• İçindekiler
• Nedir
• Belirtileri
• Sebepleri
• Risk Faktörleri
• Muayenesi
• Testleri
• Tedavisi
• Yaşam Tarzı
• Önleme

Nedir

Vajina Kanseri

Vajina kanseri vajinada – rahminizi dış genital bölgeye bağlayan kaslı bir tüp - oluşan ve nadir görülen bir kanserdir. Vajina kanseri genellikle bazen doğum kanalı olarak da adlandırılan vajinanızın yüzeyini kaplayan hücrelerde gelişir.  

Birçok kanser vücudunuzun diğer kısımlarından vajinanıza yayılsa da vajina da başlayan kanser (vajina kanseri) nadiren görülür.

Erken evre vajina kanseri olanların iyileşme şansı daha yüksektir. Vajinanın ötesine yayılan vajina kanserini tedavi etmek ise çok daha zordur.

Belirtileri

Belirtileri

Erken vajina kanseri hiçbir bulgu ve belirti göstermez. Vajina kanseri ilerledikçe aşağıdakilere benzer bulgu ve belirtilere yol açabilir.

• Olağan olmayan vajinal kanama, örneğin ilişkiden sonra ya da menopozdan sonra
• Sulu vajinal akıntı
• Vajinanızda yumru ya da kitle
• Ağrılı idrar yapma
• Kabızlık
• Pelvik ağrı

Doktora ne zaman görünmeli

Anormal vajinal kanama gibi vajina kanseri ile ilişkili herhangi bir belirti ya da bulgunuz olursa doktorunuza görünün. Vajina kanseri her zaman bulgu ve belirtiye neden olmayacağından rutin pelvik muayenelerinizi ne zaman yaptırmanız gerektiği konusunda doktorunuzun talimatlarına uyun.

Sebepleri

Nedenleri

Vajina kanserine neyin neden olduğu kesin olarak bilinmemektedir. Genellikle kanser, sağlıklı hücrelerin, normal hücreleri anormal hücrelere dönüştüren genetik mutasyona uğramasıyla başlar. Sağlıklı hücreler belli bir hızda büyür ve çoğalır, sonunda da belirli bir sürede ölür. Anormal hücreler ise kontrolsüz biçimde büyür ve çoğalır ancak ölmezler. Biriken anormal hücreler bir kitle (tümör) oluşturur. Kanser hücreleri yakındaki dokuları istila eder ve ilk tümörden ayrılarak vücudun başka bir yerine yayılabilir (metastaz).

Vajina kanserinin türleri

Vajina kanseri, kanserin başladığı hücrenin tipine göre türlere ayrılır. Vajina kanseri türleri şunlardır:

• Vajinal skuamöz hücreli karsinom. Skuamöz hücrelerde – vajinanın yüzeyini kaplayan küçük, düz hücreler  - başlar ve en yaygın türüdür.
• Vajinal adenokarsinom. Vajinanın yüzeyindeki glandüler (bezel) hücrelerde başlar.
• Vajinal melanom. Vajinanızın pigment üreten hücrelerinde (melanositler) gelişir.

Vajinal sarkom. Vajina duvarındaki

Risk Faktörleri

Risk Faktörleri

Vajina kanseri riskinizi arttırabilecek etmenler şunlardır:

• İlerleyen yaş. Vajina kanseri riski yaşınız ilerledikçe artar. Vajina kanseri teşhisi koyulan çoğu kadın 50 yaşın üzerindedir.
• Vajinal intraepitelyal neoplazisi denilen vajinada atipik hücreler. Vajinal intraepitelyal neoplazisi (VAIN) olan kadınlarda vajina kanseri riski yüksektir. VAIN olan kadınların vajinasındaki hücreler, kanserli olduğu düşünülecek kadar farklı olmasa da, normal hücrelerden farklı görünebilir. VAIN olan kadınların az bir kısmında sonunda vajina kanseri gelişir ancak doktorlar bazı durumlarda kansere dönüşmesine ve bazı durumlarda iyi huylu kalmalarına neyin neden olduğundan emin değildir. VAIN’e; rahim ağzı, vajina ve vulva kanserine ve diğer kanser türlerine yol açan cinsel yolla bulaşan insan papilloma virüsü (HPV) neden olur. Aşı, bazı HPV enfeksiyonu türlerini önleyebilir.
• Düşük önleyici ilaçlara maruz kalmak. Anneleri 1950’lerde hamile iken dietilstilbestrol (DES) denilen ilaçlar alan kadınlarda berrak hücreli adenokarsinom denen vajina kanseri türü riski yüksektir.

