Bartholin bezleri döl yolu girişinin her iki yanında sağlı sollu yer almış organlardır. Bu bezler ince bir kanal aracılığı ile döl yolu girişine açılırlar. Mukus salgılarlar. Esas amaçları penisin döl yoluna girişini kolaylaştırmak ve döl yolu girişinin ıslanmasını sağlamak olan sümüksü kıvamda kaygan şeffaf bir sıvı salgılamaktır. Cinsel uyarı ile bu sıvı artar. Salgı yapan bu bez bir kese gibidir.
Döl yolu girişi iltihapları veya bizzat bartolin bezinin iltihaplanması gibi herhangi bir sebeple bartolin bezinin vajinaya salgıyı akıttığı kanalında bir tıkanma olursa, tıkanıklığın arkasında kesenin içi bez salgısı ile dolmaya başlar. Kesedeki bezler salgı üretimine devam ederler ve içi boşalamayan kese şişmeye başlar ve kist meydana gelir. Buna "bartolin kisti” denir. Kist büyüklüğü değişebilir, küçük olabilir, bir yumurta büyüklüğünde de olabilir. Genelde ağrı yapar. Kist oluşan kesenin kanalının ağzı genelde mikrop kaparak iltahap oluşturur ve kapanır. Bartolin bezinin iltihaplanmasına "bartholinitis” denir. Genel enfeksiyon belirtileri oluşmaya başlar. Ateş, kızarıklık ve ağrı olur. Sonunda püy içeren apse meydana gelir. Buna "bartolin apsesi” denir.
 
Genelde ilk belirti vajen girişinde tek yanlı ağrısız şişliktir. Bu şişlik hareket sırasında, yürürken, otururken sevişirken rahatsızlık yaratabilir, ağrı yapabilir. Eğer mikrop içeriye de yayılmışsa şiş olan kısımda kızarıklık, sıcaklık olur, hassasiyet oluşur. Eğer ilerler ve tedavi edilmezse dayanılmaz bir ağrı verir ve sonunda dayanılmaz hale gelince kişi acilen doktora başvurur.
 
Bu durumun olmasını önlemek için temizliğe ve hijyene dikkat etmek gerekir, yeni partnerle prezervatifsiz seks yapmamak, akıntınız varsa hemen doktora baş vurmak, büyük tuvalet sonrası silinmede arkadan öne doğru silinmeyip büyük tuvaletin vajene bulaşmamasını önlemek ve düzenli doktor kontrolünde olmak faydalıdır.

Yapılacak tedavi kistin büyüklüğüne, ağrılı olup olmadığına veya mikrop kapıp kapmadığına göre değişir. Eğer ağrı ve kızarıklık yoksa tedavi verilmez ve kistin zamanla büyüyüp büyümediği, rahatsızlık verip vermediği izlenir. Gerekirse uygun antibiyotik verilir. Abse gelişirse şişliğin iç tarafından ufak bir cilt kesisi yapılır, içerideki iltahap akıtılır. Bu durumda antibiyotik de verilir.
Tekrarlayan kist enfeksiyonlarında veya kist rahatsızlıklara yol açtığında, hekim tarafından kist üzerine küçük bir kesi yapılır, ve yeniden kanal oluşunu sağlamak için bazen bu kesinin ağzı açık bırakılabilir. Bu işlem genellikle hekim ofisinde ve lokal anestezi ile yapılabilir. Daha büyük cerrahi işlem nadiren gerekir.
İyileşme 10 gün kadar sürer. Kist bazen tekrar edebilir, tekrar aynı tedavi uygulanır. 
Belirtileri
*Dış dudakların üzerinde tek taraflı veya iki tarafta birden olan şişkinlik,
*Döl yolunda şiddetli ağrı,
*Ağrılı cinsel ilişki yani disparoni,
*Cinsel ilişki sırasında rahatsızlık ve hassasiyet,
*Dol yolunda kızarıklık ve sıcaklık,
*Yürüme güçlüğü vb.
Tanı
Tanı muayene sırasında dış dudaklardaki kistik şişliğin saptanması ile konur.
Bartholin bezinin kanalında tıkanmaya neden olan en önemli etken "bel soğukluğu” adı verilen hastalığa neden olan bakteri gibi bakterilerle oluşan enfeksiyonlardır.
Nedenleri
*Mikroplar,
*Döl yolu bölgesinde oluşmuş veya halen devam eden enfeksiyonlar,
*Kanser,
*Döl yolu bölgesinde oluşmuş bir çarpma veya zedelenme,
*Döl yolu bölgesinde oluşan yaralanmalardan kalan sekeler,
*Döl yolu bölgesinde yapılan bazı ameliyatlar sonrasında.
Korunma
*Temizliğe ve hijyene dikkat edilmesi,
*Akıntı varsa hemen doktora baş vurmak, 
*Büyük tuvalet sonrası temizlenmede arkadan öne doğru silinmeyip dışkının döl yoluna bulaşmasını önlemek,
*Yeni partnerle prezervatifsiz seks yapmamak, 
*Son olarak düzenli doktor kontrolünde olmak.
Tedavi
*Antibiyotik tedavisi,
*Ağrı kesiciler,
*Apse boşaltılması,
*Marsupiyalizasyon yani bezin salgıladığı mukusun dışarı akmasının sağlamak için cep yapma,
*Cerrahi tedavi,
*Varsa cinsel yolla bulaşan hastalıkların tedavisi.
İLGİLİ MAKALE

Kadının gerçekten orgazm olduğu anlaşılabilir mi?

Doç. Dr. Mehmet Murat NAKİ

Sağ yumurtaligimda 4cm çapında over kisti saptanmış olup bunun herhangi bir ilaç tedavisi var mı ameliyat olmam gerekiyormu... devamı