• İçindekiler
• Nedir
• Niçin Yapılır
• Riskler
• Nasıl Hazırlanacaksınız
• Neler Yaşayacaksınız
• Sonuçlar

Nedir

Derin Beyin Stimülasyonu

Derin beyin stimülasyonu, beyninizin sorunlu bölgesine elektrotlar yerleştirilmesini içerir. Derin beyin stimülasyonu sırasında, beynin derinlerindeki elektrotlar aracılığıyla iletilen elektriksel impulslar, depresyonu hafifletmek üzere beyin hücrelerini ve kimyasallarını etkiler. Elektrotlar tarafından iletilen stimülasyonun miktarı, göğsün üst kısmındaki derinin altına yerleştirilen kalp pili (pacemaker) benzeri bir düzenekle kontrol edilir. Derinizin altından geçen bir kablo, nabız jeneratörü olarak adlandırılan düzenekle beyninizdeki elektrotları birbirine bağlar.

Her ne kadar diğer durumlar için onaylanmış olsa da, derin beyin stimülasyonunun depresyon için uygulanması henüz onaylanmamıştır. Halihazırda deneysel bir tedavi olarak üzerinde çalışmalar yapılıyor. Çoğu derin beyin stimülasyonu adayı, klinik denemelerde katılımcı durumundadır.

Niçin Yapılır

Neden Yapılır?

Derin beyin stimülasyonu, esansiyel tremor (nedeni belli olmayan titreme) ve Parkinson hastalığı için belirlenmiş bir tedavidir. Parkinson hastalığı olan ve derin beyin stimülasyonu uygulanmış bazı kişilerin ruh durumlarının düzeldiği rapor edilmiştir. Bu sonuçlar nedeniyle, standart tedavinin işe yaramadığı zamanlarda kullanılmak üzere, makul bir depresyon tedavisi olarak, derin beyin stimülasyonun üzerinde çalışılıyor. Standart tedaviler antidepresanları, psikolojik danışmanlığı (psikoterapi) ve elektrokonvülsif (ETC) tedaviyi içerir.

Beynin, ruh durumuyla bağlantılı bölgelerine elektriksel impulslar göndermek beyin hücrelerini ve beyin kimyasını etkiler. Bu etki depresyon belirtilerini hafifletse de, araştırmacılar, beyin stimülasyonunun ruh durumunu tam olarak ne kadar derinden etkilediğini hala araştırıyorlar.

Derin beyin stimülasyonu aynı zamanda diğer bazı zihinsel hastalıklar için de umut veriyor. Bazı ülkelerde, şiddetli ve güçten düşüren obsesif kompülsif bozukluğun (OKB) tedavisi için onaylanmış durumdadır. Aynı zamanda Tourette sendromu, kronik ağrı ve diğer bozukluklara yardımcı olup olmayacağını görmek için araştırmalar da yapılıyor.

Baştaki sonuçlar umut verici olsa da, derin beyin stimülasyonunun depresyon için güvenli ve etkili bir tedavi olarak görülüp görülemeyeceğinin saptanması için, daha fazla araştırmaya ihtiyaç vardır. Araştırmacılar halihazırda, elektrot implantları için, belirtileri azaltırken aynı zamanda en az yan etkiye neden olan bölgeyi belirlemeye çalışıyor.

Riskler

Riskleri

Her ne kadar derin beyin stimülasyonu genellikle güvenli de olsa, her ameliyat bazı riskler taşır ve komplikasyonlar ortaya çıkabilir. Aynı zaman derin beyin stimülasyonu da başlı başına yan etkilere neden olabilir. 

Cerrahi riskler

Derin beyin stimülasyonu, elektrotların yerleştirilmesi için kafatasında küçük delikler açılmasını ve nabız jeneratörü için de göğüs cerrahisini içerir. Cerrahi komplikasyonlar arasında şunlar yer alabilir: 

• Beyinde kanama (hemoraj)
• İnme
• Enfeksiyon
• Konuşma sorunları
• Solunum sorunları
• Mide bulantısı
• Kalp sorunları
• İnsizyon skarlaşma (kesikte yara oluşumu)

Derin beyin stimülasyonu, tek seferlik bir cerrahi işlem değildir. Nabız jeneratörü pillerinin sınırlı bir ömrü vardır ve bittiklerinde depresyon belirtileri hızla ortaya çıkabilir. Bitmiş pili değiştirmek, nabız jeneratörüne ulaşmak için cerrahi müdahale gerektirir. Piller 6 ila 18 aya kadar dayanır. Cerrahi müdahale, aynı zamanda nabız jeneratörünü bir elektroda bağlayan kablonun kopması veya ortaya çıkabilecek başka işlev bozuklukları için de olasıdır.

Cerrahi sonrası olası yan etkiler

Derin beyin stimülasyonuyla eşleşen yan etkiler arasında şunlar yer alır:

• Nöbet
• Enfeksiyon
• Ruh halinde, mani ve depresyon gibi istenmeyen değişimler
• Uykusuzluk
• İmplanta karşı alerjik reaksiyon
• Hafif düzeyde felç
• Sarsıntı veya şoka girme duygusu
• İmplantasyon bölgesinde geçici ağrı ve şişme

Nasıl Hazırlanacaksınız

Nasıl Hazırlanacaksınız?

