• İçindekiler
• Belirtiler
• Nedir
• Tedavi
• Teşhis

Belirtiler

Yatağını ıslatan insanların çoğu (%80) sadece gece ıslatır. Genellikle gece yatak ıslatmaktan başka hiçbir belirti göstermeme eğilimindedirler.

Diğer belirtiler, psikolojik nedenler ya da sinir sistemiyle veya böbreklerle ilgili sorunlar olduğunu ortaya koyabilir ve bu aileyi ya da doktoru rutin bir yatak ıslatmadan daha fazlası olduğu konusunda uyarmalıdır.

• Gün içinde ıslatma
• Sık ve acil idrara çıkma ya da idrar yaparken yanma
• İdrar yaparken zorlanma, idrarın azar azar gelmesi ya da başka olağandışı belirtiler
• Bulanık ya da pembemsi idrar ya da iç çamaşırda kan lekesi
• Dışkı lekesi, dışkılamayı kontrol edememek (fekal inkontinansı ya da enkoprezi)
• Kabızlık

İdrar çıkarma sıklığı çocuklarda yetişkinlerden farklıdır.

• Çoğu yetişkin günde 3 ya da 4 kez idrar çıkarırken, çocuklar çok daha sık idrara çıkar, bazen günde 10-12''yi bulabilir.
• "Sıklık" bir belirti olarak, belirli bir çocuk için neyin normal olduğuna göre değerlendirilmelidir.
• Fekal empaksiyon kabızlık olarak ortaya çıkabilir. Hem fekal empaksiyon hem de kabızlık zorlanmaya neden olur ve yakındaki üriner sfinkterlere, yani idrarın vücut dışına akışını kontrol eden kaslara zarar verebilir.
• Fekal kompaksiyon dışkı alt bağırsak ve rektumda çok sıkı bir şekilde kaldığında olur ve dışkılamayı çok zor, hatta imkansız hale getirebilir.
• Sert ve rektum içinde sıkışmış dışkı mesaneye ve çevresindeki sinir ve kaslara baskı yapabilir ve mesane kontrolünü engelleyebilir.
• Ne fekal empaksiyon ne de kabızlık çocuklarda o kadar olağan dışı değildir.

Ne Zaman Doktora Gitmelisiniz

Şu durumlarda doktorunuza başvurun:

• Çocuğunuzda mesane ya da böbrek enfeksiyonu belirtileri ya da sırt ağrısı, karın ağrısı veya ateş gibi başka belirtiler varsa. Mesane ya da böbrek enfeksiyonu belirtileri şunlardır:
  • Bulanık veya pembe idrar ya da iç çamaşırlarda kan lekesi.
  • Normalden daha sık idrara çıkma.
  • İdrar yaparken ağlama veya şikayet etme.
  • 4 yaş ve üstü çocuklarınızda yatak ıslatma ve dışkı sızdırma. Çocuğun bağırsaklarını dışkı tıkamış olabilir, bu uzun süren kabızlıktan kaynaklanabilir.
  • Yatak ıslatma için ev tedavi yöntemlerini kullanırken çocuğunuzun yatağını daha sık ıslatması.
  • 5 yaşından büyük kız çocuğunuz ya da 6 yaşından büyük erkek çocuğunuzun ev tedavisini denedikten sonra 3 ay art arda mesane kontrolünü başaramaması ve çocuğunuzun okulda ya da aile ve arkadaşlarıyla sorunlar yaşamasına neden olması.
  • En az 3 aydır mesane kontrolünü sağlayabilen çocuğunuzun yatağını ıslatmaya başlaması ve bunun birkaç kereden fazla tekrarlanması.

Eğer çocuğunuz yatağını ıslatıyor ama başka hiçbir belirti göstermiyorsa ve ev tedavilerini denemenize rağmen başarılı olamadıysa, doktorunuz başka bir tedavi yöntemi önerebilir.

