• İçindekiler
• Nedir
• Niçin Yapılır
• Nasıl Hazırlanacaksınız
• Neler Yaşayacaksınız
• Sonuçlar

Nedir

Göz Muayenesi

Tam göz muayenesi, görüşünüzü değerlendirmek ve göz hastalıklarını kontrol etmek üzere tasarlanmış bir dizi test içerir. Doktorunuz, doğrudan gözlerinize ışık yönlendirilmesini ve sonu yokmuş gibi görünen bir dizi merceğin içinden bakmanızı gerektiren ve tuhaf görünen araçlar kullanabilir. Bir göz muayenesi esnasında gerçekleştirilen her test, görüşünüzü farklı bir açıdan değerlendirir.

 

Niçin Yapılır

Neden Yapılır?

Göz muayenesi, görüşünüzü korumanın en iyi yoludur. Çünkü göz sorunlarını erken evrelerdeyken ve daha kolay tedavi edilebilir durumdayken tespit edebilir. Düzenli göz muayeneleri, göz doktorunuza görme bozukluklarınızı düzeltme ya da uyarlama olanağı sağlar ve göz bakımınız için de size ipuçları verebilir.

Ne zaman muayene olmalısınız?

Bir göz muayenesine ne sıklıkta ihtiyacınız olduğunu yaşınız, sağlığınız ve göz sorunları oluşma riskiniz de dahil olmak üzere, çeşitli faktörler belirleyecektir. Genel yönergeler şunlardır:

• 5 yaşındaki ve daha küçük çocuklar. Doktor, 3 yaşın altındaki çocuklarda, büyük olasılıkla göz tembelliği, şaşılık ya da göz kayması gibi çocuklarda en yaygın görülen göz sorunları olup olmadığını araştıracaktır. Çocuğunuzun işbirliği yapma konusundaki istekliliğine bağlı olarak daha kapsamlı olan ilk göz muayenesi, 3 ila 5 yaşlarında yapılmalıdır.
• Okul çağındaki çocuklar ve gençler. İlkokula başlamadan önce çocuğunuzun görüşü kontrol edilecektir. Çocuğunuzda hiçbir görme sorunu belirtisi yoksa ve ailenizde görme sorunu öyküsü bulunmuyorsa, çocuğunuzun görüşünü her iki yılda bir yeniden kontrol ettirin. Çocuğunuzda görme sorunları veya ailenizde görme sorunu  geçmişi varsa, çocuğunuzun görüşünü göz doktorunuzun tavsiye ettiği şekilde kontrol ettirin.
• Yetişkinler. Genel olarak, sağlıklıysanız ve görme sorunları belirtileriniz yoksa, yirmili yaşlarınızda 1 defa, otuzlu yaşlarınızdaysa 2 defa göz kontrolü yaptırmalısınız. 40 ile 65 yaş arasında, her iki ila dört yılda 1 defa göz kontrolü yaptırın. 65 yaşından sonra, gözlerinizi her yıl ya da 2 yılda bir kontrol ettirin. Eğer gözlük takıyorsanız, ailenizde bir göz hastalığı öyküsü veya diyabet gibi sizi göz hastalıkları konusunda yüksek risk altına sokacak bir kronik hastalığınız varsa, gözlerinizi daha sık kontrol ettirmeniz gerekir. Eğer prematüre doğmuşsanız retinal sorunların ya da Afro-Amerikan kökenliyseniz glokomun izlenmesi için daha sık göz muayeneleri yaptırmanız gerekebilir.

 

Nasıl Hazırlanacaksınız

Hazırlık

Üç tür göz uzmanı göz muayenesi gerçekleştirebilir:

• Oftalmologlar. Oftalmologlar, tam göz muayenesi gerçekleştirmek, düzeltici lensler reçete etmek, kompleks göz hastalıklarını teşhis ve tedavi etmek ve göz ameliyatı gerçekleştirmek gibi tam göz bakımı ve tedavisi sağlayan doktorlardır.
• Optometristler. Optometristler, görüşünüzü değerlendirmek, düzeltici lensler reçete etmek, yaygın göz hastalıklarını teşhis etmek ve bazı görme bozukluklarını ilaçlarla tedavi etmek gibi, oftalmologların verdiği birçok sağlık hizmetini verirler. Ama daha karmaşık göz sorunları ve ameliyat gerektiren durumlar için büyük olasılıkla bir oftalmologa sevk edilirsiniz.
• Optisyenler. Optisyenler, gözlüğün ayarlanması, montajı ve satışı da dahil reçetede yazılanları sağlayabilir. Bazı optisyenler kontak lensleri uygun hale getirir ya da satarlar.

Hangi uzmanı seçeceğiniz kişisel bir tercih meselesidir. Sizdeki belirli göz sorunlarını tedavi etmek konusunda, size bu uzmanlardan biri daha uygun olabilir.

