• İçindekiler
• Nedir
• Belirtiler
• Teşhis
• Tedavi

Nedir

İsilik, diğer adlarıyla ısırgın ve miliyer sadece bebeklerde olmaz. Bebeklerde yaygın olmasına rağmen, isilik, özellikle sıcak ve nemli havada, yetişkinleri de etkileyebilir.

İsilik, gözenek ismiyle de bilinen ter kanallarının tıkanmasıyla gelişir ve ter cildin altında sıkışır. Belirtileri yüzeysel kabarcıklardan derin kırmızı yığın şekline kadar değişiklik gösterir. İsiliklerin bazı çeşitleri çok yoğun bir şekilde kaşıntıya ve karıncalanmaya neden olabilir.

İsilik kendiliğinden yok olur. Ciddi isilikler tıbbi bakım gerektirebilir fakat belirtileri rahatlatmanın en iyi yolu cildinizi serinletmek ve terlemeyi önlemektir.

Sebepler

Ter kanallarınız tıkandığı zaman isilik meydana gelir. Buharlaşma yerine ter cildin altında sıkışır kalır bu da iltihap ve isiliğe neden olur.

Ter kanallarının tıkanma sebebi her zaman belli değildir, ama bazı faktörler rol oynar:

• Gelişmemiş terleme kanalları: Yeni doğan bebeğin ter kanalları tamamen gelişmiş olmadığından, daha kolayca bozulabilir ve terin cildin altında sıkışmasına neden olabilir. Bu genelde sıcak havalarda olur ama çok kalın giyindirildikleri zaman da ortaya çıkabilir. Yüksek ateşi olan yada kuvözde olan yeni doğan bebeklerin de ter kanalları tıkalı olabilir.
• Tropikal iklimler: Sıcak, nemli hava isiliğe neden olan etkendir.
• Fiziksel aktivite: Yoğun egzersiz, sıkı çalışma ya da yoğun terlemenize yol açan faktörler isiliğe neden olabilir.
• Bazı kumaşlar: Terin normal şekilde buharlaşmasını engelleyen giysileri sürekli giydiğiniz elbiseler isiliğe neden olabilir.
• İlaçlar: Ter bezi fonksiyonlarını geliştiren klonidin, beta blokörler ve uyku ilacı dahil bazı reçeteli ilaçlar isiliğe neden olabilir.
• Aşırı ısınma: Genelde aşırı ısınma kışın çok sarınıp sarmalanmaktan, elektrikli battaniyenin altında uyumaktan olur ve isiliğe yol açabilir.
• Ağır kremler ve merhemler:Bu ürünler ter kanallarının tıkanmasına neden olabilir. İsilik uzun süre hastane yatağında kalmak zorunda kalan özellikle ateşi olanlarda da isilik ortaya çıkabilir.

Belirtiler

Yetişkinlerde genelde cildin kıvrımlarında ve elbiselerin sürtündüğü yerlerde isilik meydana gelir. Bebeklerde, isilik genelde boyunda, omuzlarda ve göğüste meydana gelir ama aynı zamanda koltukaltlarında, dirsek kırışıklıklarında ve kasıklarda meydana gelir.

Ter kanallarının nerede tıkanıklık gösterdiğine göre sınıflandırılan 3 çeşit isilik vardır. İşaretleri ve belirtilerinde her biri faklılık gösterir.

Miliaria Kristalina
İsiliğin en hafif şeklidir. Cildin en üst düzeyinde ter kanallarında tıkanıklığa neden olabilir. Bu rahatsızlık şu şekillerde fark edilir.

• Açık sıvıyla dolmuş kabarcıklar ve çıkıntılar şeklindedir kolayca patlak verir.
• Miliaria kristalinayla oluşan kabarcıklar kaşındırmaz ya da ağrıya neden olmaz. Bu çeşit isilik genelde kendi kendine geçer, ama eğer sıcak, nemli hava devam ederse tekrar ortaya çıkabilir. Genelde yeni doğan bebeklerde yaygın olmasına rağmen, yetişkinlerde de ortaya çıkabilir.