Aktif İzlem

Yatak ıslatma sorunu çocuğun okuldaki performansını ya da aile ve arkadaşlarıyla ilişkilerini etkilemiyorsa aktif izlem uygundur. Çoğu çocuk tedavi olmaksızın mesane kontrolünü tam olarak geliştirebilir. Çocuğunuzun mesane kontrolünü öğrenmesi için tek gereken şey evde tedavi olabilir.

Eğer yatak ıslatma çocuk mesane kontrolünü sağladıktan bir süre sonra başlamışsa aktif izlem uygun bir yöntem olmayabilir. Yatak ıslatmaya neden olabilecek olası gerilimler olup olmadığına bakın. Çocuğunuzun gerilimi hafifledikten ya da ortadan kalktıktan sonra yatak ıslatma sona erebilir.

Kiminle Görüşeceksiniz

Aşağıdaki sağlık uzmanları yatak ıslatmayı değerlendirebilir ve tedavi edebilir:

• Aile doktoru
• Pediatr
• Pratisyen hemşire
• Doktor asistanı

Eğer çocuğunuzun tıbbi ya da duygusal sorunları varsa aşağıdaki uzmanlar gerekli olabilir:

• Ürolog
• Psikolog
• Psikiyatr
• Gelişimsel pediatr

Nedir

Yatak ıslatma uyku sırasında idrar kaçırmaktır. Çocuklar mesane kontrolünü farklı yaşlarda öğrenir. 4 yaşından küçük çocuklar sık sık yataklarını ya da kıyafetlerini ıslatır çünkü henüz mesanelerini kontrol edemezler. Ama çocukların çoğu 5-6 yaşına geldiğinde gece boyunca kuru kalabilir.

Yatak ıslatma, 5 yaşında ya da daha büyük bir çocuğun en az 3 ay boyunca haftada en az 1-2 kez yatağını ıslatması olarak tanımlanır. Bazı durumlarda çocuk yatağını başından beri sürekli ıslatır. Fakat yatak ıslatma, çocuk uzun bir süre boyunca geceleri altını kuru tuttuktan sonra da başlayabilir.

Özellikle daha büyük çocuklarda yatak ıslatma üzüntü verici olabilir. Çocuğunuz kötü hissedebilir ve utanabilir. Sevecen olarak ve destekleyerek ona yardımcı olabilirsiniz. Sinirlenmemeye çalışın ve çocuğunuzu yatağını ıslattığı için cezalandırmayın.

Ne Olur

Çocukların geceleyin altlarını ıslatmaları yaygın bir durumdur. Her çocuk farklı bir gelişim süreci geçirdiği için mesane kontrolü de çocuğa göre farklı hızda gelişir. Genellikle gündüz mesane kontrolü, gece mesane kontrolünden daha çabuk gelişir.

Çocuklar gece birden fazla kez altlarını ıslatabilir ve ıslattıktan sonra da uyanmayabilirler.

Çocukların çoğunun mesanelerini kontrol ettiklerin yaşın üzerinde görülen birincil enürezis nokturnal, belli bir süre sonra tedavi gerek duyulmadan kendiliğinden sonlanır. Yatak ıslatmanın ardında başka bir sağlık sorunu yatıyorsa, bu hastalık tedavi edildiğinde bu sorun da ortadan kalkar.

Tedavi yatak ıslatmanın tamamen önüne geçmese de ıslatma sıklığını azaltır. Tedavi sonlandığında alt ıslatma yeniden görülse de tedaviyi tekrarlamak veya başka tedavilerle birlikte sürdürmek uzun vadede daha kalıcı sonuçlar verir.

Yatak ıslatma bazen çocukta bazı üzüntülerin sonucunda da ortaya çıkabilir. Bu üzüntü ortadan kaldırıldığında ya da bittiğinde de çocuk altını ıslatmayı keser.

Çocuğunuz yatağını ıslatması karşısında vereceğiniz tepki, anne-çocuk ilişkisini etkileyebilir. Bu durumla baş etmekte çocuğunuz ya da siz zorlanıyorsanız başka tedavi yöntemlerine başvurmak faydalıdır. 

