• İçindekiler
• Nedir
• Belirtileri
• Sebepleri
• Risk Faktörleri
• Komplikasyonları
• Muayenesi
• Testleri
• Tedavisi
• Yaşam Tarzı

Nedir

Temel Titreme

Temel titreme, sinir sisteminin ritmik titremeye neden olan bir bozukluğudur. Temel titreme vücudunuzun herhangi bir kısmını etkileyebilir fakat titreme genellikle ellerinizde olur. Titreme özellikle bir bardaktan bir şey içmek, ayakkabı bağlarınızı bağlamak, yazmak ve tıraş olmak gibi basit işleri yapmak istediğiniz zaman meydana gelir. Temel titreme başınızı, sesinizi, kollarınızı ve bacaklarınızı etkileyebilir.

Her ne kadar genelde tehlikeli bir tıbbi durum olmasa da temel titreme zamanla kötüleşir ve bazı insanlarda şiddetli hale gelebilir. Temel titremenin nedeni başka hastalıklar değildir, bazen Parkinson hastalığıyla karıştırılır. Temel titreme her yaşta ortaya çıkabilir ama genel olarak yaşlı insanlarda daha yaygındır.

Belirtileri

Belirtiler

Temel titremenin belirti ve işaretleri:

• Yavaş yavaş başlar
• Hareketle kötüleşir
• Genellikle ilk önce ellerde başlar, önce bir eli ardından iki eli birden etkiler.
• Başın öne arkaya sallanması şeklinde de olabilir.
• Duygusal stres, yorgunluk, kafein veya uç sıcaklıklar titremeyi azdırır.

Temel titreme ve Parkinson hastalığı
Birçok insan titremeyi, Parkinson hastalığıyla ilişkilendirir ancak bu iki bozukluk birbirlerinden iki önemli nedenle farklıdır: 

• Titreme olduğunda. Ellerin temel titremesi genel olarak ellerinizi kullandığınız zaman meydana gelir. Parkinson titremesi ise elleriniz iki yanda asılıyken veya kucağınızda dinlenirken daha belirgindir.
• İlişkili hastalıklar. Temel titreme başka hastalıklara neden olmaz, oysa Parkinson hastalığı kambur bir duruş, yavaş hareketler ve ayak sürtmeyle ilişkilidir. Ne var ki bazen temel titremesi olan insanlar da başka nörolojik belirtiler geliştirebilirler, örneğin sarsak yürüyüş (ataksiya).
• Vücudun etkilenen bölgeleri. Temel titreme ellerinizi, başınızı, sesinizi ve bacaklarınızı kapsayabilir. Parkinson hastalığının neden olduğu titreme ellerinizi etkiler ama başınızla sesinizi etkilemez.

Sebepleri

Sebepler

Temel titreme vakalarından yaklaşık yarısına, görünüşe göre genetik bir mutasyon neden olmaktadır. Buna ailesel titreme denir. Bilinen bir genetik mutasyonu olmayan insanlarda temel titremeye neden olan şey ise açık değildir.

Risk Faktörleri

Risk Faktörleri

Temel titremenin bilinen iki risk faktörü vardır:

• Genetik mutasyon. Kalıtsal temel titreme bir otozomal baskın bozukluktur, yani hastalığın çocuğa geçmesi için sadece tek bir ebeveynden bozuk gen alması yeterlidir. Eğer temel titreme genetik mutasyonu olan bir ebeveyniniz varsa bozukluğun sizde ortaya çıkma ihtimali yüzde 50''dir.
• Yaş. Temel titreme en yaygın olarak orta yaş ve yaşlılarda görülmektedir.

Komplikasyonları

Komplikasyonlar

Temel titreme ölümcül değildir fakat belirtiler zamanla kötüleşmektedir. Eğer titreme şiddetliyse şunları çok zor yapabilirsiniz: 

• Dökmeden bir bardağı veya kupayı tutmak
• Normal bir şekilde yemek yemek
• Tıraş olmak veya makyaj yapmak
• Ses telleriniz veya diliniz etkileniyorsa konuşmak
• Yazmak - el yazısı giderek büyür, titrek ve okunmaz hale gelir

Muayenesi

Randevunuza Hazırlanmak

Muhtemelen konuyu ilk olarak aile doktorunuzla görüşeceksiniz. Doktorunuz, başka bir değerlendirme için bir nörologa sevk edebilir.

