• İçindekiler
• Nedir
• Belirtiler
• Teşhis
• Tedavi

Nedir

Behçet hastalığı aynı zamanda Behçet sendromu olarakta bilinip, tüm vücutta kan damarlarında kronik bir enflamasyona neden olan nadir bir bozukluktur. Behçet’in gerçek nedeni bilinmemektedir, ama vücudun bağışıklık sisteminin yanlışlıkla kendi sağlıklı hücrelerine saldırması olan bir otoimmün bozukluk olabilir. Genetik ve çevresel faktörlerin her ikisi de Behçet hastalığı sorumluları olabilir.
Behçet hastalığının enflamasyonu başlangıçta ilgisiz gibi görünen birkaç belirtiye neden olur. Behçet hastalığının işaretleri ve belirtileri (ağızda yara, gözlerin iltihaplanması, deride döküntü ve genital nahiyede yaralar) kişiden kişiye değişebilir ve kendi kendine gelip gidebilir.
Tedavi Behçet hastalığının belirtilerini ve işaretlerini azaltmak ve körlüğe kadar gidebilen komplikasyonları önlemeyi hedefler.

Sebepler

Doktorlar Behçet hastalığına neyin neden olduğunu bilmemektedirler. Ama genetik ve çevresel faktörlerin birlikte etkisinin rol oynaması olasıdır. Hastalıkla ilgili bazı genler bulunmuştur. Bazı araştırmacıların inancına göre, Behçet hastalığına duyarlı olan belirli genlere sahip kişilerde bir virüs veya bakteri Behçet hastalığını tetikleyebilir.

Belirtiler

Behçet hastalığı belirtileri kişiden kişiye değişir. Behçet hastalığı kendi kendine kaybolup yeniden nüksedebilir. İşaretleri ve belirtileri vücudunuzun hangi kısımlarının Behçet hastalığı enflamasyonundan etkilendiğine bağlı olarak ortaya çıkar. Behçet hastalığından yaygın olarak etkilenen alanlar:

• Ağız. Afta benzer acılı ağız yaraları, Behçet hastalığının en yaygın işaretidir. Yaralar başlar ve büyüdükçe hızlıca ağızda ağrılı ülserlere dönüşen yuvarlak lezyonlara dönüşür. Yaralar genellikle 7 ile 21 gün içinde geçer ama nükseder.
• Deri. Behçet hastalığı olan kişilerde deri lezyonları oluşabilir. Deri sorunları değişebilir. Bazı kimselerin vücutlarında akne benzeri yaralar çıkar. Diğerlerinin derilerinde, özellikle bacaklarının alt kısmında kırmızı, büyümüş ve hassas nodüller gelişebilir.
• Genital bölgeler. Behçet hastalığı olanların genital bölgelerinde yaralar oluşabilir. Bu yaralar genellikle skrotum ve vulva da bulunur. Yaralar kırmızı ülsere lezyon görünümündedir. Genital yaralar genellikle ağrılı olup iz bırakabilirler.
• Gözler.Behçet hastağı gözde enflamasyona neden olabilir; bu duruma üveit denir. Behçet hastalığı olan kişilerde üveit kırmızılık, ağrı ve bir gözde ya da her iki gözde bulanık görüş oluşturabilir ve bu belirtiler gelip geçici olabilir. Retina kan adamarlarında oluşan enflamasyon bozuklığun ciddi bir komplikasyonudur.
• Eklemler.Behçet hastalıklı kişilerde eklem şişmesi ve ağrı sık sık dizleri etkiler. Ayak bilekleri, dirsekler ve el bilekleri de dahil olabilir. İşaretler ve belirtiler bir ila üç hafta kadar sürebilir ve kendiliğinden kaybolur.
• Vasküler sistem.Venlerde ve arterlerdeki enflamasyon Behçet hastalığında ortaya çıkabilir ve kızarmaya, ağrıya, kan pıhtısı ile kol be bacakların şişmesine neden olabilir. Gerçekte, Behçet hastalığının birçok işareti ve belirtisinin kan damarlarının enflamasyonuna (vaskülit) bağlı olduğuna inanılır. Geniş arterlerdeki enflamasyon (iltihap) anevrizma ve dmar daralması veya tıkanıklılığı gibi komplikasyonlara neden olabilir.
• Sindirim sistemi. Behçet hastalığı karın ağrısı, diyare ve kanama gibi sindirim sistemini etkileyen birtakım işaret ve belirtilere de neden olabilir.
• Beyin. Behçet hastalığı beyin ve sinir sisteminde enflamasyonla baş ağrısı, ateş, yönelim bozukluğu, zayıf denge ve çarpıntı gibi belirtiler ortaya çıkarabilir.

Ne zaman doktora gitmeli 
Behçet hastalığını gösteren beklenmedik belirtilerden birini görürseniz doktorunuzdan randevu alın. Eğer Behçet hastalığı teşhisi konulmuşsa yeni belirti veya işaret fark ettiğiniz zaman doktorunuzla görüşün.

