İçeriğindeki 50’den fazla zararlı madde ve partikülle sigara, insan sağılığını tehdit etmekle birlikte akciğer, kalp-damar, gırtlak hastalıklarına ve ilerlemiş vakalarda kanser oluşumuna sebep olmaktadır. İnsan sağlığını riske sokan pek çok kanser türünün de nedeni, öldürücü alışkanlıkların başında gelen sigara, içinde bulundurduğu nikotin ile ağız ve diş sağlığını da olumsuz etkiliyor.

Dünya genelinde 1.1 milyarın üzerinde kişinin, ülkemizde ise yetişkin nüfusun yarısına yakın kısmının sigara kullandığı tahmin edilmektedir. Ayrıca Türkiye’de her sene 100 binden fazla kişinin sigaranın oluşturduğu hastalıklar sebebiyle öldüğü bildirilmektedir. Tiryakilerinin yarısının ölümüne sebep olan sigara, pek çok kansere sebep olmakla beraber, ilk olarak temas ettiği ağız bölgesine de çok zararları olduğu tespit edilmiştir. Sigaranın sebep olduğu kanser hastalıklarından birisi de ağız kanseridir. Ağız kanseri olan hastaların %75’lik kısmının sigara ve alkol kullandıkları tespit edilmiştir.

Sigara kullanımının kişiye vereceği zararlar elbette saymakla bitmez. Sigara diş çürüklerinin ve diş eti hastalıklarının oluşumunu önemli derecede etkilediği gibi bu hastalıkların daha hızlı bir şekilde ilerlemesine sebep olmaktadır. Sigaranın ilk zararı ağız kokusuyla başlar ve ağzın kimyasal yapısını etkileyerek aşırı plak oluşumuna sebep olur. Diş etlerine yeterince kan gitmesini engelleyerek diş eti sağlığını bozar. Diş eti hastalığına yatkınlık artar, ağızda doku bozukluklarına ve kötü kokuya yol açar. Sigara içindeki nikotin, diş yüzeylerine çökerek bir tabaka oluşturur ve bu tabaka diş estetiğini bozduğu gibi ağızda bakteri oluşumunu hızlandırıp dişlerin çürüğe karşı direncini de azaltır. Ağzında diş çürüğü olan birisi sigara içtiği taktirde bu çürük daha hızlı bir şekilde yayılır. İçeriğindeki binlerce zararlı madde yüksek ısıyla daha da ölümcül hale gelmektedir. Bir başka olumsuz etki de diş eti problemlerinin artmasıyla tat duyusu ve bağışıklığın azalması ve beraberinde gelen iltihabi oluşumlardır. Sigara kullanan hastalarda sıklıkla diş etlerinde ve damakta kırmızı renkli iltihabi oluşumlar gözlenir. Ayrıca diş eti çekilmesi ileri ki aşamalarda ağız kanserine neden olabilir. Sigaranın yol açtığı zararlardan biri olan ağız kanserlerinin yüzde 75'i sigara ve alkol alışkanlığından kaynaklanmaktadır. Sigara içmek dudak, damak, yanak ve diş etlerinde oluşan ağız kanserlerinin birincil etkenidir.

Sigaranın basit bir refleks oluşturarak tükürük akışını yavaşlattığı ve bu nedenle diş taşı oluşumuna sebep olduğu saptanmıştır. Tükürük azlığı sebebiyle meydana gelen ağız kuruluğu, diş ve diş etlerinde bakteri plaklarının oluşmasını kolaylaştırır. Nikotinin damarları daraltıcı etkisiyle diş etine kan ulaşması zorlaşır. Bu sebeple diş etine kan hücrelerinin ve yeterli seviyede oksijenin ulaşmasına engel teşkil eder. Buna paralel olarak diş eti kendini tamir özelliğini yerine getiremez. Ayrıca lokal oksijen basıncının azalması bakterilerin yanak ve diş eti üzerinde çoğalmasına sebep olmaktadır.

Sigaranın ağız ve diş sağlığına olumsuz etkilerini şöyle sıralayabiliriz;

—Dişlerin üzerinde katran artıklarının sebep olduğu kahverengi lekeler meydana gelir.

—Damakta kırmızı renkli iltihabi oluşumlar gözlenir.

—Diş ve diş eti hastalıklarına, diş eti çekilmesine neden olur.

—Kötü ağız kokusunun başlıca sebeplerinden biridir.

—Dilde siyah kıllı bir görüntü oluşmasına sebep olur.

—Ağızda doku bozukluklarına sebep olmaktadır (oral mukozal lezyonlar).

—Ağız kanserine neden olur.

Klinik çalışmalar sonucu, sigara tüketimi ve periodontal hastalık arasında ilişki olduğu kanıtlanmıştır. Yapılan bir çalışma sigara içenlerin, içmeyenlerden iki kat daha fazla periodontal hastalık riskine sahip olduğunu göstermiştir. Dişi destekleyen dokulardaki kayıp şiddetinin günde 1 sigara içerek yüzde 0,5, 10 sigara içerek yüzde 5 ve 20 sigara içerek yüzde 10 arttığı bulunmuştur. Kırk yaşın altındaki bireyler üzerinde yapılan çalışmalar, sigara kullanımının, genç erişkinlerde periodontal durum üzerinde güçlü, negatif etkiye sahip olduğunu göstermiştir. Hiç içmeyenlerle kıyaslandığında 19-30 yaş arası sigara içenlerde 4, 31-40 yaş arası 3 kez daha fazla risk gözlenmiştir.

Sigara içen kişilerin ağız sağlığını koruyabilmeleri için almaları gereken tedbirler;

Düzenli olarak günde iki kez dişlerin fırçalanması, diş arası fırçası veya diş ipi kullanarak dişlerin ara yüzlerinin temizlenmesi, sigara içenlerde sıkça görülen siyah kıllı dil oluşumu ve ağız kokusunun azaltılması için dil yüzeyinin de fırçalanması, 6 aylık düzenli periyotlarla diş hekimi kontrollerinin yapılması.

Sigaranın ağız kanserini tetiklediğini unutmamakta her zaman fayda vardır. Dişlerinizi düzenli olarak kontrol ettirmeniz erken tanı açısından hayati önem taşımaktadır. Sigaranın ağız ve dişlerinizde oluşturabileceği zararları en az seviyeye indirmek için, 6 ayda bir diş hekimine kontrol ettirmekte fayda vardır.

Merakla başlayıp sonradan kişiyi kendisine esir alan sigaranın, genel sağlığa ve ağız diş sağlığına verdiği zararların yanında kişiye verdiği ekonomik zarar da yadsınamaz. Unutulmamalıdır ki; sigaraya başlamak kişisel bir tercihse, bırakmak da kişinin iradesini kullanarak gerektiğinde profesyonel hekim desteği alarak yapabileceği bir tercihtir. Sigarayı bıraktığımızda sağlıklı bir vücut ve ferah bir nefes, sağlıklı ve beyaz dişler, sağlıklı diş etleri bizi bekleyecektir ve her yönden daha kaliteli bir yaşama tekrar merhaba deme şansımız olacaktır.