Klimanız yoksa klimalı bir alışveriş merkezi veya halk kütüphanesini de ziyaret edebilirsiniz.)
  • Düzenli beslenin, hafif öğünler alın.
  • Hafif kıyafetler giyin.
  • Ilık duş alın.
  • Sıcakla baş etmek için yardıma ihtiyacı olabilecek yaşlı, hasta ve zayıf insanları günde en az iki defa kontrol edin.
  • Hiç kimseyi veya hiçbir hayvanı park edilmiş kapalı bir arabanın içinde bırakmayın.

Açık havada sıcakta kalmak zorundaysanız;

  • Aktivitelerinizi sabah ve akşam saatleriyle sınırlandırın.
  • Kendinizi ve cildinizi güneşten koruyun. Güneş kremi kullanın ve şapka takın. Gölgelikler arayın ve güneş gözlüğü kullanın.
  • Düzenli olarak gölgede dinlenin ve sık sık sıvı alın.

İşyeri Yönetimi

Etkinlik ve İşyeri Yönetimi

Büyük bir organizasyon veya spor faaliyeti düzenlenmesi sırasında sıcak hava veya sıcakla mücadelede çalışanların yönetilmesi:

  • Bir sıcak çarpmasından korunma planı yapın ve bunu uygulayın.
  • Yeteri kadar havalandırmanın bulunmadığı durumlarda insanları serinletmesi için pervanelere güvenmeyin.
  • Sıcak çarpması işaretleri ve belirtilerini, buna ne tepki vermeniz gerektiğini öğrenin.
  • Büyük organizasyonlar sırasında içeriye içecek alınmasına izin verilmemişse (güvenlik nedeniyle olabilir) kolay ve serbestçe ulaşılabilecek yeteri kadar su bulunmasına dikkat edin.
  • Sıcak çarpması, tıbbi bir acil durumdur. Isının düşürülmesinin geciktiği her an kalıcı hasarlar ve ölüm riskini artırır. İlk yardım uygulayın, şayet kendinizde sıcak bitkinliği veya sıcak çarpması işaretleri gösteriyorsanız derhal tıbbi yardım talep edin.

Ne Yapmalı

Sıcak Çarpması Konusunda Ne Yapılmalı

Sıcak çarpması yaşanıyorsa:

  • Bir ambulans çağırın.
  • Acil tıbbi yardım beklerken hastayı serin, gölgelik bir yere taşıyıp yere yatırın.
  • Elbiselerini çıkarın, derisini suyla ıslatın veya ıslak bir bezle sarın, sürekli yelpazeleyin.
  • Bilincini kaybetmiş kişiyi yan yatırın ve hava yollarını açın.
  • Vücut sıcaklığını ölçün ve ateşi 38 derecenin altına düşene kadar serinletin.
  • Ambulansın hastayı, daha iyi serinletileceği ve müdahale edileceği hastaneye nakletmesini bekleyin.
  • Tıbbi müdahale gecikirse, ambulans veya sağlık kuruluşlarında personelden daha ileri seviyede destek talep edin.

Dikkat Edilecekler

Hatırlanması Gereken Hususlar

  • Sıcak çarpması, hayatı tehdit eden bir acil durumdur ancak önleyici tedbirler sayesinde uzak durmak mümkün.
  • Yaşlılar, çocuklar,  hamile ve emziren kadınlar, yüksek tansiyon ve kalp hastası kişilerde risk yüksek.
  • Sıcak havalarda bolca sıvı alın, kapalı yerlerde veya gölgede durun, ağır egzersizden kaçının.
  • Siz veya aile fertlerinden birinde sıcak çarpması işaretleri varsa derhal acil tıbbi yardım talep edin.
İLGİLİ MAKALE

Menopozdaki kadın cinselliğini daha rahat mı yaşar?

Yrd Doç Dr SERDAR SARAÇ

Oglumun şiddetlı carpmadan dolayı kaburga ağrılari var,hangi branş doktoruna gitmesi gerekir... devamı