Vajina kanseri riskini arttıran diğer risk faktörleri şunlardır:

• Birden fazla seks partnerine sahip olmak
• İlk cinsel ilişkinin erken yaşta olması
• Sigara içmek
• HIV enfeksiyonu

Neden olduğu sağlık sorunları

Vajina kanseri vücudunuzda akciğer, karaciğer ve pelvik kemikler gibi uzak alanlara yayılabilir (metastaz).

Muayenesi

Randevunuza hazırlık

Sizi endişelendiren bulgu ve belirtileriniz olursa aile doktorunuzdan ya da jinekologunuzdan bir randevu alın. Eğer vajina kanseri olduğunuz saptanmışsa muhtemelen kadın üreme sistemleri kanserleri üzerine uzman bir doktora (jinekolojik onkolog) yönlendirilirsiniz.

Görüşmeniz kısa ve görüşülecek konular fazla olacağından randevunuza iyi hazırlanmanız faydalı olacaktır. İşte size hazır olmanıza yardımcı olacak ve doktorunuzdan ne bekleyebileceğiniz hakkında bazı bilgiler.

Randevu öncesi yapabilecekleriniz

• Yaşadığınız belirtileri, randevuyu alma nedeninizle alakasız olanları da içerecek şekilde yazın.
• Önemli kişisel bilgilerinizi, önemli sıkıntılarınızı ve yaşamınızdaki yakın zamanlı değişiklikleri de içerecek şekilde yazın.
• Kullandığınız tüm ilaçların bir listesini yapın. Vitaminler ve besin takviyeleri de dahil.
• Bir yakınınızdan sizinle gelmesini isteyin. Bir randevu sırasında verilen bilgilerin hepsini almak bazen zor olabilir. Kaçırdığınız ya unuttuğunuz bir şeyi size eşlik eden kişi hatırlayabilir.
• Doktorunuza soracağınız soruları yazın.

Doktorunuz ile geçireceğiniz zaman kısıtlıdır, bu nedenle soracağınız soruların bir listesini hazırlamak beraber geçireceğiniz zamanı iyi değerlendirmenizi sağlar. Zamanın yetmeyeceğini hesaba katarak soruları en önemliden daha az önemliye doğru listeleyin.

Vajinal kanser için doktorunuza sorabileceğiniz bazı temel sorular şunlardır:

• Belirtilerimin en olası nedeni nedir?
• Belirtilerimin başka bir olası nedeni olabilir mi?
• Başka hangi testleri yaptırmalıyım?
• Mevcut tedavi türleri neler? Her bir tedavinin olası yan etkileri neler? Bu tedaviler cinsel yaşamımı nasıl etkiler?
• Benim için en iyi hareket tarzının ne olduğunu düşünüyorsunuz?
• Önerdiğiniz birincil yaklaşımın alternatifleri nelerdir?
• Başka sağlık sorunlarım da var. Bunları en iyi şekilde nasıl yönetebilirim?
• Uymam gereken herhangi bir kısıtlama var mı?
• Kanser yayılmış mı? Hangi evrede?
• Prognozum nedir?
• Bir uzmana görünmeli miyim? Bunun maliyeti nedir ve sigortam bunu karşılayacak mı?
• Yanımda götürebileceğim herhangi bir broşür ya da yazılı materyal var mı? Hastalığımla ilgili hangi internet sitelerini önerebilirsiniz?

Doktorunuza sormak için hazırladığınız soruların yanı sıra, görüşmeniz sırasında anlamadığınız bir şey olursa sormaktan çekinmeyin.

Doktorunuzdan bekleyebilecekleriniz

Doktorunuz muhtemelen size bazı sorular soracaktır. Eğer bunları yanıtlamaya hazır olursanız bu, üzerinde daha fazla durmak istediğiniz hususlar için zaman kalmasına yardımcı olabilir. Doktorunuz şunları sorabilir:

• Bu belirtileri yaşamaya ne zaman başladınız?
• Belirtileriniz sürekli mi yoksa zaman zaman mı gelişiyor?
• Belirtileriniz ne kadar şiddetli?
• Belirtilerinizi iyileştiriyor görünen şeyler neler?
• Belirtilerinizi kötüleştiriyor görünen şeyler neler?
• Annenizin size hamileyken DES kullanıp kullanmadığını biliyor musunuz?
• Kişisel bir kanser geçmişiniz var mı?
• Daha önce sizde HPV olduğu söylendi mi?