 

Neler Yaşayacaksınız

Ne Bekleyebilirsiniz?

İlk defa göz muayenesi yaptırıyorsanız, doktorunuz size görme geçmişinizle ilgili sorular soracaktır. Bu sorulara verdiğiniz yanıtlar, göz doktorunuzun göz hastalıkları ve görme bozuklukları riskinizi anlamasına yardımcı olur. Aşağıdaki konularda ayrıntılı bilgi vermeye hazır olun:

• Şu anda herhangi bir göz sorunu yaşıyor musunuz?
• Daha önce herhangi bir göz sorunuyla karşılaştınız mı?
• Prematüre mi doğdunuz?
• Şu anda gözlük veya kontak lens kullanıyor musunuz? Eğer kullanıyorsanız onlardan memnun musunuz?
• Son yıllarda hangi sağlık sorunlarınız oldu?
• Herhangi bir ilaç kullanıyor musunuz?
• Herhangi bir ilaca, gıdaya veya diğer maddelere karşı alerjiniz var mı?
• Ailenizden herhangi birinde katarakt ve glokom gibi göz sorunları oldu mu?
• Ailenizden herhangi birinde diyabet, yüksek tansiyon, kalp hastalığı ya da tüm vücudu etkileyen başka herhangi bir sağlık sorunu var mı?

Eğer kontak lens takıyorsanız, randevuya giderken beraberinizde götürün. Göz doktorunuz reçetenizin size tam uygunluğundan emin olmak isteyecektir. Ayrıca bazı muayeneler için kontak lenslerinizi çıkarmak için hazır olun. Gözünüzü geçici olarak boyayacak turuncu boya (floresein) kullanan testler, kontak lensinizi kalıcı olarak boyayacaktır; bu nedenle bu tür testlerden önce lenslerinizi çıkarın.

Bir göz muayenesi genellikle şu adımları içerir:

• İlk önce, doktorunuz sağlık geçmişiniz ve yaşayabileceğiniz görme sorunları hakkında sorular sorar.
• Daha sonra göz doktorunuz, gözünüzün dış kısımlarının sağlıklı olduğundan emin olmak için bir ışık kullanarak gözlerinizi kontrol eder.
• Son olarak, doktorunuz görme keskinliğini ölçer, gözlük ihtiyacınızı değerlendirir ve gözlerinizi hastalık belirtileri bakımından inceler.

Sağlık geçmişinizin öğrenilmesi ve ilk göz testi gibi muayene kısımları, doktorunuza asistanlık yapan bir teknisyen tarafından yapılabilir.

Göz muayenesi sırasında birkaç farklı test yapılabilir. Testler, görüşü kontrol etmek ve tüm göz kısımlarının görünüşünü ve fonksiyonunu incelemek üzere tasarlanmıştır. 

Göz kası testi
Bu test, göz hareketlerini kontrol eden kasları zayıflık ya da yetersiz kontrol gibi bakımlardan muayene eder. Siz bir kalem ya da ışık gibi hareket eden bir nesneyi gözlerinizle izlerken ve gözlerinizi altı farklı yöne doğru hareket ettirirken göz doktorunuz gözlerinize bakacaktır.

Görme keskinliği testi
Bu test belli bir mesafeden ne kadar net görebildiğinizi ölçer. Doktorunuz genellikle 7 metre uzağa yerleştirilmiş bir şemanın (Snellen şeması) üzerinde olan çeşitli alfabe harflerini tanımlamanızı isteyecektir. Şemanın her satırındaki harfler aşağıya doğru küçülür. Tek gözünüzü kapatır ve yüksek sesle okursunuz, daha sonra diğer gözünüzü kapatır ve yüksek sesle okursunuz.

Refraksiyon (kırılma) değerlendirmesi
Kırılma, ışık dalgalarının kornea ve merceğinizden geçerken bükülmesini ifade eder. Refraksiyon değerlendirmesi, doktorunuzun size keskin görüş sağlayacak olan düzeltici lens reçetesine karar vermesine yardımcı olur. Eğer düzeltici lenslere ihtiyacınız yoksa refraksiyon değerlendirmesi yapılmayacaktır.

Doktorunuz gözlerinizi ölçmek ve kırılma kusurunun düzeltilmesi ve ihtiyacınız olan reçeteyi belirlemek için bilgisayarlı refraktör kullanabilir. Retinoskopi denilen bir tekniğe başvurabilir. Bu yöntemde, doktorunuz gözünüzün içine bir ışık tutar ve retinanız tarafından kırılan ışığın hareketini değerlendirerek kırılma kusurunu ölçer.

