Hipertansiyon, koroner kalp hastalığı, inme ve konjestif kalp yetmezliği gibi kardiyovasküler hastalıklar (KVH) bazı ülkelerde yıllardır bir numaralı ölüm sebebidir. Nüfusun yaşlanması ve obezite ve 2. tip diyabet gibi kardiyovasküler risk faktörlerinin son zamanlarda belirgin artışı dikkate alındığında, KVH 21. yüzyılda önemli bir sağlık sorunu olacak.

Kardiyovasküler hastalık kalbi oksijenden mahrum bırakarak kalp kası hücrelerinin (kardiyomiyosit) ölmesine neden olur. Bu kayıp birbirini izleyen zararlı olaylara yol açar; bunlar arasında skar dokusu oluşumu, kan akışı ve basınç kapasitesine aşırı yüklenme, kalp debisini sürdürmeye çalışan hayatta kalan kalp hücrelerinin aşırı gerilmesi, kalp yetmezliği ve nihai ölüm vardır. Hasar gören kalp kası dokusunun onarılarak ya da yenilenerek eski haline getirilmesi kalp yetmezliğini tedavi etmek için potansiyel olarak yeni bir stratejidir.

Kalp onarımı için embriyonik ve yetişkinlerden elde edilen kök hücrelerin kullanımı aktif bir araştırma alanıdır. Embriyonik kök hücreler, doğal olarak kalp içinde bulunan kardiyak kök hücreler, miyoblastlar (kas kök hücreleri), mezenkimal hücreler gibi yetişkin kemik iliğinden elde edilen hücreler (kas, kemik, tendonlar, ligamentler ve yağ dokusu gibi kemik iliğinden türeyen hücreler), endotel progenitör hücreler (kan damarlarının iç astarı olan endoteli meydana getiren hücreler) ve göbek bağı kan hücreleri de dahil bazı hücre tipleri hasarlı kalp kasını yenilemek için olası kaynaklar olarak incelendi. Bunların hepsi fare ya da sıçan modeller üzerinde incelendi ve bazıları domuz gibi daha büyük hayvanlar üzerinde test edildi.

Ayrıca az sayıda küçük araştırma insanlar üzerinde yürütüldü. Bunlar genellikle açık kalp ameliyatına girecek olan hastalardı. Bunların birkaçı, dolaşıma ya da doğrudan yaralı kalp kası içine enjekte edilen kök hücrelerin kalp işlevini geliştirdiğini ve/veya yeni kılcal damarların oluşumunu tetiklediğini gösterdi. Bu onarımın mekanizması tartışmalıdır ve kök hücreler büyük olasılıkla kalp dokusunu birkaç yolla yeniliyor. Ancak, bu deneyler test edilen kök hücre popülasyonu, tıpkı saflaştırma ve uygulama yöntemleri gibi oldukça çeşitlilik göstermektedir. Bu yaklaşımın güvenilirliğini değerlendirmek ve verimliliğini artırmak için çok daha fazla araştırma gerekiyor olmasına rağmen, bu ilk klinik deneyler kök hücrelerin hasar görmüş kalp dokusunu onarmak için bir gün nasıl kullanılabileceğini ve dolayısıyla kardiyovasküler hastalık sıkıntısını azaltabileceğini gösteriyor.

İLGİLİ MAKALE

Kordon kanı nedir?

Op. Dr. Sinan GÖKER

Mrb coats hastalığına bağlı görme kaybında kök hücre tedavisi uygulanabilir mi... devamı