Testleri

Testler ve teşhis

Sağlıklı kadınlarda vajina kanseri için tarama

Vajina kanseri bazen bulgu ve belirtiler ortaya çıkmadan önce rutin pelvik muayene sırasında farkedilebilir. Pelvik muayene sırasında doktorunuz vajinanızın dıştan görünen kısmını inceler, daha sonra bir elinin iki parmağını vajinanıza sokar ve aynı zamanda diğer eliyle rahminizi ve yumurtalıklarınızı hissetmek için karnınıza bastırır. Ayrıca vajinanızın içine spekulum denilen bir alet sokacaktır. Spekulum, doktorunuzun vajinanızdaki ve rahim ağzınızdaki anormallikleri inceleyebilmek için vajinanızı genişletir.

Doktorunuz Pap testi de isteyebilir. Pap testleri genellikle rahim ağzını taramak için kullanılır ancak bazen Pap testinde vajina kanseri hücreleri de saptanabilir. Pap testleri ve pelvik muayenelerin genellikle her iki ya da üç yılda bir yapılması önerilir. Bu taramaları ne sıklıkla yaptıracağınız kanser için risk faktörlerinize ve geçmişte anormal sonuçlar alınmış bir Pap testiniz olup olmadığına bağlıdır. Bu sağlık taramalarını ne sıklıkta yaptırmanız gerektiğini doktorunuza sorun.

Vajina kanserinin teşhisi için testler

Doktorunuz vajina kanserine işaret edebilecek anormallikleri kontrol etmek için pelvik muayene ve Pap testi sonuçlarını değerlendirecektir. Ulaştığı bulgulara dayanarak vajina kanseri olup olmadığını saptamak için aşağıdaki gibi başka işlemlerin de yapılmasını isteyebilir:

• Vajinanın mikroskopla incelenmesi. Kolposkopi vajinanın kolposkop denilen özel ve ışıklı bir mikroskop ile muayenesidir. Kolposkopi vajinanızın yüzeyini büyük göstererek anormal hücre alanlarını doktorunuzun görebilmesine olanak verir.
• Laboratuar testi için doku örneği alınması. Biyopsi şüpheli alandan kanser hücresi için test edilmesi amacıyla doku alınmasıdır. Doktorunuz kolposkopi muayenesi sırasında doku biyopsisi alabilir. Bu doku örneğini test için laboratuara gönderir.

Evreleme  

Doktorunuz vajina kanseri teşhisi koyduktan sonra kanserin kapsamının belirlenmesi için bazı adımlar atılır – evreleme denilen süreç. Kanserinizin evresi doktorunuzun sizin için en uygun tedavilerin hangileri olacağını belirlemesine yardımcı olur. Kanserinizin evresini saptamak için doktorunuz aşağıdakileri kullanabilir:

• Görüntüleme testleri. Doktorunuz kanserin yayılıp yayılmadığını belirlemek için görüntüleme testleri isteyebilir. Bu görüntüleme testleri röntgen, bilgisayarlı tomografi (BT), manyetik rezonans görüntüleme (MRG) veya pozitron emisyon tomografiyi (PET) içerebilir.
• Vücudunuzun içini görmek için küçük kameralar. Vücudunuzun içini görmek için küçük kameralar kullanılan işlemler doktorunuzun kanserin belirli alanlara yayılıp yayılmadığını saptamasına yardımcı olabilir. Kameralar doktorunuzun mesanenizin (sistoskopi) ve rektumunuzun içini (proktoskopi) görmesine yardımcı olur.

Bu bilgiler, kanserinizin kapsamı belirlendikten sonra evresinin kararlaştırılmasını sağlar. Vajina kanserinin evreleri şunlardır:

• Evre I.  Kanser vajina duvarı ile sınırlıdır.
• Evre II.  Kanser vajinanızın yakınındaki dokulara yayılmıştır.
• Evre III.  Kanser yakındaki lenf nodlarına veya pelvise ya da her ikisine birden yayılmıştır.
• Evre IVA.  Kanser yakındaki lenf nodlarına ve mesanenize, rektuma ya da pelvise yayılmıştır.
• Evre IVB.  Kanser akciğer gibi vajinanızdan uzak alanlara yayılmıştır.

Tedavisi

Tedavi ve ilaçlar

Vajina kanseri için tedavi seçenekleriniz sahip olduğunuz vajina kanserinin türü ve evresi gibi pek çok faktöre bağlıdır. Siz ve doktorunuz tedavilerin amacına ve tahammül ettiğiniz yan etkilere dayanarak sizin için hangi tedavilerin en uygun olduğunu saptar. Vajina kanseri tedavisi genellikle ameliyat ve radyasyon tedavisini içerir.