Yatağını ıslatan bazı çocuklarda gündüz vakti de kazara altını ıslatma görülebilir. Altını ıslatma hem gündüz hem de gece yaşanıyorsa genelde alınacak önlem, öncelikle gündüz ıslatmanın arkasındaki sebebin araştırılmasıdır.

Riski Ne Artırır

İlk üç yaş içinde diğerlerinden daha yavaş gelişen çocukların yataklarını ıslatma olasılığı daha yüksektir. Oğlan çocuklarının gelişimi kızlara oranla daha yavaştır. Bu nedenle geceleyin altlarını ıslatmaları daha olasıdır.

Yatak ıslatma kalıtımsal da olabilir.

Sebepler

Yatağını ıslatan çocukların neredeyse tümü bunu istemeyerek yapar. 5 yaş üstü çocuklarda görülen yatak ıslatmanın altında bazı nedenler vardır. Birincil enürezis nokturna denilen bu duruma neden olan olası durumlar aşağıda sıralanmıştır:

• Geç gelişim: Sinir sistemi daha az gelişmiş çocukların mesanelerinde doluluk hissini anlamaları zor olabilir.

• Mesane kapasitesinin sınırlı olması: Normalden daha ufak bir mesaneye sahip olan çocukların gece altlarını ıslatmaları daha olasıdır.

• Antidiüretik hormonunun (ADH) az olması: Böbreklere daha az idrar salgılamayı komut veren beyindeki kimyasallardan biri olan antidiüretik hormonunun seviyesi, normal koşullarda gece artış gösterir. Yatağını ıslatan bazı çocuklar geceleyin daha fazla ADH salgılamıyor olabilir.

• Derin uyku: Gece altlarını ıslatan çocukların ebeveynlerinin tespitine göre bu çocuklar genelde çok derin uykudadır. Uyku düzenleri gelişmeye başladıkça çocuklar da altlarını daha az ıslatmaya başlar.

• Psikolojik ve sosyal faktörler: Yatak ıslatmak, doğrudan duygusal sorunlardan dolayı ortaya çıkmaz. Dahası, yatak ıslatma çocuklarda daha sonra meydana gelebilecek duygusal sorunların nedeni olabilir. Ancak ev veya okul ortamı huzursuz olan çocukların yataklarını ıslatmaları daha olasıdır.

Bu etkenlerden bazıları kalıtımsal olabilir. Ebeveynlerden biri veya her ikisinin çocukluğunda yatak ıslatma sorunu varsa çocuklarının da bu durumu yaşama olasılığı yüksektir.

Birincil enürezis nokturnal vakalarının çoğunun altında başka bir sağlık sorunu yatmasından endişelenmeye gerek yoktur. Gelgelelim belli bir dönem kuru kaldıktan sonra tekrar yatağı ıslatmak olarak bilinen ikincil enürezis nokturmal vakaları, başka bir sağlık sorununun habercisi olabilir. Bu hastalıklar arasında böbrek veya mesanede enfeksiyon (idrar yolu enfeksiyonu) ya da idrar yollarında problem yaratabilecek doğuştan gelen bazı rahatsızlıklar bulunur. Yeni bir kardeşin doğumu gibi bazı duygusal etkenler de çocukların geceleyin altlarını ıslatmalarını tetikleyebilir.

Tedavi

Tedavi

 

Çocukların çoğu herhangi bir tedaviye gerek kalmaksızın mesane kontrolünü kazanır. Çoğu çocuğun genellikle gece mesane kontrolünü kazandığı 5-6 yaş dönemini geçinceye kadar devam eden yatak ıslatma genellikle tedaviye gerek kalmadan zamanla kendiliğinden durur. Eğer öyle olmazsa, çocuğunuzun yatak ıslatmayı bırakması için tek gereken şey evde tedavi olabilir.

