Çocuklarda Diyabet: Çocukta Kan Şekerinin Denetlenmesi

Çocuğunuzun kan şekeri seviyesinin, ne zaman hedef aralığın dışında olduğunun bilinmesi gerekir. Neyse ki çocuğunuzun kan şekeri seviyesini evde, kan şekeri (glukoz) ölçüm cihazıyla ya da herhangi bir yerde ve zamanda kontrol edebilirsiniz. Kan şekeri ölçüm cihazı, sonuçları bir dakikadan kısa sürede verecektir.

Çocuğunuzun kan şekeri seviyesini bilmeniz, durum aciliyet teşkil etmeden önce düşük veya yüksek kan şekerini tedavi etmenize yardımcı olacaktır. Ayrıca egzersiz ve yiyeceklerin, çocuğunuzun kan şekerini nasıl etkilediğini ve ne kadar kısa etkili insülin verileceğini (eğer çocuğunuz insülin alıyorsa) bilmenize de yardım edebilir.

Çocuğunuzun kan şekerini gözlemede başarının beş anahtarı şunlardır:

• Cihazı ve malzemeleri her zaman çocuğunuzun yanında bulundurmak.
• Çocuğunuzun kan şekerini ölçmeyi, onun rutinine sokarak alışkanlık haline getirmek.
• İğneyi çocuğunuzun parmaklarının uçlarına değil yanlarına batırmak. Parmağın ucu yanlarından daha duyarlıdır.
• Doktor ziyaretinde sonuçları, doktorun sonuçlarıyla karşılaştırarak cihazın doğruluğunu kontrol etmek.
• Cihazı bakımlı ve test şeritleri ayarlanmış olarak bulundurmak.

Evde kan şekerini izlemek nedir?

Evde kan şekerini izlemek, evde kan şekeri ölçme cihazını kullanarak çocuğunuzun kan şekerini denetlemektir. Buna kendi kendine ölçüm yapmak da denir. Çocuklara kan şekerinin diyabet teşhisi ilk kez konulduğunda daha sık ölçülmesi gerekebilir. Çocuğunuzun kan şekeri seviyeleri hedef aralık içerisindeyken her gün yalnız kahvaltıdan önce ve günün diğer saatlerinde ara sıra test yapması gerekebilir. İnsülin alan çocukların, kan şekeri seviyelerini günde birkaç kez denetlemeleri gerekir.

Çocuğunuzun kan şekerini ölçmek üzere bir damla kan almak için bir parmağın yanını küçük bir iğneyle delin. Kan damlasını cihazın içine takılmış test şeridinin üzeri koyun. Bazı cihazlarda test şeritleri, cihazın içine kan damlatıldıktan sonra konur. Bir dakika veya daha az zamanda cihaz testin sonuçlarını gösterir.

Kan şekeri neden izlenmelidir?

Çocuğunuzun kan şekerini evde ölçmek aşağıdakileri bilmenize yardımcı olacaktır:

• Çocuğunuzun kan şekeri ne zaman düşük. Düşük kan şekeri, acil bir duruma dönüşebilir. Çocuğunuzun kan şekeri, güvenli aralığın hemen altına düşerse ancak derhal şeker içeren bir şeyler yerse, kan şekeri yükselecektir ve acil durum önlenebilir.
• Çocuğunuzun kan şekeri ne zaman yüksek. Zamanla yüksek kan şekeri seviyeleri gözlere, kalbe, böbreklere, damarlara ve sinirlere kalıcı hasar verebilir. Genç yaşta diyabet olmak, çocuğunuzun yetişkinliğinde söz konusu yan etkilerin riskini arttırır. Kan şekeri seviyelerini güvenli bir aralıkta tutmak riski düşürür.
• Yemek öncesi çocuğunuzun kan şekeri ne seviyede. Çocuğunuz kısa etkili insülin alıyorsa, kan şekeri sonuçlarını, ne kadar insülin vermeniz gerektiğini belirlemek için kullanabilirsiniz.
• Egzersiz çocuğunuzun kan şekerini nasıl etkiliyor. Egzersiz genellikle kan şekeri seviyelerini düşürür.
• Hasta olduğunda çocuğunuzun kan şekeri ne seviyede. Ağır hastalık veya stres genellikle normalden yüksek kan şekeri seviyelerine sebep olur.
• Çocuğunuzun insülin veya diyabet için oral ilaçlarının ayarlanması ne zaman gerekir. Eğer çocuğunuzun kan şekeri seviyeleri uzunca bir süre yüksek kalıyorsa veya çocuğunuz sık sık düşük kan şekerine sahip oluyorsa ilacının ayarlanması gerekebilir. Bu konuda doktorunuzla konuşun.