Ameliyat  

Kanserin alınması için ameliyat öncelikle vajina ile ya da seçilmiş olgularda yakın dokularla sınırlı erken evre vajina kanseri için kullanılır. Pelviste pek çok önemli organ bulunduğu için daha büyük tümörlerin alınması bu organların da alınmasını gerektirir. Bu nedenle doktorunuz başka tedavi yöntemleri ile kanseri kontrol altına almaya çalışacaktır. Vajina kanserinde kullanılabilen ameliyat türleri şunlardır:

• Küçük tümörlerin ve lezyonların çıkarılması. Vajina yüzeyiniz ile sınırlı olan kanser, tüm kanserli hücrelerin alındığından emin olmak için çevresini saran sağlıklı doku sınırıyla birlikte kesilerek çıkarılabilir.
• Vajinanın alınması (vajinektomi) Tüm kanserin çıkarılması için vajinanızın bir kısmının (kısmi vajinektomi) ya da bütün vajinanın (radikal vajinektomi) alınması gerekebilir. Kanserin kapsamına bağlı olarak cerrahınız vajinektomi ile aynı anda rahminizin, yumurtalıklarınızın (histerektomi) ve yakındaki lenf nodlarının alınmasını (lenfadenektomi) önerebilir.
• Pelvik organların çoğunluğunun alınması (pelvik eksenterasyon). Eğer kanser pelvik alan boyunca yayılmışsa ya da vajina kanseri tekrarlamışsa ekstansif cerrahi bir seçenek olabilir. Pelvik eksenterasyonu ile cerrah pelvik bölgedeki mesane, yumurtalıklar, rahim, vajina, rektum ve kolonunuzun alt kısmı gibi pek çok organı alır. İdrarı (urostomi) ve atıkları (kolostomi) vücudunuzdan atabilmek ve bir ostomi torbasında toplayabilmek için işlem sırasında karnınızda açıklıklar yaratılır.

Eğer vajinanız bütünüyle alınırsa yeni bir vajina yapılması için ameliyat olmak isteyebilirsiniz. Cerrahlar vajinanızı oluşturmak için vücudunuzun diğer parçalarından aldıkları deri, bağırsak ya da kas parçalarını kullanır. Bazı ayarlamalar ile yeniden inşa edilen vajinanız vajinal ilişkiye girmenize olanak verir. Ancak yeniden inşa edilen vajina kendi vajinanızla birebir olmaz. Örneğin yeniden inşa edilen vajinada kayganlaşma olmaz ve çevreleyen sinirlerdeki farklılıklara bağlı olarak dokunulduğunda farklı bir his yaratır.

Radyasyon tedavi

Radyoterapi kanserli hücreleri öldürmek için X-ışını gibi güçlü enerji ışınları kullanır. Radyasyon tedavisi iki yolla verilebilir:

• Eksternal radyasyon. Eksternal radyasyon kanserin kapsamına bağlı olarak tüm karnınıza ya da sadece pelvisinize verilebilir. Eksternal radyasyon sırasında bir masaya yerleştirilirsiniz ve büyük bir radyasyon cihazı tedavi alanını hedeflemek için etrafınızda hareket eder. Vajina kanseri olan çoğu kadın eksternal radyasyonu alır.
• İnternal radyasyon. İnternal radyasyon (brakiterapi) sırasında, çekirdekler, kablolar ya da silindir gibi radyoaktif cihazlar vajinanıza ya da çevre dokulara yerleştirilir. Birkaç günün ardından bu cihazlar çıkarılır. Erken evre vajina kanseri olan kadınlar sadece internal radyasyon alabilir. Bazı kadınlar da eksternal radyasyon tedavisi gördükten sonra internal radyasyon alabilir.

Radyasyon tedavisi hızlı büyüyen hücreleri öldürür ancak çevre dokulara da hasar vererek yan etkilere yol açabilir. Radyasyonun yan etkileri radyasyonun yoğunluğuna ve verildiği yere bağlıdır.

Diğer seçenekler

Eğer ameliyat ve radyasyon kanserinizi kontrol altına alamazsa size aşağıdakileri içeren başka tedaviler önerilebilir:

• Kemoterapi. Kemoterapi kanser hücrelerini öldürmek için kimyasallar kullanır. Kemoterapinin vajina kanseri olan kadınlarda işe yarayıp yaramadığı kesin değildir. Bu nedenle kemoterapi vajina kanserini tedavi etmek için genellikle tek başına kullanılmaz. Kemoterapi radyasyon tedavisi sırasında radyasyonun etkinliğini artırmak için kullanılabilir.
• Klinik denemeler. Klinik denemeler yeni tedavi yöntemlerinin test edilmesi için yapılan deneylerdir. Klinik denemeler size en son tedavileri deneme fırsatı verse de iyileşme garanti edilemez. Doktorunuzla seçeneklerinizi daha iyi anlamak için mevcut klinik denemeler hakkında konuşun.

