Plateletler, kırmızı hücreler ve plazmayla birlikte hem insan hem de hayvan kanının büyük bir bölümünü oluşturur. Mikroskobik olarak, küçük taçlı veya dikenli ovallere benzerler ve sadece mikroskopta görülebilirler çünkü boyutları 1 ila 3,5 um arasındadır. Plateletler aslında kemik iliğindeki megakaryosit adı verilen hücrelerin parçalarıdır.Trombopoietin tarafından uyarılan plateletler megakaryositleri parçalayıp kan dolaşımına girerler, orada dalaktaki kısa yaşamları sonlanmadan önce 10 gün kadar dolaşımda kalırlar. Sağlıklı bir vücutta, trombopoitein platelet sayımını normal düzeyde, tutmaya yardımcı olur. Bir çay kaşığı (1ul) kanın 200.000’inde bu küçük hücrelerden 4.2-6.1 milyon adet bulunur.

Çoğu kişi, yaralanma veya çürüme sonrası kanın pıhtılaşma yeteneğinden haberdardır. Özellikle, plateletler pıhtılaşma için gerekli hormonlar ve proteinleri sağlar. Bir kan damarının dokusu hasar gördüğünde kolajen salıverilir. Platelet kolajeni tanır ve bir tür durdurucu oluşturarak kanın pıhtılaşmasında çalışmaya başlar, böylece kan damarının daha fazla hasar görmesi önlenir.

Trombositoz olarak bilinen normalden yüksek platelet sayısı ciddi sağlık risklerine neden olabilir. Kanın çok fazla pıhtılaşması inmeye neden olabilecek kan pıhtılarının oluşmasına yol açabilir. Tam tersi, normalden düşük platelet sayısı aşırı kanamaya yol açabilir.

Ama bazı vakalarda, düşük platelet sayımı desteklenmek istenir, örneğin kişinin inmeye eğilimi varsa veya kapsamlı bir kalp onarımı geçirmişse. Platelet sayıları günlük aspirin veya kan sulandıran ilaçlar alınarak düşürülebilir. Ek olarak, hasta damar içi damla (IV) almışsa IV’nin pıhtılaşmasını önlemek için heparin kullanılır, böylece sıvılar vücuttan alınabilir ya da vücuda eklenebilir.

Hastalık veya genetik bozukluk platelet sayılarının düşmesine neden olsa da başka zamanlarda özel bir tedavi veya ameliyattan dolayı azalırlar. Yanık kurbanları, organ nakli hastaları, ilik nakli hastaları, kemoterapi alan kişiler ve kalp ameliyatı geçirmiş kişiler genelde sadece kan nakilleri değil platelet nakillerine de ihtiyaç duyarlar.

Kan bağışlayan ve aspirin veya başka kan sulandırıcı ilaç kullanmayan hemen herkes, plateferez veya aferez adı verilen platelet bağışı için de uygundur. Bu durumda, kan alınır ve santrifüje yerleştirilir, orada plateletler diğer kan ürünlerinden ayrılır. Normal kan bağışında yapıldığı üzere alınması yerine kanın geri kalanı vücuda geri döndürülür. İşlem 90 dakikayla iki saat arasında sürer.

Plateletler alındıktan sonra yaklaşık sadece beş günlük raf ömürleri vardır ve bir bağış platelet nakil ünitesinin ancak altıda birini temin eder. Kemik iliği nakli hastalarının genelde 120 ünite platelete kadar ihtiyacı olduğu göz önünde bulundurulursa günlük olarak yeni platelet bağışına ihtiyaç duyulur. Platelet bağışı hakkında bilgiyi bölgenizdeki kan bankalarından edinebilirsiniz.