Derin beyin stimülasyonu deneysel olduğu için, yalnızca klinik denemelerde katılım mümkündür. İçerdiği riskler nedeniyle, kullanımı yalnızca şiddetli, güçsüz düşüren depresyon durumundaki, standart tedavilerle iyileşememiş kişilerle sınırlıdır. İşlem, tecrübeli bir cerrah ekibi tarafından yapılmalıdır. 

Öncelikle, lehte aleyhteki önerileri tartın 

Derin beyin stimülasyonu, ciddi ve potansiyel olarak riskli bir işlemdir. Derin beyin stimülasyonunun test edildiği klinik denemelere seçilseniz dahi, doktorunuzla birlikte, işlemin risklerini ve potansiyel faydalarını dikkatlice değerlendirmelisiniz. Eğer depresyonunuz sizi günlük faaliyetlerinizi yürütmekten alıkoyuyorsa veya hayatınızı tehdit edici düzeydeyse, derin beyin stimülasyonunun taşıdığı risklerle yüzleşme konusunda daha istekli olabilirsiniz. Ama yine de, derin beyin stimülasyonunun sizin için uygun bir seçenek olup olmadığı konusunda, konunun uzmanı olan bir grup tıp profesyoneli tarafından elemeden geçirileceksiniz.

Sonra, cerrahi müdahale için hazırlık

Cerrahi müdahaleden önce, derin beyin stimülasyonunun sizin için güvenli ve sizin durumunuz için iyi bir seçenek olup olmadığının anlaşılması için tıbbi testlere tabi tutulursunuz ve eksiksiz bir psikiyatrik muayeneden geçirilirsiniz. Sizden, psikoloji anketlerini doldurmanız veya bir dizi soruyu yanıtlamanız istenebilir. Aynı zamanda, cerrahi müdahaleden önce, elektrotların beyninizin hangi alanlarına yerleştirileceğini haritalandırmak için MR gibi beyin görüntüleme çalışmalarına da ihtiyacınız olacaktır.

Neler Yaşayacaksınız

Ne Bekleyebilirsiniz?

Ameliyat esnasında

İşlem, depresyon konusunda henüz deneme aşamasında olduğu için, her yerde aynı şekilde uygulanmaz. Genelde, derin beyin stimülasyonu şu şekilde uygulanır.

• Beyin cerrahisi. Beyin ameliyatı için, ameliyat yapılacak bölge lokal anesteziyle uyuşturulur. Beynin kendisi için anestetik ilaçlara ihtiyaç yoktur, çünkü beyinde ağrı reseptörleri yoktur. İşlem boyunca uyanık ve bilinci açık olursunuz. Böylelikle de cerrah, beyninizin uygun yerlerinin uyarıldığından emin olmak için sizinle konuşabilir.

Cerrahi işlem boyunca kımıldamadan durması için başınız bir destek içine yerleştirilir. Kafatasınıza iki ufak delik açılır. Görüntüleme tekniklerinin rehberliğinde, cerrahınız beyninizin her iki yanına da elektrotları yerleştirir. Cerrahi işlem sırasında, ruh halinizin stimülasyondan nasıl etkilendiğinin anlaşılması için teste tabi tutulabilirsiniz.

• Göğüs cerrahisi. Cerrahi işlemin ikinci bölümünde, cerrah nabız jeneratörünü göğsünüze, köprücük kemiğinizin yakınına yerleştirir. Bu ameliyat için genel anesteziyle uyutulursunuz. Beyin elektrotlarından gelen kablolar derinizin altına yerleştirilir ve pille çalışan nabız jeneratörüne doğru yönlendirilir.

İşlemin ardından

Ameliyattan sonra, enfeksiyon riskini azaltmak için antibiyotik almanız gerekir. Ameliyattan bir hafta kadar sonra, nabız jeneratörü doktorunuzun muayenehanesinde çalışır hale getirilir. Stimülasyonun miktarı, ruh halinize ve yan etkilere bağlı olarak durumunuza göre ayarlanır.

Stimülasyon (uyarılma) genellikle süreklidir (günde 24 saat boyunca). Nabız jeneratörü, size kullanmanız için verilen ve vücudunuzun dışında bulunan elde taşınabilir manyetik bir düzenek sayesinde kolaylıkla programlanabilir. Cihazın mıknatısını göğsünüzün, nabız jeneratörünün yerleştirildiği bölgesinin üzerine tutarak, stimülasyonu geçici olarak durdurabilirsiniz. Mıknatısı kaldırdığınızda stimülasyon yeniden başlar.

Nabız jeneratörünün doğru şekilde çalıştığından emin olmak için, cerrahınızla veya işlemde yer alan diğer uzmanlarla yakın temas içerisinde olmalısınız. Aynı zamanda, antidepresanları almayı sürdürmek gibi, standart depresyon tedavinize de devam etmeniz gerekir.

Sonuçlar

Sonuçlar

Eğer derin beyin stimülasyonu işe yararsa, belirtileriniz düzelecek veya tamamen kaybolacaktır. Depresyon belirtilerinizde düzelmeler olduğunu fark etmeniz için, aylarca derin beyin stimülasyonuyla tedavi olmanız gerekebilir. Kronik depresyonu olan herkes, özellikle de depresyonu yıllar boyu süren kişiler, derin beyin stimülasyonuyla daha iyiye gider.