Eğer evde tedavi başarısız olursa, çocuğun ebeveynleri yardıma ihtiyaç duyarsa ya da yatak ıslatmanın tıbbi bir durumdan kaynaklanma olasılığı varsa, tıbbi tedavi yardımcı olabilir. Tıbbi tedavi çocuğunuzun yatağını daha az ıslatmasına ya da tuvaleti kullanmak için daha sık uyanmasına yardımcı olabilir.

Başarılı bir tedavinin ardından tekrar yatak ıslatmaya başlarsa, genellikle aynı tedavi tekrarlanır.

Yatak ıslatma için tedavi şunlara bağlıdır:

• Çocuğun yaşı. Belirli bir yaş grubuna dahil olan çocuklar için bazı tedaviler diğerlerine göre daha çok işe yarar.
• Yatak ıslatma konusunda çocuğun ve ebeveynlerin tutumu. Eğer mesane kontrolünü kazanmak normal bir süreç gibi görülürse çocuğun yatak ıslatmayı bırakması genellikle daha kolay olur.
• Evdeki durum. Eğer çocuk yatak odasını başka çocuklarla paylaşıyorsa, kuru yatak eğitimi ya da bazı nem alarmları gibi çocuğu uyandırma teknikleri kullanışlı olmayabilir.

Tedavi şunları içerebilir:

• Motivasyonel terapi. Bu yöntem ebeveynlerin cesaretlendirmesini ve çocuğun yatak ıslatma üzerindeki kontrol hissinin güçlendirilmesini içerir.
• Uyku sırasında çocuğun iç çamaşırı içindeki nemi algılayan ve çocuğu uyandırmak için bir alarm sesi çıkaran nem alarmları.
• Desmopressin ve trisiklik antidepresanlar. Bu ilaçlar mesanenin tutabileceği idrar miktarını artırır ya da böbreklerden salınan idrar miktarını azaltır.

Eğer yatak ıslatma çocuğun öz saygısı, okuldaki performansı ya da arkadaşlarıyla ilişkilerini etkiliyorsa tedavi yararlı olabilir.

En iyi çözüm çoğunlukla tedavilerin bir kombinasyonudur. Aşağıda çocuğunuzun yaşına göre bazı tedavi önerileri bulabilirsiniz:

• 5-8 yaş: Çocuğunuza yatak ıslatmanın büyümenin normal bir parçası olduğunu anlatın. Cesaretlendirme ve övgü, çocuğunuzun yatağını ıslatmadan önce uyanmasına yardım etmek için gereken tek şey olabilir. Bu yaş grubundaki çocuklar kuru geceler için övgü almalı ve sonrasında yatağı temizlemekte aktif bir rol almalı.
• 8-11 yaş: Çocuğunuz hala yatağını ıslatıyorsa bir nem alarmı başarılı bir tedavi seçeneği olabilir. Bu, desmopressin gibi kamp ya da yatıya kalma gibi sosyal etkinliklerde yardımcı olabilen bir ilacın ara sıra kullanımı ile birlikte uygulanabilir.
• 12 yaş ve üstü: Yatak ıslatma bu yaşta hala devam ediyorsa önemli duygusal etkiler olabilir, bu nedenle tedavi daha agresif olabilir. Eğer nem alarmlarının sürekli kullanımı işe yaramıyorsa doktor ilaç önerebilir.

Peki ya gündüz alt ıslatma için tedaviler?

Kaza eseri gündüz alt ıslatma çocuğunuzun normal gelişiminin bir parçası olabilir ya da tıbbi bir durumu işaret ediyor olabilir. Eğer çocuğunuzun gündüz altını ıslatma sorunu varsa çocuğunuzun doktoruyla konuşun.

Hakkında Düşünecekleriniz

Araştırmalar nem alarmlarının tek başına kullanılan en etkili tedavi olduğunu gösteriyor.

