Batıl İnançlar ve Gerçekler Arasındaki Fark

Hemen herkese bir arkadaşı ya da akrabası zatürre hakkında tavsiye vermiştir. Bu tavsiyelerin her zaman yararlı olmadığını ve sağlığınızı etkileyebileceğini hatırlamak önemli. Hazır burada zatürre mevsimiyken, zatürre tedavisi ve önlemleri hakkında bazı yanlış fikirleri açıklığa kavuşturalım.

Efsane 1: Dışarısı soğuk veya yağmurluyken sıkı giyinmezseniz zatürreye yakalanabilirsiniz.

Gerçek: Soğuk veya yağmurlu havada yeterince sıkı giyinmemek zatürreye neden olur diye batıl bir inanç var ama bu ifade yanlış. Soğuk havanın kendisi, zatürreyi ne ortaya çıkarır ne de ilerletir. Zatürrenin nedeni genelde bakterilerdir fakat mantarlar, virüsler ve kimyasallar da zatürreye yol açabilir. Zatürreli bir kişi havaya öksürür ya da hapşırırsa, bu damlacıklarla temas eden sağlıklı birine zatürre bulaşabilir. Bu yüzden insanlarda kışın zatürre patlaması yaşanır. İnsanların daha dar ortamlarda bulunması, zatürrenin bulaşma ihtimalini artırır.

Efsane 2: Zatürreli kişi günlerce, hatta haftalarca yatakta istirahat etmelidir.

Gerçek: Zatürre teşhisinden sonraki birkaç günde istirahat doktor tarafından zorunlu kılınsa da, fiziksel etkinlik aslında iyileşme zamanını hızlandırmakta yararlı olabilir. Kalbin aşırı hızlı atması (taşikardi) veya vücuttan beyne yeterli oksijen gitmemesi (hipoksi) gibi belirtiler yoksa fiziksel etkinlik, kollarla bacaklarda trombüsleri (kan pıhtıları) ve yatak istirahatıyla birlikte sıkça oluşan tıbbi komplikasyonları önlemeye yardım eder. Günde birkaç kere kısa yürüyüşlere çıkmak veya yürüyemeyenler için sandalyede doğrulmak, hastanın ciğerlerden balgam sökmesine destek olurken kaslarını çalıştırarak hareketsizlikten kaynaklanan zayıflığı önler.

Efsane 3: Bütün zatürre vakaları hastanede tedavi gerektirir.

Gerçek: Bütün zatürre vakaları ağır değildir ve hastanede tedavi gerektirmez. Çoğu zatürre vakası “gezici zatürre” diye adlandırılır, yani önemsizdir ve genelde bol miktarda sıvı tüketimi, istirahat ve bazı vakalarda antibiyotik kullanımı sayesinde evde tedavi edilir.

Efsane 4: İki taraflı zatürre tek taraflı zatürreden kötüdür.

Gerçek: Birçok insanda şöyle yanlış bir kanı var: İki taraflı zatürre teşhisi konulan kişi, normal zatürre vakasından iki kat daha kötü durumdadır. Bu doğru değil. İki taraflı zatürre, akciğerlerin bir yerine iki lobu birden zatürreden etkilenmiş demektir. Bu, iki taraflı zatürre daha kötüdür anlamına gelmez, zira tek taraflı zatürre geçiren biri hastalıktan, iki taraflı zatürre geçiren birinden daha ağır bir şekilde etkilenebilir.

Efsane 5: Antibiyotikler zatürreyi her zaman tedavi eder.

Gerçek: Zatürre antibiyotiklerle her zaman tedavi edilemez. Sadece bakteriyel zatürre antibiyotiklerle tedavi edilebilir ve bazı vakalar bunlara yanıt vermez. Birçok doktor, antibiyotiklerin fazla verilmesinin, gerçekten ihtiyaç duyulduğu anlarda daha az etki göstermelerine neden olduğunu savunuyor. Ayrıca, bir hastaya antibiyotik yazılır ve kişi, reçetedeki tüm ilacı bitirmezse bakteriler antibiyotiklere muhtemelen daha çok direnir.

Efsane 6: Yalnızca yaşlı insanlar zatürreye karşı aşı olmalıdır.

Gerçek: Zatürre geçiren insanların büyük çoğunluğu 65 yaş üstü olsa da, insanları risk altına sokan başka etmenler de var. Risk altındaki bazı insan grupları şunlar:

• KOAH (kronik obstrüktif akciğer hastalığı) ve astım gibi kronik solunum yolu sorunları olanlar
• Bakımevinde yaşayanlar
• Zayıf bağışıklık sistemi olanlar
• Erkekler
• HIV veya AIDS olanlar
• Şeker hastalığı gibi kronik hastalıkları olanlar
• Yutkunmada sorun yaşayanlar
• Alkolikler