• İçindekiler
• Nedir
• Sebepleri
• Tedavisi

Nedir

Katarakt Nedir?

Göz bir kamera gibi çalışır. Görsel imaja odaklanmaya yardımcı olan bir mercek vardır. Mercek, normalde berraktır ve cisimlerin görüntüsünü gözün içinde retina denen bir tabaka üzerine odaklayarak düşürür. Retina bir kameradaki film gibidir.

Merceğin bulanıklaşması ve görüntüye engel olması, katarakt olarak adlandırılır. Katarakt bir çocukta olursa, çocuğun görsel gelişimini engelleyebilir. Eğer katarakt sadece bir gözde oluşmuşsa, çocuk normal gözü tercih eder ve kataraktlı gözü genellikle kullanmaz, bu da ambliyopi (göz tembelliği) veya strabismus (şaşılık) gelişimine neden olacaktır.

Sebepleri

Çocuklarda Katarakta Neler Sebep Olur?

Bazı kataraktlar doğuştan oluşur, bazıları ise hayatın ilk ayları ya da ilk yıllarında gelişir. Bazı kataraktlar anne babadan geçer, bazıları ise vücudun işleyişindeki anormalliklere bağlıdır. Çoğu vakada sebep bilinmemektedir. Daha büyük çocuklarda katarakt, genelde yaralanmalar ya da juvenil romatoid artritten (genç tipi romatizmal artrit) kaynaklanan göz iltihabı sonucunda oluşur. Bir çocukta görsel olarak önemli boyutta etkileyen bir katarakt oluşursa, çocuğun görsel gelişimini en yüksek seviyeye çıkarmak için acilen ameliyat veya rehabilitasyon gereklidir. Kataraktlı çocuklarda, günümüzde, birkaç yıl öncesine göre oldukça iyimser sonuçlar alınmaktadır. Fakat, erken ameliyat edilmesine ve uygun görsel rehabilitasyon görmesine rağmen, bazı vakalarda, kazanılabilecek görsel potansiyeli sınırlayan anormallikler görülmektedir.

Tedavisi

Çocuklarda Katarakt Nasıl Tedavi Edilir?

Kataraktlı bir çocuğun tedavisi üç önemli bölümden oluşur: Ameliyat öncesi değerlendirme, ameliyat ve görsel rehabilitasyon.

Ameliyat Öncesi Değerlendirme

Ameliyat öncesinde iki gözün de eksiksiz muayenesi yapılmalıdır. Bazı kataraktlar tek taraftadır ve normal görünen gözün de eksiksiz muayeneden geçirilmesi gerekmektedir.  Kataraktlı bir göz bununla bağlantılı olan başka anormallikler de gösterebilir, örneğin; iltihap, mercek arkasında anormal doku, glokom. Ameliyat öncesi değerlendirme, ameliyattan beklenecek en akla yatkın sonucu belirlemek için gereklidir. Bazı vakalarda gözün iç yapısını görüntülemek için ultrason da gerekli olabilir.

Ameliyat

Katarakt ameliyatı, yetişkinlerde gerekli olmamasına rağmen çocuklarda genel anestezi gerektirir. Ameliyatı küçük bebekler bile kaldırabilir. Mikrocerrahi teknikleri kullanılarak, katarakt küçük bir aletle alınır. Bu yöntemle kataraktın neredeyse tamamı alınarak tekrar etme olasılığı azaltılır. Ameliyat sonrasında, 12 haftadan daha küçük yaştaki bebekler bir gece boyunca hastanede gözlem altında tutulurlar. Daha büyük çocukların, genellikle ameliyat günü anestezinin etkisi geçtikten sonra evlerine dönmelerine izin verilir. Ameliyat yarası iyileşirken, birkaç gün ya da hafta boyunca gözde kızarıklık görebilirsiniz. Ameliyatı yapan cerrah, gözün iyileşmesine yardımcı olması için birkaç farklı türdee göz damlası kullanmanızı isteyebilir. Ameliyattan sonraki iki hafta boyunca çocuklar yüzmemeli ve gözlerini ovmamalıdır. Operasyon gören gözün birkaç gün ya da hafta boyunca bir koruyucuyla muhafaza edilmesi gerekir.

Görsel Rehabilitasyon

Görsel rehabilitasyon iki ana safhadan oluşur: 

1. Merceği yerine koymak

2. Görme yeteneğini geri kazandırmak.

Kataraktlı mercek alındıktan sonra, görüntüye odaklanmaya yardımcı olmak için genellikle yeni bir mercek gereklidir. Bu, gözlük, kontakt lens ya da ameliyat sırasında göz içine yerleştirilen bir lens olabilir. Doktorunuz hangi seçeneğin çocuğunuz için en iyisi olduğunu sizinle tartışarak karar verecektir. Verilen karar, kataraktın tipine ve çocuğunuzun yaşına göre değişebilir. Eğer kontakt lens ya da gözlük seçilmişse, bunlar ameliyattan sonraki birkaç gün ya da hafta içinde kullanılmaya başlanmalı ve devamlı olarak kullanılmalıdır. Ebeveynlere kontakt lenslerin nasıl dikkatle takılıp çıkarılacağı öğretilir. Göz içi lens yerleştirilmiş olsa bile gözlük, nadir olarak da kontakt lens kullanılması gerekli olabilir.

Çoğunlukla görme yeteneğinin gelişimini ilerletmek ve ambliyopiyi (kullanmama sonucu gözde oluşan görme yetersizliği) engellemek için ek terapi gerekli olur. Ek tedavi, özellikle tek gözünde katarakt olan çocuklar için geçerlidir. Terapinin işe yaramadığı ya da çocuğun terapiye tahammülsüz olduğu bazı durumlarda saydam olmayan kontakt lensler ya da atropin damlaları (görüşü bulandıran damlalar) kullanılır.

Daha önce katarakt ameliyatı olmuş fakat göz içi lens yerleştirilmemiş çocuklar daha ileriki bir tarihte göz içi lens ameliyatından yararlanabilirler. Fakat bu seçenek her zaman uygulanabilir değildir; daha çok ilk ameliyatın nasıl geçtiğine ve gözün görsel potansiyeline bağlıdır.

Ameliyat Sonrası Oluşabilecek Sorunlar Nelerdir?

Uygun optik rehabilitasyon (yeni bir lens) ve takip eden terapi uygulanmasına rağmen gözlerde yanlış hizalama sorunu (strabism), ameliyat sonrası sık görülür. Hizalamayı geliştirmek için göz kası ameliyatı gerekebilir. Ameliyat sonrası başka komplikasyonlar (örneğin: ikinci bir katarakt, iltihap, glokom, retina ayrılması) olup olmadığını belirlemek için periyodik muayeneler yapılmalıdır. Katarakt ameliyatı geçirmiş bir çocuğun görsel gelişimi yakından izlenmelidir ve kullandığı gözlük ya da kontakt lensin göz olgunlaştıkça değiştirilmesi gerekmektedir. Ebeveynler, optik rehabilitasyon, terapi ve sonrasında görsel gelişimi arttırmaya yönelik sürekli bakım için sorumluluklarınnı yerine getirmelidirler. Ebeveynlerin katılımı olmadan optimum görme mümkün olmaz.