• İçindekiler
• Neler Neden Olmaz?
• Sonuç

Neler Neden Olmaz?

Artrite Neler Neden Olmaz?

Bir artritin nedeni henüz kesinleşmediğinde, beklenmedik olsa bile bir teoriyi çürütmek zor, hatta imkansız olabilir. Burada artritin nedeni hakkında en yaygın ama kanıtlanmamış teorilerden bazılarına yer vereceğiz:  

1. Aşırı Kullanım

Günlük kullanımda eklemler, çoğu zaman vücudu iyi şekilde yukarıda tutar. Tüm gün ayak üstünde duran bazı insanlar, diz veya kalça artriti olabileceklerini varsayarlar ki bu, ellerinde oluşan aynı tip artriti net biçimde açıklamaz. Tersine eğer artrit, aşırı kullanım yüzünden olmuşsa, sağ elini kullanan insanların daha çok sağ ellerinde artrit olması gerekir, ama bu, söz konusu değildir. Diğer bir zorlama örnek, maratoncuların ve diğer koşucuların artan bir artrit risklerinin olmadığıdır. Elbette istisnalar vardır: İş makineleri operatörleri ve atletler, örneğin tekrarlayan eklem yaralanmaları yüzünden dejeneratif artrit geliştirebilir.    

2. Hava durumu veya nemli, soğuk rüzgar

Bu kavram, artritten şikayetçi olan ve muhtemelen hava durumunun eklem belirtilerini etkilediğini görenlerin ortak tecrübesinden kaynaklanır. Hastalarım sıklıkla hava durumunu tahmin etme becerisine (“hava durumu uzmanından daha iyi tarif etmesi”) rağmen, neden ve nasıl olduğu kesin değildir. Örneğin eğer bir kişinin eklemleri soğuk veya nemli havalarda her zaman daha fazla ağrıyorsa bile bu, ilk bakışta havanın artrite neden olduğu anlamına gelmez. Şu ana kadar herhangi bir hava durumunun herhangi bir artrit tipinin nedeni olduğuna dair hiçbir kanıt yoktur. Benzer şekilde bireylerin verdiği raporlara rağmen açık bir pencere yanında oturmanın, soğuk hava akımı olsa bile artrite yol açabilmesi pek olası değildir.

3. Yoğun İlaç Tedavileri

Arada sırada istisnalar olmasına rağmen reçeteli ya da reçetesiz satılan, takviye ve alternatif ilaçlar, artritin kabul görmüş bir nedeni değildir. Tekrar edecek olursak çok ender istisnalar vardır: Hap şeklinde mevcut olanlar da dahil kortikosteroidler (kortizonun eksik hidrojenli bir türevi olan prednizon gibi) kalça çevresindeki kemiklere kan tedariğinin kesilmesine neden olabilir ki bu da oradaki kemiklerin ölümüne neden olabilir. Küresel eklemler damarsız doku ölümü yüzünden yuvarlak şeklini kaybederse, artrit gelişebilir. Benzer şekilde idrar söktürücü ilaçlar (“su ilaçları”) gut hastalığı riskini arttırabilir, ama hastalığın nedeni değildir bu. Sonuç olarak “hap uyarıcılı deri tüberkülozu” adı verilen ender görülen bir durum, prokainamid ve hidralazin içeren belli ilaçlarla verilen tedavinin ardından gelebilir; artrit, vücudun verdiği tepkinin bir parçası olabilir. 

4. Enfeksiyonlar ve aşılar

Bir virüs, bakteri veya diğer organizmalar yüzünden oluşan çoğu enfeksiyon artrite neden olmayacaktır ve artritin çoğu vakası enfeksiyon yüzünden (en azından bildiğimiz kadarıyla) oluşmaz. Artritin bulaşıcı nedenleri vardır, ama bütün artrit vakalarının küçük bir kısmını temsil eder. Önemli örnekleri, bakterileri (belsoğukluğu ve stafilokok bakterileri gibi), Lime hastalığını, bazı virüsleri (hepatit B, hepatit C’nin ara sıra görülen vakaları da dahil) içerir. Benzer şekilde Lime hastalığı ve kızamıkçık için olanlar dahil aşılar, ender vakalarda artritin gelişimiyle ilişkilendirilmiştir, ama aşıyla bağlantısı kesin değildir. Artrite daha sık neden olduğu görülen virüs türlerini barındıran bazı kızamıkçık aşıları piyasadan kaldırıldı ve aşıyla özdeşleşen artrit raporlarıyla şu an daha az sıklıkta karşılaşılıyor. Lime aşısı da piyasadan toplatıldı. Neyse ki aşı yaptıran insanların önemli bir çoğunluğu hiçbir zaman artrit meydana getirmedi.