Yatak ıslatma için kullanılan ilaçlar genellikle diğer tedavi yöntemleriyle birlikte kullanılır. Çocuğun mesane kontrolünü tam olarak kazanması için diğer tedaviler kadar başarılı değillerdir. İlaçlar şu durumlarda en yararlı yöntem olabilir:

• Daha büyük çocukların, kamp ya da yatıya kalınan geziler gibi kısa süreler için yatak ıslatmayı kontrol altına almasına yardımcı olmak.
• Anne ve babasının boşanması ya da yeni bir kardeşinin olması gibi stresli olaylara bağlı yatak ıslatmayı tedavi etmek için.

Tedaviye başarılı şekilde yanıt veren çocukların tedavi sona erdikten sonra tekrar yatak ıslatmaya başlaması sık görülür. Fakat tekrar başlayan çocukların çoğu, orijinal programın tekrar edilmesiyle başarılı bir şekilde tedavi edilebilir, özellikle de bu program nem alarmı kullanmak gibi bir davranış değişikliğine dayanıyorsa.

Önlem

Çocuklar mesane kaslarını kontrol edebilecek ve ne zaman idrar yapmak üzere olduklarını bilecek kadar büyüdükleri zaman tuvalete gitmeyi öğrenmek doğal bir süreçtir. Küçük çocuklar için, mesane kaslarını kontrol etmeyi öğrenirken kaza eseri yatak ıslatma normaldir.

Çocuğunuza tuvalet kullanmayı öğretiyorsanız sabırlı olun. Bazı çocukların mesane kontrolünü tam olarak kazanması diğerlerine göre daha yavaş olabilir. Olumlu ve cesaretlendirici olun ve mesane kontrolünün normal gelişimi hakkında bilgi sahibi olun.

Çocuğunuzun sıvı alımını akşamları kısıtlı tutarak yatağını ıslatmasını önleyebilir ya da azaltabilirsiniz. Kola ya da çay gibi kafein içeren herhangi bir içecek vermeyin. Ayrıca, yatma zamanında çocuğunuza eğer gece ihtiyaç duyarsa kalkarak tuvaleti kullanması gerektiğini hatırlatın.

Destek

Çocuğunuza büyüdükçe mesane kontrolünün daha kolay olacağını anlamasında yardımcı olun.

İşte çocuğunuza yardımcı olabilecek başka ipuçları:

Çocuğunuzun aldığı sıvıların çoğunu sabah ve öğleden sonra ona verin.

Çikolata ve kolalarda bulunan kafeini sınırlı tutun, özellikle geceleri.

Yatağa gitmeden önce çocuğunuzu tuvalete götürün.

Eğer 4 yaşından büyükse, sorunun çözümüne yardımcı olmasına izin verin.  Hangi tedavilerin deneneceğine karar vermeye yardımcı olabilir.

Çocuğunuza tek kullanımlık gece iç çamaşırları kullanmayı önerin. Bunları giymesi için onu zorlamayın, bunları rahatlıkla kullanabiliyorsa sorun yoktur.

Yatağını ıslatmadığı geceler için çocuğunuzu övün.

Teşhis

6-7 yaşını geçen ve yatağını ıslatmaya devam eden herhangi bir çocuk bir doktor tarafından değerlendirilmelidir. Bu değerlendirmeye bir idrar tahlili de dahil olmalıdır.

Tıbbi geçmiş ve bir fiziksel muayene de yatak ıslatma için tıbbi değerlendirmenin bir parçasıdır. Eğer çocuğunuzu yatak ıslatma için doktora götürecekseniz, ziyaretinizden önce bir iki hafta boyunca ıslanmanın ne zaman olduğu ve ne kadar idrar bırakıldığını listeleyen bir günlük tutun.

Bazı durumlarda, daha fazla test yapılması gerekebilir. Testler şunları içerebilir:

• Bir mesane ya da böbrek enfeksiyonu olup olmadığını tespit etmek için bir idrar kültürü.
• Duygusal stresten şüpheleniliyorsa, psikolojik test.

Eğer bir çocuk hem gece hem de gündüz kontrol edilemez şekilde altını ıslatıyorsa, başka testler yapılması gerekebilir.