Kan şekeri nasıl izlenir?

İşte çocuğunuzun kan şekerini evde izlemek için basit bir yol. Aynı adımları çocuğunuzun bu işi öğrenmesine yardımcı olmak için de kullanabilirsiniz.

Düzen oluşturun

Çocuğunuzun kan şekerini ölçmeye başlamadan önce aşağıdakileri yapın:

• Çocuğunuzun kan şekerini ne sıklıkla ve ne zaman ölçmeniz gerektiğini doktorunuzla konuşun. Bilgiyi kaydetmek için kan şekeri ölçüm saatleri formu kullanın.
• Çocuğunuzun kan şekerini ölçmeyi diğer günlük faaliyetlerle ilişkilendirin, mesela kahvaltıya hazırlanmak gibi. Bu, çocuğunuzun kendi kendine ölçüm yapma alışkanlığını oturtacaktır.
• Çocuğunuzun kan şekerini ölçmek için ihtiyacınız olan şeyleri bir araya toplamak üzere bir malzeme listesi kullanın. Malzemeleri gerektiğinde hızlı bir şekilde ölçüm yapabilmek için bir arada tutun.
• Her ölçümden önce ekipmanı kontrol edin.
• Ölçüm şeritlerinin üzerindeki son kullanma tarihini kontrol edin. Şeritleri şişenin üzerindeki bitim tarihinden sonra kullanırsanız, doğru sonuçlar elde edemeyebilirsiniz.
• Ölçüm şeritlerinin şişesi üzerindeki kod sayısıyla kan şekeri ölçüm cihazı üzerindeki sayıların birbirini tuttuğundan emin olun. Sayılar birbirini tutmuyorsa, kod sayılarını değiştirmek için cihazla birlikte verilen yönergeleri takip edin.
• Bir cihazı ilk defa kullanmadan önce ve her cihaz değiştirişinizde cihazınızın doğruluğunu kontrol edin. Cihazınızın üreticisi tarafından yapılmış şeker kontrol solüsyonunu kullanın. Kontrol solüsyonunu doğru şekilde kullanmak için cihazınızla birlikte verilen yönergelere uyun.
• Düzenli aralıklarla ekipmanı kontrol edin. Size hatırlatması için kan şekeri malzemelerinin bakımının bir kopyasını çocuğunuzun çantasına veya kutusuna koyun.

Ölçümü Yapın

Tip 2 diyabeti olan bazı çocukların, günde yalnız bir veya iki kez kan şekeri seviyelerini ölçmeleri gerekir. Diğer çocukların, özellikle tip 1 diyabetli çocukların, günde birkaç kez ölçüm yapması gerekebilir. Çocuğunuzun kan şekerini ne kadar sık ölçerseniz tedavisinin kan şekerini hedef aralıkta ne kadar iyi tuttuğunu daha iyi öğrenirsiniz.