Risk faktörleri

Behçet hastalığı riskinizi artıran faktörler:

• Yaş. Behçet hastalığı yaygın olarak erkek ve kadınları 20’li ve 30’lu yaşlarda etkiler, ama çocuklarda ve yetişkinlerde de hastalık koşulları gelişebilir. Koşullar daha erken yaşlarda meydana gelirse daha sert olacaktır.
• Yer.Hastalık dünya genelinde olabilmesine karşılık, Ortadoğu ve Türkiye dahil Asya ülkelerinde, İran, Irak, Japonya ve Çinde daha yaygın görülür.
• Seks. Behçet hastalığı hem erkeklerde hem kadınlarda görülebilmesine rağmen hastalık erkeklerde daha sert geçer.
• Genler. Behçet hastalığıyla bağlantılı bazı genlere sahip olmak Behçet hastalığı gelişimi riskini artırır.
• Sigara içmek. Sigara dumanındaki kimyasallar DNA’nıza hasar vererek Behçet hastalığı riskinizi artırabilir.

 

Komplikasyonlar

Behçet hastalığı tahmin edilemeyen zaman periyotlarında ortaya çıkıp kaybolabilir. Hastalığın belirtileri 20 yıl sonra daha az sert olabilir.
Tedavi, Behçet hastalığını iyileştirememesine rağmen işaret ve belirtilerini kontrol ederek komplikasyon riskini azaltabilir. Örneğin, tedavi görmemiş bir üveit görüş azalmasına hatta körlüğe neden olabilir. Behçet hastalığının göz işaret ve belirtileri olan kişiler bir göz doktoru tarafından dikkatlice müşahede altında tutulacaktır çünkü tedavi bu komplikasyonu önleyebilir. Behçet hastalığının diğer komplikasyonları denemekte olduğunuz işaret ve belirti serilerinin özelliğine dayanır.

Teşhis

Hiçbir test Behçet hastalığınızın olup olmadığını teşhis edemez. Bunun yerine doktorunuz Behçet hastalığını tanımlamak için öncelikle işaret ve belirtilerinize dayanır. Doktorunuz diğer hastalıkları kontrol için kan testleri veya diğer laboratuvar testleri yaptırabilir.
Behçet hastalığının teşhisi için kriterler oluşturulmuştur ama bunların hiçbiri hastalığın teşhisi için temel değildir. Doktorunuz teşhisiniz için başka faktörleri kullanabilir. Sınıflandırma kriteri şunları gereksindirir:

• Ağız yaraları. Behçet hastalığı olan hemen herkeste ağız yarası olduğu için bir noktada bu belirti teşhis için genellikle gereklidir. Teşhis kriteri 12 ay sürede en azından üç kere tekrarlamış ağız yaralarına ihtiyaç gösterir.
• Ek olarak, en az iki daha belirtiye sahip olmalısınız, şöyle ki:
• Genital yaralar. Tekrarlayan yaralar Behçet hastalığını gösterebilir.
• Göz sorunları. Bir oftalmolojist gözlerinizdeki belirtileri tanımlayabilir.
• Deri yaraları. Bçeşitli döküntüler ve akne benzeri yaralar Behçet hastalığı tarafından meydana gelmiş olabilir.
• Positif paterji testi.Paterji testinde doktorunuz derinize steril bir iğne sokar ve ve alanı iki gün sonra inceler. Eğer paterji testi pozitif ise iğnenin batırıldığı yerde küçük bir kırmızı şişlik oluşur. Bu sizin bağışıklık sisteminizin küçük incinmelere karşı aşırı reaksiyon gösterdiğini belirtir.

Tedavi

Behçet hastalığının tedavisi yoktur. Eğer belirtileriniz ve işaretleriniz ılımlıysa doktorunuz ağrı ve iltihaplanmadaki geçici yanmaları kontrol etmek için ilaç tedavisi önerebilir. Yanmalar arasında tedaviye ihtiyaç göstermeyebilirsiniz. Ama eğer belirti ve işaretleriniz daha ağırsa bu durumda doktorunuz tüm vücudunuzun Behçet hastalığı belirti ve işaretleri için geçici yanmaların tedavisinin yanı sıra sistemik tedavi önerebilir. Yaşınız ve cinsiyetiniz gibi çeşitli faktörler doktorunuzun tedavi tavsiyesini etkileyebilir.

