• İçindekiler
• Nedir
• Belirtileri
• Teşhis
• Tedavi
• Sebepler

Nedir

Aynı zamanda kondüksiyon afazisi olarak da adlandırılan iletim afazisi, afazinin nadir görülen bir türüdür. Edinsel bir dil bozukluğu olan iletim afazisi, işitsel kavramanın zarar görmemiş olması, akıcı ama parafazik (kelime içindeki harflerin yer değiştirmesi) konuşma ve sözleri tekrar edememe ile karakterizedir. Hastalar, spontane konuşma sırasında sık sık yanlışlar yaparlar; harflerin sırasını değiştirirler. Ayrıca yaptıkları yanlışların farkında olurlar ve bunları düzeltmek için büyük zorluk yaşarlar. İletim afazisi, genellikle, beynin sol yarıküresinin zarar görmesi sonucunda oluşur (örneğin, inme nedeniyle).

İletim afazisinin klasik açıklaması, özellikle arkuat fa¬sikülüsün zarar görmesi nedeniyle, konuşmayı kavramadan sorumlu beyin bölgesi (Wernicke bölgesi) ile konuşmayı üretmekten sorumlu bölge (Broca bölgesi) arasında bir kopukluk olduğu şeklindedir. Son araştırmalarda, iletim afazisi olan hastalarda, çoğunlukla, supramarginal girus ya da parietal maddede lezyonlar olduğu görülerek bu düşünceye karşı çıkılmıştır. Ancak, iletim afazisi, nörolojik temellerinin anlaşılması açısından tartışmalı bir konu olmayı sürdürmektedir.

Belirtileri

İletim afazisi olan kişiler, oldukça iyi korunmuş bir işitsel algılamaya sahiptir, hatta bu tamamen fonksiyonel olabilir. Spontane konuşma akıcı olur ve genellikle gramer ve sözdizimsel olarak doğrudur. Tonlama ve telaffuz da korunmuştur. Konuşma çoğunlukla parafazik yanlışlar içerir: Ses birimleri ve heceler düşürülür ya da yerleri değiştirilir (örneğin, “kartopu-karopu”; “televizyon-veletizyon”, “yüzde doksan beş-yüzde doksan yirmi”). Ancak bu bozukluğun ayırıcı özelliği tekrarlama sorunundadır. Hastalar, sözcükleri ya da cümleleri tekrarlamada bariz bir beceriksizlik gösterirler. Hastalar, kendilerinden sözcükleri tekrarlamaları istendiğinde bunu beceremezler ve birçok parafazik hata yaparlar. Örneğin, “dolandırıcı” sözcüğünü tekrarlaması istendiğinde hasta “lodandırıcı” diyerek cevap verebilir. Sözel okuma da kötü olabilir.

Hastalar parafazilerini ve hatalarını fark ederler ve bunları düzeltmeye çalışırlar. Doğru ifadeye yaklaşabilmek için tekrarlanan bu çaba conduite d’approche olarak bilinir. Örneğin, "Rosenkranz" sözcüğünü tekrarlaması istendiğinde, hasta,  “rosenbrau... rosenbrauch... rosengrau... bro... grosenbrau... grossenlau, rosenkranz… kranz... rosenkranz" şeklinde cevap verebilir.

İletim afazisi, nispeten hafif bir dil bozukluğudur ve birçok hasta günlük hayatına döner. İletim afazisinin belirtileri, diğer afazilerde olduğu gibi geçici olabilir ve sadece birkaç saat ya da birkaç gün sürebilir. Afaziler ve diğer dil bozuklukları çoğu zaman inme nedeniyle meydana geldiği için, belirtileri zaman içinde değişebilir ve düzelebilir ya da tamamen ortadan kalkar. Bunun sebebi, enflamasyon ya da hemorajiden (kanama) sonra beyindeki iyileşmedir; bu, lokal bozukluğun azalmasına sebep olur. Dahası, beyindeki esnek değişiklikler, kaybedilen fonksiyonun düzelmesi için yeni yolların takviyesine sebep olabilir. Ancak, diğer afazilere dönüşmeden kronik iletim afazisinin oluşması mümkündür. Bu hastalarda, sözcükleri tekrarlamada uzun süren, büyük yetersizlikler, sık sesbirimsel paraziler ve spontane konuşma sırasında conduite d''approche (doğru ifadeye yaklaşabilmek için tekrarlanan çaba) görülebilir.

Teşhis

İletim afazisi olan kişiler normal bir şekilde sohbet edebilirler; bu yüzden bu kişilerle serbestçe sohbet etmek, bu bozukluğun belirtilerini fark etmek için bir fırsattır. Hastalar normal bir şekilde konuşurlar, ama ara sıra parafaziler olabilir. Birşeyi tekrar etmesi istendiği zaman, hasta, bunu büyük zorlukla yapar ve sürekli kendi kendini düzeltmeye (conduite d''approche) çalışır. Ancak, bir soru sorulduğunda, hastalar spontane ve akıcı bir şekilde cevap verebilirler.

Afazilerin teşhisi ve sınıflandırılması için standartlaştırılmış birkaç test grubu mevcuttur. Bu testler nispeten doğru bir şekilde iletim afazisini teşhis edebilir. Boston Tanısal Afazi Değerlendirmesi (BDAE) ve Batı Afazi Bataryası (WAB), iletim afazisini teşhis etmede en sık kullanılan iki test bataryasıdır. Bu sınavlar bir dizi testten oluşur. Bu testlerde hastalardan, resimleri adlandırmaları, yazılı sözcükleri okumaları, yüksek sesle saymaları, ve sözcükleri ve sözcük olmayan harf öbeklerini tekrarlamaları istenir.

Tedavi

Afaziler için tedavi, genellikle bireyselleştirilmiş olup özel dil ve iletişim gelişmelerine ve iletişim ödevleriyle düzenli egzersize odaklanır. İletim afazisi olan kişilerde düzenli terapinin, Batı Afazi Bataryası’nda (WAB) istikrarlı bir gelişme ile sonuçlandığı görülmüştür. Ancak, iletim afazisi hafif bir afazidir ve bu bozukluğa sahip kişiler WAB testinde yüksek puan almaktadırlar.

Sebepler

İletim afazisi, beynin dil fonksiyonlarıyla ilgili yarıküresindeki (birçok kişide sol yarıküre) hasardan kaynaklanır. Dil merkezlerindeki (ve bunlar arasındaki bağlantılardaki) lezyonlar, iletim afazisini (ve genel olarak diğer dil bozukluklarının) meydana getiren potansiyel uyarıcılar olarak tanımlanmıştır. Özellikle, iletim afazisine sahip hastalardaki hasar şekillerinin posterior ve inferior temporal lobda ve parietotemporal bağlantıda kümelendiği görülmüştür.

İletim afazisine sebep olan beyin hasarı çoğunlukla bir inmeden kaynaklanır ve bu, hem lokal hem de geniş bir alana yayılmış hasara yol açabilir. Travmatik beyin hasarı ve tümörler de, iletim afazisine sebep olma potansiyeli taşıyan lokal lezyonlara yol açabilir.