Göz doktorunuz, siz farklı mercekler içeren maske benzeri bir aygıt olan foropterden bakarken, dikkatlice ayarlamalar yaparak bu kırılma değerlendirmesini gerçekleştirir ve hangi bileşimin size en keskin görüşü sağlayacağına karar verir. Doktorunuz bu adımı birkaç kez tekrarlayarak, size mümkün olan en keskin görüşü verecek lensleri bulur. 

Görme alanı testi (perimetri)
Görme alanınız önünüzde, gözlerinizi hareket ettirmeden görebildiğiniz alandır. Görme alanı testi, periferik görüşünüzde (görme alanınızın kenarlarındaki alanlar) herhangi bir sorununuz olup olmadığını belirler. Görme alanı testinin birkaç farklı türü vardır: 

• Konfrontasyon görme alanı muayenesi. Göz doktorunuz sizin hemen önünüzde oturur ve bir gözünüzü kapamanızı ister. O, elini görme alanının içinde ve dışında hareket ettirirken siz doğrudan göz doktorunuza bakarsınız. Doktorunuzun el veya parmaklarını görebildiğiniz zaman doktorunuza söyleyin.
• Tanjant ekran muayenesi. Bir ekranın karşısına kısa bir mesafede oturursunuz ve ekranın merkezindeki bir hedefe bakarsınız. Periferik görüşünüz içinde hareket eden bir nesne görebildiğinizde doktorunuza söyleyin.
• Otomatik perimetri. Göz doktorunuz, siz özel bir aletin içinden bakarken küçük ışıklar yanmasını sağlayan bir bilgisayar programı kullanır. Işıkları gördüğünüzde bir düğmeye basmanız istenir.

Göz doktorunuz testlerin birine ya da birkaçına verdiğiniz yanıtları kullanarak, periferik görüşünüzün derecesini belirler. Eğer belli alanları göremiyorsanız, görme alanı kaybınızın bir modelini çizmeniz, göz doktorunuzun göz hastalığınızı teşhis etmesine yardımcı olabilir.

Renk görme testleri

Renk görme zayıflığınız olabilir ve siz bunu hiç fark etmemiş olabilirsiniz. Bazı renkleri ayırt etmede zorluk yaşıyorsanız, göz doktorunuz renk körlüğü olup olmadığını anlamak için görüşünüzü muayene edebilir. Bunu yapmak için, doktorunuz size birkaç renkli nokta-desen testi gösterir. Eğer renk görme zayıflığınız yoksa nokta-desenlerindeki numaraları ve şekilleri ayırt edebileceksiniz. Ancak, bir renk görme kusurunuz varsa, noktalar arasında herhangi bir şey görmekte zorlanacak ya da nokta-desenler içinde hiçbir şey göremeyeceksiniz. 

Yarık lamba muayenesi
Yarık lamba, gözünüzün önünü yoğun ışıkla aydınlatan ve büyüten bir mikroskoptur. Doktorunuz bu ışığı kornea, iris, göz merceği ve gözün ön odasını incelemek için kullanır. 

Korneanızı incelerken doktorunuz, floresein boya içeren göz damlaları kullanılabilir. Doktorunuzun korneanızdaki küçük kesikleri, sıyrıkları, yırtıkları, yabancı cisimleri veya enfeksiyonu saptamasına yardımcı olan turuncu boya gözünüze yayılır. Gözyaşlarınız sonunda boyayı temizleyecektir.

Retina muayenesi
Bazen oftalmoskopi veya fundoskopi de denilen retina muayenesi retina, optik disk ve retinayı besleyen alttaki damar tabakası (koroid) da dahil olmak üzere, gözün arka kısmını inceler. Doktorunuz bu yapıları görmeden önce, genellikle göz bebekleriniz özel göz damlalarıyla genişletilmelidir. Göz damlaları kısa süreli sızlamaya yol açar ve gözyaşı kanallarınızdan gırtlağınıza akacağı için, ağzınızda ilaç tadı oluşmasına neden olabilir. 

Göz damlaları uyguladıktan sonra, göz doktorunuz gözünüzün arkasını görmek için aşağıdaki tekniklerin bir veya birkaçını kullanabilir:

• Doğrudan muayene. Göz doktorunuz göz bebeğinize ışık tutar ve gözünüzün arkasını görmek için oftalmoskop kullanır. Bazen muayeneden önce göz bebeklerinizi genişletmek için göz damlalarına ihtiyaç olmaz. Göz doktorunuz gözlerinize tuttuğu ışığı kapattığında hayali şekiller görebilirsiniz. Bu normaldir ve bir iki dakika içinde kaybolur.
• Dolaylı muayene. Bu muayene için uzanabilir ya da bir sandalyeye yaslanarak oturabilirsiniz. Doktorunuz her bir gözünüzü açık tutacak ve alnına takılı, madenci lambasına benzer parlak bir ışıkla gözünüzü inceleyecektir. Bu muayene, göz doktorunuzun gözünüzün içini ayrıntılı ve üç boyutlu olarak görmesini sağlar. Bu ışık doğrudan muayenede kullanılandan daha parlak olduğu için, daha fazla hayali şekil görmeniz mümkündür ama çabuk kaybolur.
• Yarık lamba muayenesi. Bu muayenede doktorunuz bir mercek veya kontak lens eklentisi olan yarık lamba mikroskobu kullanır. Yarık lamba gözünüzün arkasının doğrudan veya dolaylı muayenelerde olduğundan daha detaylı görüntülenmesini sağlar.