Behçet hastalığının bağımsız belirti ve işaretlerinin tedavileri
Behçet hastalığı kendi periyotlarında alevlenmeler halinde gelebilir ve hafifleyerek kendi kendine gidebilir. Doktorunuz alevlenmeler sırasında yaşadığınız belirti ve işaretleri kontrol için aşağıdaki tedavileri uygulayabilir:

• Deri kremleri, jeller ve merhemler. Bölgesel ilaçlar enflamasyonu ve ağrıyı azaltmayı sağlamak için deriye ve genital yaralara doğrudan uygulanır. Bu tip tedavilerde genelikle enfalamasyonu azaltmak ve acının dinmesini sağlamak için bir kortikosteroid veya bir anestezik ilaç kullanılır.
• Ağız çalkalayıcılar. Kortikosteroid içeren ve acıyı dindiren diğer maddeler içeren özel ağız çalkalayıcıları ağız yaraları acısını azaltıp rahatsızlığınızı giderebilir.
• Göz damlaları. Kortikosteroid ve diğer antienflamatuar ilaçlar içeren göz damlaları eğer enflamasyon ılımlıysa gözlerinizdeki acıyı dindirip kırmızılığı giderebilir.

Behçet hastalığının sistemik tedavisi
Ağır seyreden Behçet hastalığı vakaları hastalığın alevlenmeleri arasındaki zararı gidermek için tedavi gerektirir. Eğer ılımlıdan ağır behçet hastalığına varan hastalığınız varsa doktorunuz aşağıdaki tedavileri uygulayabilir:

• Enflamasyonu kontrol için kortikosteroidler. Prednison gibi kortikosteroidler diğer tedavilerle kombinasyonda Behçet hastalığının oluşturduğu enflamasyonu azaltabilir. Kortikosteroidler tek başlarına kullanıldıklarında hastalık nüksetme eğilimine girer ve bu nedenle doktorlar bunları bağışıklık sisteminizin etkinliğini bastırmak için kullanılan (immünosupresifler) diğer ilaçlarla birlikte yazmaktadırlar. Kortikosteroidlerin yan etkileri kilo aldırmak, israrcı mide ekşimesi, yüksek tansiyon ve kemik incelmesidir (osteoporoz).
• Bağışıklık sisteminizi baskı altında tutan tedaviler. İmmünosüpresif ilaçlar Behçet hastalığında aşırı reaksiyon veren bağışıklık mekanizmanızı bastırlar. Bağışıklık sisteminizin vücudunuzda bulunan normal, sağlıklı dokulara saldırmasını durdurarak immünosüpresif ilaçlar bağışıklık sisteminizin neden olduğu enflamasyonu azaltır. Behçet hastalığını kontrol altında tutmada rol oynayan immünosüpresif ilaçlar arasında azatiyopirin, siklosporin ve siklofosfamit bulunur. Bu ilaçlar bağışıklık mekanizmanızı baskı altında tuttuğu için enfeksiyon riskinizi artırır. Diğer olası yan etkileri arasında böbrek ve karaciğer sorunları, düşük kan sayımları ve yüksek tansiyon bulunur.
• Bağışıklık sisteminizi düzenleyen tedavi. Interferon alfa-2b enflamasyonu kontrol için bağışıklık sisteminizin etkinliğini regüle eder. Bu aynı zamanda Behçet hastalığı olanlarda deri yaralarını, eklem ağrılarını ve göz enflamasyonunu kontrol etmede yardımcı olabilir. Yan etkiler arasında adele ağrısı ve yorgunluk gibi grip benzeri belirti ve işaretler mevcuttur. İnterferon alfa-2b diğer tedavilerle birleştirilebilir. Son zamanlarda yapılan küçük çalışmaların gösterdiğine göre tümör nekroz faktörü (TNF) denilen infliksimab ve etanersept, gibi bir blok maddesi Behçet hastalığının bazı belirtilerini tedavide etkili olabilir.

 

Destek

Behçet hastalığının tahmin edilemezliği onu moral bozucu yapar. Kendinize iyi bakmanız Behçet hastalığının iniş çıkışlarıyla daha iyi başa çıkmanızı sağlayabilir. Kendinize bakmanız içinde bulunduğunuz günün özelinde hangi belirti ve işaretleri hissettiğinize bağlı olacaktır. Genel olarak şunları deneyin:

• Alevlenmeler sırasında istirahat edin.Ağız yaraları ve eklem ağrıları gibi belirtiler ortaya çıktığında kendinize zaman ayırın. Esnek olun ve mümkünse programınızı ihtiyacınız olduğu zaman dinlenebileceğiniz şekilde yapın.
• Enerjiniz varken hareketli olun. Yürümek veya yüzmek gibi orta düzeyde egzersizler Behçet hastalığı alevlenmeleri arasında kendinizi daha iyi hissetmenizi sağlar. Egzersiz vücudunuzu güçlendirir ve ruh halinizi iyileştirir.
• Diğerleriyle bağlantı kurun. Behçet hastalığı nadir rastlanan bir bozukluk olduğu için yakınınızda aynı hastalığı olan kişileri bulmanız zor olabilir. Ama doktorunuza bölgenizde olan destek gruplarını sorunuz.