Ne yapabilirsiniz?
Doktorla geçirdiğiniz vakitten en iyi şekilde faydalanmak için şu önemli bilgileri önceden yazmanız iyi olabilir.

• Belirtilerinizin ayrıntılı bir listesi
• Bütün ilaçlarınızın ve dozlarının bir listesini, reçetesiz ilaçları ve takviye hapları da dahil ederek yazınız.
• Ne tür testler ve tedavileri tavsiye edebileceği gibi doktora soracağınız soruları yazın.

Doktorunuzdan ne beklemeli?
Doktorunuz aşağıdaki soruları sorabilir: 

• Ailenizde titreme bozukluğu olan kimse var mı?
• Daha önce bir kafa yaralanması geçirdiniz mi?
• Vücudunuzun hangi kısımları etkileniyor?
• Titremelerinizi kötüleştiren veya iyileştiren bir şey var mı?
• Şu anda ne tür ilaçlar alıyorsunuz?

Testleri

Testler ve Teşhis

Temel titreme için özel bir test yoktur. Teşhisi kesinleştirmek, belirtilere sebep olan diğer hastalıkları eleme meselesidir. Doktorunuz bunu yapabilmek için aşağıdakileri tavsiye edebilir:

Nörolojik muayene
Bu muayene sinir sisteminizin işlevini şunlara bakarak kontrol eder: 

• Tendon refleksleri
• Kas kuvveti ve gerginliği
• Bazı duyuları hissedebilme yeteneği
• Duruş ve koordinasyon
• Yürüyüş

Laboratuar testleri
Aşağıdaki problemler var mı diye idrarınız ve kanınız test edilebilir: 

• Tiroit hastalığı
• İlaç yan etkileri

Performans testleri
Doktorunuz titremeyi değerlendirmek için sizden şunları isteyebilir: 

• Bir bardaktan bir şeyler içmek
• Kollarınızı öne doğru uzatmak
• Yazmak
• Bir spiral çizmek

Tedavisi

Tedaviler ve İlaçlar

Temel titremesi olan bazı insanların belirtileri hafifse tedavi gerektirmeyebilir. Fakat temel titremeniz çalışmanızı ve gündelik faaliyetlerinizi yerine getirmenizi zorlaştırıyorsa, doktorunuzla tedavi seçeneklerini konuşmak isteyebilirsiniz.

İlaçlar

• Beta blokerler. Normalde yüksek tansiyonu tedavi etmek için kullanılan beta blokerler bazı insanlarda titremeleri gidermeye yardım etmektedir. Astımınız, şeker hastalığınız ve kimi kalp problemleriniz varsa bunlar sizin için bir seçenek olmayabilir.
• Nöbet ilaçları. Epilepsi ilaçları, beta blokerlere yanıt vermeyen insanlarda etkili olabilir. Önemli yan etkiler; sersemlik, grip benzeri belirtilerdir. Bunlar çok kısa sürede ortaya çıkarlar.
• Sakinleştiriciler. Bazen doktorlar titremeleri kaygı veya gerginlikle kötüleşen insanlara sakinleştirici ilaçlar verebilir. Yan etkileri ise kafa karışıklığı ve hafıza kaybıdır. Bu ilaçlar alışkanlık yaptığı için ihtiyatlı kullanılmalıdır.
• Botulinum toksin A (Botoks) enjeksiyonları. Muhtemelen botoksu yüz kırışıkları tedavisinden duymuşunuzdur, fakat özellikle baş ve ses titremesi olan insanlarda da faydalı olabilmektedir. Botoks enjeksiyonları yapıldıktan sonraki üç ay süresince problemleri dindirebilir. Fakat el titremeleri için kullanılırsa bazen parmaklarınızda kuvvetsizliğe neden olabilir.

Terapi
Fizik terapi egzersizleri bazen titremeyi azaltıp koordinasyonu ve kas kontrolünü artırabilir. Meslek terapistleri, titremelerin gündelik işleriniz üzerindeki olumsuz etkisini azaltmak için şu aşağıdaki uyum tekniklerinden bazılarını kullanmanızı önerebilirler.

• Daha ağır bardaklar, daha ağır çatal ve bıçak
• Bilek ağırlıkları
• Daha büyük yazma araçları

Ameliyat
Titremeleri kötürüm edici boyutlarda olup, ilaçlara yanıt vermeyen insanlar için ameliyat bir seçenek olabilir. Bu tür ameliyata derin beyin stimülasyonu denir.