Retina muayenesi, sadece 5 ila 10 dakika sürer; fakat göz damlası verilmişse etkisinin geçmesi birkaç saat sürebilir. Görüşünüz muhtemelen bulanık olacak ve gözlerinizi odaklamakta zorlanacaksınız. Özellikle de ışığa duyarlıysanız, kısa süre için koyu camlı bir gözlük (ya da güneş gözlüğü) takmanız gerekebilir. Araç kullanmanız mümkün olmayacaktır, bu nedenle eve ya da işe gitmek için başka bir çözüm bulmalısınız. İşinizin niteliğine bağlı olarak, göz damlalarının etkisi geçene kadar çalışabilecek durumda olmayabilirsiniz. 

Glokom testi
Glokom testi (tonometri), göz içi basıncınızı (gözlerinizin içindeki basınç) ölçer.  Bu test, göz doktorunuzun, gözlerinizin içinde basınç oluşmasına neden olan ve körlüğe yol açabilen bir hastalık olan glokomu tespit etmesini sağlar. Glokom, erken tespit edildiğinde daha etkin biçimde tedavi edilebilir. 

Göz doktorunuzun glokomu tespit etmek için kullanabileceği yöntemler şunlardır:

• Aplanasyon tonometre. Bu test, korneanızın bir parçasını geçici olarak düzleştirmek için gerekli olan güç miktarını ölçer. Korneayı görmeyi kolaylaştırmak için genellikle gözünüze, yarık lamba muayenesinde kullanılan turuncu boya olan flöresein uygulanır. Size bir anestetik içeren göz damlaları da verilecektir. Doktorunuz yarık lamba kullanarak tonometreyi korneanıza değdirmek için hareket ettirir  Bu, acı vermez ve anestetiğin etkisi yaklaşık 20 dakika içinde geçer.
• Temassız tonometre. Bu yöntem, gözünüzün içindeki basıncı test etmek için hava esintisi kullanır. Gözünüze herhangi bir alet temas etmeyeceği için anestezi gerekmez. Rahatsız edici olabilecek şekilde, gözünüzün üzerinde hafif basınç hissedersiniz ama bu sadece birkaç saniye sürer.
• Pakimetri. Bu test, göz içi basıncı ölçümünün değerlendirilmesinde önemli bir faktör olan kornea kalınlığını ölçer. Uyuşturucu damlalar uygulandıktan sonra, göz doktorunuz kornea kalınlığını ölçmek için ultrason dalgaları yayan bir alet kullanır.

Bu temel değerlendirmelerin yanı sıra, yaşınız, sağlık geçmişiniz ve göz hastalığı meydana gelme riskinize bağlı olarak, daha özel testler gerekebilir.

 

Sonuçlar

Sonuçlar

Göz muayenenizin sonunda, doktorunuz, muhtemelen görme bozukluğunuz hakkında ayrıntılı bir değerlendirmede bulunacaktır. Bilmeniz gereken riskleri ve gözlerinizi korumak için alabileceğiniz önleyici tedbirleri de size anlatacaktır.

Göz muayenesinin normal sonuçları şunlardır:

• 20/20 görme
• İyi periferik görüş
• Çeşitli renkleri ayırt etme yeteneği
• Göz üzerinde yapılan muayenede yapıların normal görünmesi
• Katarakt, glokom veya retina (makula) dejenerasyonuna dair bir belirti olmaması

Doktorunuz size düzeltici lensler için bir reçete verebilir. Eğer hafif  görme sorunlarınız varsa ve görüşünüzün düzeltilmemesi sizi rahatsız etmiyorsa; yani, sürücü sınavını geçebilir ve günlük aktivitelerini güvenli bir şekilde gerçekleştirebilirseniz, gözlük veya kontakt lens kullanmanız gerekmez. Ancak, görme sorunları orta ile şiddetli düzeydeyse, düzeltici lensler durumu önemli ölçüde iyileştirebilir. 

Göz muayenesi sonuçlarınız anormalse, doktorunuz daha fazla test yapılması ya da altta yatan hastalığın tedavisi için sonraki adımları sizinle görüşecektir.