Nedir

Trombositoz, vücudunuzun kan pıhtılaşmasında önemli rol oynayan plateletlerden (trombosit) aşırı ürettiği bir bozukluktur. Bu bozukluğa, altta yatan bir durumdan, bir enfeksiyondan kaynaklandığında reaktif trombositoz denir.

Trombositoz kan ve kemik iliği hastalığından da kaynaklanabilir. Kemik iliği hastalığından kaynaklandığında trombositoza otonom, primer veya esansiyel trombositoz adı verilir.

Doktorunuz trombositozu, yüksek platelet düzeyi gösteren rutin kan testi sonuçlarında tespit edebilir. Kan testiniz trombositoz gösterirse doktorunuzun bunun reaktif trombositoz mu yoksa kan pıhtılarına yol açması daha muhtemel olan trombositemi mi olduğunu tespit etmesi için önemlidir.

Sebepler

Kemiklerinizin içindeki süngersi doku olan kemik iliği, kırmızı kan hücreleri, beyaz kan hücreleri veya plateletlere neden olabilen kök hücreler barındırır. Plateletler kan damarlarınız yoluyla yol alır. Birleşip bir kan damarına zarar verdiğinizde, örneğin bir yerinizi kestiğinizde kanamayı durdurmaya yardım eden pıhtılar meydana getirirler. Normal bir platelet sayımı, bir mikrolitre kanda 150.000-450.000 platelettir.

Kemik iliği bozukluğundan kaynaklanan trombositozunuz (esensiyal trombositemi) varsa kemik iliğiniz platelet üreten hücrelerden aşırı üreterek kanınıza çok fazla sayıda platelet salıverir. Kan testinizde yüksek bir platelet sayımı çıkarsa doktorunuzun esansiyel trombositoz mu reaktif trombositoz mu olduğunu tespit etmesi önemlidir.

Reaktif trombositoz sebepleri şunlardır:
  • Akut kanama ve kan kaybı
  • Alerjik reaksiyonlar
  • Kanser
  • Kronik böbrek yetmezliği veya başka bir böbrek hastalığı
  • Egzersiz
  • Kalp krizi
  • Enfeksiyonlar
  • Demir eksikliği anemisi
  • Dalağınızın alınması
  • Hemolitik anemi (vücudunuzun kırmızı kan hücrelerini ürettiğinden daha hızlı yok ettiği bir anemi türü, genelde belli bir kan hastalığı veya otoimmün bozukluklara bağlıdır)
  • Romatoid artrit, çölyak hastalığı, bağdoku hastalıkları veya inflamatuar bağırsak hastalığından kaynaklanan yangı
  • Büyük ameliyat
  • Pankreatit
  • Travma
Reaktif trombositoza yol açan sebepler şunlardır:
  • Epinefrin
  • Tretinoin
  • Vinkristin

Belirtiler

Belirtiler

Reaktif trombositoz nadiren belirtilere yol açar. Daha sıklıkla, işaretler ve belirtiler altta yatan durumla ilişkilidir. Reaktif trombositoz belirtileri meydana gelirse şunları içerebilir:
  • Baş ağrısı
  • Baş dönmesi veya baygınlık hissi
  • Göğüs ağrısı
  • Zayıflık
  • Bayılma
  • Geçici görme değişiklikleri
  • Ellerde ve ayaklarda hissizlik veya karıncalanma

Teşhis

Şu testlerden sonra trombositozunuz olduğunu öğrenebilirsiniz:
  • Normal platelet saımından daha yüksek bir sonuç gösteren rutin bir kan testi
  • Fiziksel bir muayene sırasında, doktorunuz dalağınızın büyüdüğünü veya enfeksiyon ya da başka bir durumun belirtilerine sahip olduğunuzu bulursa, platelet sayımınızı belirlemek için size tam kan sayımı yazar (CBC).
  • Kan sayımı (kanınızdan küçük bir miktarın mikroskop altında incelendiği bir test) plateletlerinizin durumunu tespit etmeye yardımcı olur.
Platelet sayımınızda geçici bir artışa neden olabilecek bir dizi durum olduğu için, doktorunuz muhtemelen kan testlerinizi tekrarlatıp platelet sayımınızın zamanla yüksek kalıp kalmadığına bakar.

Normal platelet aralığı, bir mikrolitre kanda 150.000-450.000 platelettir. Kan sayımınız 500.000’dan yukarıysa doktorunuz muhtemelen altta yatan bir sebep arayacaktır. Birçok vakada, altta yatan durumun işaretleri ve belirtileri tanıyı koymaya yardım edebilir. Doktorunuz ayrıca:
  • Kanınızdaki demir düzeyini kontrol edebilir.
  • Yangı işaretleri için tahlil yapabilir.
  • Kan ve kemik iliği hastalığınız olup olmadığını belirlemek için genetik test isteyebilir.
  • Kemik iliği aspirasyonu ve biyopsisi yürütüp kemik iliği dokusu toplayıp inceler.

Tedavi

Reaktif trombositoz tedavisi altta yatan sebebe yöneltilir. Eğer sebep önemli kan kaybına neden olan yeni bir ameliyat veya yaralanmaysa yükselen platelet sayımınız uzun sürmeyebilir. Sebep kronik bir enfeksiyon veya enflamatuar bir hastalıksa platelet sayımınız uzun süre yüksek kalmayabilir.  Birçok vakada, platelet sayımınız altta yatan neden çözülünce normale dönecektir.

Dalağınızın alınması yaşam boyu süren trombositoza yol açabilir. Bu durumda, doktorunuz kanamayı önlemek veya kan pıhtılaşma olaylarını azaltmak için düşük dozda aspirin reçete edebilir ama bunlar reaktif trombositozda nadiren meydana gelir.
İLGİLİ MAKALE

Platelet nedir?