Çocuğunuzun kan şekerini ölçerken aşağıdaki adımları takip edin:

• Ellerinizi ılık sabunlu suyla yıkayın ve temiz bir havluyla kurulayın. Çocuğunuza da ellerini yıkatıp kurulatın.
• Kalem boyundaki bisturi aletine temiz bir iğne (bisturi) koyun. Alet bisturiyi tutar ve derinin içine ne kadar derin gireceğini kontrol eder.
• Şişeden bir ölçüm şeridi alın. Nemin diğer şeritleri etkilemesini engellemek için şişenin kapağını hemen kapayın.
• Çocuğunuzun parmak ucunun yanına bisturiyi batırın.
• Ölçüm şeridinin doğru yerine ölçüm alanını iyice kaplayarak kandamlasını koyun.
• Temiz bir pamuğu çocuğunuzun parmağına iğneyi batırdığınız yere bastırarak kanamayı durdurun.
• Sonuçları bekleyin. Bazı cihazlarda ölçüm yalnız birkaç dakika alır. Çoğu cihazda bir dakikadan az sürer.

Sonuçları kaydedin

Çocuğunuzun kan şekeri sonuçlarını kaydetmek çok önemlidir. Doktor, kan şekeri seviyelerinin ne sıklıkta güvenli aralıkta kaldığını görmek ve çocuğunuzun insülin veya diyabet için oral ilaçlarının ne zaman ayarlanması gerektiğini belirlemek üzere çocuğunuzun kaydını kullanacaktır. Doktoru veya diyabet eğitmenini her ziyaretinizde çocuğunuzun kayıtlarını yanınıza aldığınızdan emin olun.

Çocuğunuzun sonuçlarını kaydetmek için şunları yapabilirsiniz:

• Diyabet ilaçları ve malzemeleri satan şirketlerden hazır basılı kan şekeri günlüklerinden alın.
• Bir defterde kan şekeri günlüğü tutun. Günlüğe başka bilgileri de kaydedebilirsiniz, insülin dozları, fiziksel aktivite ve çocuğunuzun yedikleri gibi.
• Sonuçları kaydeden bir ölçüm cihazı kullanın. Çoğu kan şekeri ölçüm cihazı 10 ila 100’den fazla kan şekeri sonucu kaydedebilir. Bazıları belirli bir süredeki ortalama kan şekerini hesaplayabilir, örneğin bir günlük veya bir haftalık. Ayrıca bazı cihaz üreticileri, kaydedilmiş sonuçları çocuğunuzun kan şekeri seviyelerindeki kalıpları göstermek için kullanabilen bilgisayar programları üretmektedir.

Parmaklarda acımayı önlemek

Çocuğunuzun kan şekeri ölçüldükçe parmak uçlarının daha da çok acıması muhtemeldir. İşte bu ağrının azaltılmasına yardımcı olabilecek bazı öneriler:

• İğneyi çocuğunuzun parmağının tepesine batırmayın. Bu, daha da can acıtıcı olacaktır. Ayrıca siz de doğru bir şekilde ölçüm yapmaya yetecek kan alamayabilirsiniz. Her zaman parmak ucunun yan tarafını delin.
• Çocuğunuzun parmak ucunu sıkmayın. Şeridin test alanını kaplamaya yetecek büyüklükte kandamlası almakta zorlanıyorsanız çocuğunuzun elini belinden aşağı sarkıtın ve 5’e kadar sayın. Daha sonra çocuğunuzun parmağını eline en yakın yerden başlayıp parmağın ucuna, dışa doğru sıkın.
• Her seferinde bir başka parmak kullanın. Parmakları iğnelemek için bir kalıp oluşturun, böylece bazı parmakları diğerlerinden daha fazla kullanmazsınız. Bir parmak acıdığında birkaç gün ölçümde kullanmaktan kaçının.
• Farklı bir alet kullanın. Bazı kan şekeri ölçüm cihazları parmaklardan başka yerlerden, örneğin kolun ön kısmından kan örneği alabilen bisturiler kullanır.
• Bisturileri tekrar kullanmayın. Körelir ve ağrıya sebep olurlar.