Yaşam Tarzı

Başa çıkma ve destek

Kanserli olan her kadın, teşhisiyle kendi yöntemleri ile baş eder. Kendinizi aile ve dostlarınızla çevrelemek isteyebilir ya da bazen duygularınızı çözümlemek amacıyla yalnız kalmak için onlardan zaman isteyebilirsiniz. Teşhisin şoku ve kafa karışıklığı kaybolmuş hissetmenize ve kendinizden emin olmamanıza yol açabilir. Baş edebilmek için aşağıdakileri deneyin:

• Kendi bakımınızla ilgili kararlar alabilmek için kanseriniz hakkında daha fazla şey öğrenin. Sorularınızı yazın ve bir sonraki randevunuzda doktorunuza sorun. Randevularınızda not alabilmesi için beraberinizde bir arkadaşınızı ya da yakınınızı götürün. Bilgi kaynakları hakkında sağlık ekibinize danışın. Hastalığınız hakkında daha fazla şey bilmek tedaviniz hakkında karar verme zamanı geldiğinde daha rahat hissetmenizi sağlar.
• Partneriniz ile yakınlığınızı sürdürün. Vajina kanseri tedavileri cinsel yakınlığı zorlaştıran yan etkilere yol açabilir. Eğer tedavi cinsel ilişkiyi geçici olarak ağrılı hale getiriyorsa ya da imkansızlaştırıyorsa yakınlığınızı korumanın yeni yollarını bulmaya çalışın. Birlikte iyi zaman geçirmek ve anlamlı sohbetler sürdürmek duygusal yakınlık kurmanın yollarıdır. Fiziksel yakınlık için de hazır olduğunuzda bunu yavaşça gerçekleştirin. Eğer kanser tedavinizin cinsel yan etkileri partnerinizle ilişkinizi incitiyorsa doktorunuzla konuşun. Size cinsel yan etkilerle baş etme yöntemleri önerebilir ya da sizi bir uzmana yönlendirebilir.
• Bir destek ağı yaratmak. Size destek olan arkadaşlarınızın ve ailenizin olması çok yararlı olabilir. Duygularınız hakkında konuşacak birilerinin olmasını faydalı bulabilirsiniz. Destek sağlayabilecek diğer insanlar da sosyal görevliler ve psikologlardır – birileri ile konuşma ihtiyacı duyuyorsanız doktorunuzdan sizi yönlendirmesini isteyin. Dini görevlilerinizle de konuşabilirsiniz. Diğer kanserli kişilerle konuşmak eşsiz bir bakış açısı sunabilir, bu nedenle bir destek grubuna - bulunduğunuz yerde ya da internet üzerinden - katılmayı da düşünün. Destek grupları hakkında doktorunuza danışabilirsiniz.
• Kendinize zaman ayırın. Yalnız kalmak istediğiniz zaman bunu insanlara söyleyin.  Düşünmek ya da bir günlüğe yazmak için sessizlik, duygularınızı çözümlemenize yardımcı olabilir.

Önleme

Önleme

Vajina kanserinden korunmanın kesin bir yolu yoktur. Ancak aşağıdakilerle riskinizi azaltabilirsiniz:

• Düzenli pelvik muayene ya da Pap testi yaptırın. Rutin pelvik muayeneler ve Pap testleri ile vajina kanserinin erken keşfedilme şansını artırabilirsiniz. Erken evrelerde keşfedildiklerinde vajina kanserinin iyileşmesi daha muhtemeldir. Doktorlar kadınlara pelvik muayeneye cinsel ilişkiye girmeye başladıktan hemen sonra, Pap testlerine ise 21 yaşında başlamalarını önerir. Testleri ne sıklıkta yaptırmanız gerektiğini doktorunuzla konuşun.
• Doktorunuzdan HPV aşısı hakkında bilgi alın. HPV enfeksiyonunu önlemek için aşı olmak vajina kanseri ya da diğer HPV-ilişkili kanser riskinizi azaltır. HPV aşısının sizin için uygun olup olmadığını doktorunuza sorun.
• Sigara içmeyin. Eğer sigara içiyorsanız, bırakın. Sigara içmiyorsanız, başlamayın. Sigara içmek vajina kanseri riskinizi artırır.