Derin beyin stimülasyonunda talamusunuza – beyninizin titremelere neden olan kısmı – uzun ince bir elektrik uç sokulur. Bu uçtan gelen bir tel, göğsünüzdeki tünelden geçirilir, göğüs kısmına bir hız belirleyici cihaz konur. Cihaz, talamustan gelen ve titremelere neden olan sinyalleri kesintiye uğratan acısız elektrik itkiler verir.

Ameliyatın motor kontrol veya konuşma problemleri, dengeyle ilgili sorunlar, geçici ya da kalıcı kognitif yetersizlik (örneğin öğrenme zorlukları ve görme problemleri) gibi yan etkileri olabilir. Bununla birlikte derin beyin stimülasyonu çok etkilidir ve söz konusu yan etkiler nadirdir.

Hayat tarzı ve ev tedavileri

Aşağıdaki öneriler bazen titremeleri azaltabilir veya giderebilir.

• Kafeinden uzak durmak. Kafein vücudunuzun daha fazla adrenalin üretmesine neden olur ki bu da titremeyi kötüleştirir. Başka uyarıcılardan da uzak durun.
• Alkolü dikkatle kullanmak. Bazı insanlar, titremelerinin alkol tükettikten sonra biraz azaldığını gözlemlemiştir ancak içki içmek, temel titremesi olan insanlar için iyi bir çözüm değildir. Çünkü alkolün etkisi geçmeye başladığında titremeler daha da kötüleşmektedir. En önemlisi de titremelerin azalması için giderek daha fazla alkole ihtiyaç duyulur ve bu da kronik alkolizme yol açabilir. Eğer temel titremeniz varsa ya arada bir için ya da hiç içmeyin.
• Gevşemeyi öğrenmek. Stres, titremeleri kötüleştirirken gevşemek, iyileştirmektedir. Stresi hayatınızdan tümüyle çıkarmanız mümkün olmasa da bir dizi gevşeme tekniğini kullanarak strese nasıl tepki vereceğinizi belirleyebilirsiniz. Birçok insan ayrıca fiziksel egzersizin –yürümek, koşmak, yüzmek ve bisiklet sürmek– çok rahatlatıcı olduğunu tecrübe etmektedir.
• İyi dinlenmek. Yorgunluk, titremeleri azdırabilir. Her akşam en az yedi saat sağlam bir uyku çekmeye çalışın. Eğer uykuya geçmede zorluk çekiyorsanız, sürekli uyanıyor veya çok erken uyanıp tekrar uyuyamıyorsanız, doktorunuzla konuşun.

Alternatif Tıp

Temel titreme konusunda alternatif tıp tekniklerinin faydalı olduğuna dair bilimsel bir doğrulama olmasa da şu tedavileri izlemeyi faydalı bulabilirsiniz: 

• Akupunktur. Akupunkturda vücudunuzdaki beli noktalardaki derinin üzerine son derece ince iğneler batırılır. Birçok hastalıkta, semptomatik rahatlama için kullanılır.
• Hipnoz. Sizi daha yüksek odaklanma ve konsantrasyon içine sokan bir tür trans halini yaratma üzerine kurulu bir tekniktir. Hipnoz, size belli davranışlar üzerinde hakimiyet kazanmada ve bir dizi tıbbi hastalıkla yaşamada yardımcı olabilir.
• Masaj. Kaslarınızı, tendonlarınızı ve bağ dokularınızı tazelemede ve stres azaltmada yardımcı olur.
• Biyogeribesleme. Bu teknik, vücut fonksiyonlarınızı kontrol etmek için zihninizi kullanmayı öğretir.

Yaşam Tarzı

Hastalıkla Birlikte Yaşamak

Birçok insan için temel titremenin çok ciddi sosyal ve psikolojik sonuçları olmaktadır. Temel titremeler, hayatı bir zamanlar yaşadığınız gibi eksiksiz yaşamanızı engelliyorsa aynı bozukluğu olan insanlardan oluşan bir gruba katılmayı düşünebilirsiniz.

Herkes destek grubundan faydalanmaz fakat yaşadıklarınızı anlayan insanların size destek olmasından faydalanabilirsiniz.  Ya da belki de temel titremenin getirdiği zorluklarla baş etmede size yardımcı olabilecek bir psikologa danışmak yararlı olabilir.