5. Yanlış beslenme

Hangi diyetin artriti önlemek veya tedavi etmek için en iyi olduğuna dair mevcut teoriler yüzyıllardır konuşulur, ama istisnaları olmasına rağmen diyet, artritte can alıcı bir rol oynuyor görünür. Öncelikle istisnalar: Bazı insanlarda, belirli gıdalar (veya alkollü içeceklerin) gut krizlerini tetikler. İkinci olarak şişmanlıkla kireçlenme arasında bir bağlantı vardır, bu nedenle kilo kaybını sağlayan bir diyet, ağrının giderilmesinde yardımcı olabilir. Ve bazı durumlarda yetersiz kalsiyum veya D vitamini, kemik erimesine katkıda bulunabilir; eğer bunun sonucunda bir kırık oluşursa, artrit gelişebilir. Ancak artritin çoğu tiplerinin mevcut anlayışı, hangi yiyecekleri seçmeniz hangilerinden kaçınmanız gerektiği hakkında kuvvetli tavsiyeler vermez. Vejetaryen diyetler veya belli sebzelerden (patatesleri, domatesleri, yeşil biberleri ve patlıcanlar dahil) kaçınan diyetlerin artrit tedavisinde iyi geldiği ispatlanmadığı gibi aynı zamanda belli gıdaların artritin nedeni olduğunu destekleyen bir kanıtın da bulunmadığı, vurgulamaya değerdir. Şüphesiz gelecek araştırmalar, artritin tedavisi veya nedeni olarak diyetin önemini gözeten faydalı bilgiler sağlayacaktır.    

6. Eklem Çatlakları

Eklem çatlaklarıyla bir eklemi incitebilmenize rağmen bilinen eklem çatlaklarının eklem sağlığı üzerinde çok az etkisinin olduğuna ikna eden kanıtlar vardır.

7. Yaşlanmak

Kireçlenme olarak da bilinen dejeneratif eklem hastalığı (osteoartrit de denir) yaşlanma ile daha çok anılmasına rağmen sadece yaş, artritin nedeni olarak görülemez.

8. Zihinsel veya duygusal stres

Ciddi duygusal travması olan ve hemen sonrasında artrit hastalığı geliştiren insanların hikayelerine rağmen psikolojik stresin artritin herhangi bilinen bir tipine neden olduğuna dair hiçbir ikna edici kanıt yoktur. Diğer yandan stres herhangi bir ağrıyı daha da kötüleştirebilir ve artrit olmaksızın eklem ağrısının devamı veya gelişimi üzerinde psikolojik stresin göreceli önemine dair tartışmalar sürmektedir. 

9. Kötü duruş

Artritin veya kemik hastalıklarının belli tiplerinin duruşu etkilemesine rağmen “kambur durmak” artrite neden olmaz. Kötü duruşun artrite neden olduğu fikri, muhtemelen neden ve sonucun bir yanlış anlamasının sonucudur: Kemik erimesi (osteoporoz), kambur duruşa neden olabilir, çünkü (sıkışma yoluyla oluşan kırıklar yüzünden) omurga çöker. Omurgada artrit oluşabilir, ama kambur duruş artritin nedeni değildir. Duruşu etkileyen artritin (tersi değil) diğer bir örneği, alt omurgadaki eklemlerin iltihaplanmasının kırılgan bir omurga oluşmasına neden olduğu bir durum olan ankilozan spondilittir (omurgada kemiklerin birbirine kaynamasına [füzyon] yol açan bir atrittir). Ancak “kötü duruşun” kendi artrite yol açmaz.     

10. Yetersiz kalsiyum alımı

Fazla kalsiyum alımı için verilen tavsiyeler, yeterli kalsiyum alınmadığında kemiklerin ince ve çok zayıf şekilde geliştiğine, öyle ki kırıkların oluşumunun daha muhtemel olduğuna dair gözlemler sonucudur. Buna kemik erimesi (osteoporoz) denir, ama kemik erimesi artrit değildir ve kalsiyum alımının artrit gelişimiyle çok az alakası vardır (Yukarıda tarif edildiğinin aksine kireçlenme kırıklara, kırıklar da artrite yol açar).

 

 

Sonuç

Sonuç

Artritin birçok tipine ve nedenlerine dair çok az bilgi olduğundan artrit hakkında neden birçok efsanenin ortada dolaştığı anlaşılabilir. Aslında “kimsenin bilmediği” bir açıklamayı kabul etmekten ziyade nedeni hakkında zorlama bir teoriye sarılmak kışkırtıcı olabilir. Ama artritin nedenlerine dair hatalı varsayımlar sizi zor veya sağlıksız bir diyet benimsemeye veya farklı bir iklimde yaşamaya veya masraflı veya riskli bir tedaviyi takip etmeye teşvik ediyorsa acı bir şekilde hayal kırıklığına uğrayabilirsiniz ve yola çıktığınızdan daha az sağlıklı bile olabilirsiniz.

 

Başka araştırmalar, burada bahsedilen 10 maddedeki bir veya daha fazla maddeyi kaldırmak yönünde bizi zorlayabilir. Ancak şimdilik çoğu sağlık uzmanının önerdiği en doğrudan ve en dürüst yanıt, artritin çoğu vakasının neden geliştiğini bilmediğimizi gösterecektir. Daha iyi yanıtlar verene kadar artritin bazı en bilinen tipleri için olan tavsiyemiz, nasıl daha iyi olunacağına daha fazla odaklanmak ve nedenlerine daha az bel bağlamaktır.