• İçindekiler
• Nedir
• İnsan Isırıkları
• Eldeki Isırıklar
• Tedavi

Nedir

Isırıklar çok yaygın olup ciddi ağrıya, hızla enfeksiyona ve elde şişliğe neden olabilir; erken ve uygun tedavi ısırıktan kaynaklanabilecek potansiyel sorunları en aza indirmede anahtar işlemlerdir.

Hayvan sizi ısırdığında, ağzındaki bakteriler yaraya bulaşır. Bu bakteriler yarada büyüyüp enfeksiyona neden olabilir. Enfeksiyonun sonuçları hafif rahatsızlıktan hayatı tehdit eden komplikasyonlara kadar uzanabilir.

Birçok faktör enfeksiyon gelişimine katkıda bulunur; bunlardan bazıları yaranın tür ve yeri, ısırılan kişide önceden ve bağışıklığı bozan var olan sağlık durumları (diyabet, vasküler hastalık, kanser, HIV gibi), geç tedavi, yarada yabancı madde bulunması (dış artığı gibi) ve kişiyi ısıran hayvanın cinsi gibi faktörlerdir.

Hayvan ısırıkları

Gelişmiş ülkelerdeki hayvan ısırıklarının çoğunluğu köpekler ve açık ara farkla kedi ısırıklarıdır. Isıran diğer hayvanlardan bazıları: kemirgenler, tavşanlar, yaban gelinciği, çiftlik hayvanları, maymunlar, yılanlar, timsahlar ve deniz kıyısındaki alanlarda deniz hayvanları (köpekbalığı, yılanbalığı). Enfeksiyonlar genelde kedi ısırıklarından kaynaklanır çünkü çok keskin ve uçlu dişleri olup ciddi derin yaralara neden olabilirler. Bu ısırıklar, kişinin kendisinin bile düşündüğünden daha derin olabilirler. Isırık sonrası genelde cilt şişer, açık drenaj gerçekleşir bu da enfeksiyonun gelişimine zemin hazırlar.

Bütün ısırık yaralarının ana endişe nedeni ardışık enfeksiyondur. Gelişmiş ülkelerde köpek ısırıklarını  %1’i kedi ısırıklarının da %5-10’u hastaneye kaldırılmayı gerektirir. Doğru ve iyi bir bakımıyla genelde tanı iyi olup bu yaralanmanın iyileşme şansı çok yüksektir.

Kuduz çok nadirdir; fakat bir hayvanın ısırığından ölümcül bir enfeksiyon gelişebilir. Gelişmiş ülkelerde, dünyanın geri kalanından farklı olarak yarasa, kokarca, rakun ve tilkiler kuduz enfeksiyonlarının %90’ından fazlasını yayar. Hayvan ısırıkları yerel sağlık departmanına rapor edilmelidir. Hayvanın yerinin belirlenip yakalanması ve kudur belirtileri için gözlenmesi için sizden yardım istenebilir.

İnsan Isırıkları

İnsan ısırıkları çok yüksek oranda bakteri içerir bu yüzden de enfeksiyon riski çok fazladır. Bu enfeksiyonlar hızla gelişir ve ardışık komplikasyonlara neden olur; bu yüzden erken tedavi gereklidir. Genelde insan ısırıkları birinin yumruğu diğerinin ağzına girdiğinde, yani yumruk kavgasında olur. Deri delindikten sonra bakteriler yumuşak doku içine ve genellikle “boğum eklemine’’ girer; tedavi edilmezse eklemde derin enfeksiyonlara neden olup sonuç olarak eklemi yok edebilir. Açıcı kas genelde kurbanın dişi tarafından kesilir. Hatta diş kırılabilir ve yara içinde kalabilir. Erken tanı, damar içi antibiyotikler ve enfeksiyonu akıtmaya yarayan ameliyat ve ekleme yıkamak bu yaraları etkili biçimde tedavi eder. 

 

Eldeki Isırıklar

Isırık şişlik, kızarıklık, sıcaklık ve 24 saatten fazla süren ağrı, yaradan pul pul dökülmesi kola ve omuzlara yayılan kırmızı çizgiler, dirsek ve koltukaltında şişmiş lenf nodları (“bezler”) , hareket kaybı, elde veya parmak uçlarında his kaybı, ateş, enerji kaybı, gece terlemesi veya üşümesine neden oluyorsa ya doktorun muayenesinde ya da acil serviste acil tedavi gerekir.

 

Tedavi

Doktorunuz, ısırık yarasını muayene edecek ve yaralanmaya neden olan faktörlerle ilgili sorular soracaktır. Hayvanın cinsi ve sağlığı (davranış, kuduz aşısı durumları), olayın yeri ve zamanı, ısırma durumları, hayvanın bulunduğu yer dahil ısırığın tam hikayesi alınır ve hastane öncesi tedavi de gözden geçirilir. Son beş yılda ek bir aşı olmadıysanız tetanos aşınızı güncellemek kesinlikle gereklidir. Kemiklerdeki hasarın ve kırılması muhtemel kemik parçacıklarının bulunması için röntgen de gerekecektir. Ele yapılan bir enfekte ısırık uzun süre tedavi edilmezse, röntgende kemikte bir enfeksiyon olan kemik iliği iltihabı bulunabilir.

Hayvan ısırıkları metiküloz temizleme gerektirir. Doktorunuz veya diğer medikal personel yarayı temizleyecek ve dokuyu (ölü dokuyu), hasarlı deriyi, kan pıhtılarını ya da enfeksiyon kaynağı olabilecek diğer parçacıkları ayırıp devitalize eder. Ön kolda kırmızı çizgilerde belirlenebilecek olan lenfanjit işaretlerinin aranması önemlidir. Yara enfekte olduğunda, enfeksiyona neden olan dokudan enfeksiyon türünün belirlenmesi için bir örnek alını böylece tedavi için en etkili olacak antibiyotiğin seçilmesi kolaylaşır.

Hayvan ısırığı için antibiyotik kullanımı yaralanmanın belirli durumlarına, hastanın sağlığı ve belirli ilaçlara duyarlılığına ve yaranın görünümüne bağlıdır. Bazı ısırıklar damar içi antibiyotiklerin (IV) kullanımını gerektirirken, diğerleri oral ilaçlarla tedavi edilebilir. Temelde yatan kırığın varlığı, hastanın antibiyotik tedavisinin seyrini belirler. Fleksor tendon şet veya eklem enfeksiyonunuz olduğu görülmüşse, mümkün olduğunca kısa sürede gerçekleştirilmesi gereken bir el ameliyatı olmanız gerekecektir.

İnsan veya hayvan ısırıklarında, enfeksiyonun azaldığını veya gelişmediğinden emin olmak ve elin eski fonksiyonunu mümkün olduğunca iyi biçimde geri kazanması takip tedavisinin önemi çok kritiktir. Bu yaralanmalar, elinizin zayıf fonksiyonunu önlemek için ciddiye alınmalıdır.