Miliaria Rubra
Cildin en dış kısmında (epidermis) derinde ortaya çıkan miliaria rubra’ya bazen ısırgın da denir. Yetişkinlerde bu rahatsızlık genelde, sıcak, nemli havaya maruz kaldıklarında ya da yatakta uzun süre dinlenme mecburiyetinde olduklarında ortaya çıkar. Bebeklerde genelde birinci ve üçüncü haftalarında meydana gelir. İşaretler ve belirtiler genelde şunları içerir:

• Kırmızı veziküller
• Etkilenmiş bölgede kaşınma ve karıncalanma hiss
• Etkilenmiş bölgede az ya da hiç terlememe (anidroz)

Bazen, miliaria rubra vezikülleri pustular olur ve sonra miliaria pustulosa adını alır.

Miliria Profunda
Daha az yaygın bir isilik çeşididir. Miliaria rubra nöbetleri geçiren yetişkinlerde görülür. Alt deriyi etkiler ve egzersizden sonra ya da terlemeye neden olan etkinliklerden sonra görülür. İşaret ve belirtileri şunlardır:

• Tüylerin diken diken olmasına benzeyen, sert et renginde yaralar.
• Terleyememe durumu bunun sonucunda da sersemleme, mide bulantısı ve hızlı nabız gibi sıcak yorgunluğu

Doktora Ne Zaman Başvurulmalı
İsilik genelde kendiliğinden geçer ve tıbbi müdahaleye gerek yoktur. Ama eğer çocuğunuzda isilik birkaç günden fazla devam ediyorsa, daha da kötüleşiyorsa ya da enfeksiyon belirtileri varsa, doktorunuza başvurunuz. Enfeksiyonlar:

• Artan ağrı, şişme, kırmızılık ya da etkilenmiş bölgede sıcaklık.
• Yaralardan çıkartılan iltihap
• Koltuk altlarında, boyunda ya da kasıkta ortaya çıkan şişmiş lenf bezi.
• Ateş ya da üşüme.

Risk faktörleri

İsiliğin oluşmasında etkili olabilecek etkenler:

• Enfeksiyon: Bazen isilik bakteri kapabilir ve bu da iltihap ve kaşınmaya neden olur. Bu çocuk bezi kullanan çocuklarda ortaya çıkabilir ama bu durum hassas ciltlerin tıkalı gözeneklerinden değil tahrişinden oluşan pişikle karıştırılmamalı.
• Sıcak yorgunluğu: Sıcak havada miliarialı insanlar ısı bitkinliği riski taşımaktadır çünkü onların ter kanalları tıkalıdır. Sıcak yorgunluğu düşük kan basıncı, sersemlik, mide bulantısı, baş ağrısı ve hızlı nabız atışına neden olabilir. Tedavisi olmayan ısı bitkinliği çok tehlikeli olan güneş çarpmasına neden olabilir.  

Teşhis

İsiliği teşhis etmek için teste gerek yoktur, doktorunuzun yapacağı gözlem yeterli olacaktır. 

Tedavi

Terlemeyi azaltmak
İsilik için en iyi tedavi klimalı binalarda kalarak terlemeyi azaltmak ya da mümkün olmadığı durumlarda vantilatör kullanarak hava dolaşımını sağlamak, nefes alan kumaşlardan yapılmış hafif giysiler giymek, fiziksel aktivitelerden uzak durmaktır. Cilt serin tutulduğu zaman, isilik çabuk bir şekilde ortadan kaybolur.

Hafif isiliğin başka herhangi bir tedaviye ihtiyacı yoktur.

Lokal Terapiler
Daha ciddi isilikler rahatsızlığı gidermek ve komplikasyonları engellemek için lokal terapiler gerektirebilir. Lokal tedaviler şunları içerebilir:

• Kalamin losyonu: Kaşıntıyı rahatlatmak için.
• Anhidroz lanolin: Ter kanallarındaki tıkanıklığı ve yeni yaraları oluşumunu önleyebilir.
• Lokal steroidler: En ciddi vakalarda.

Yaşam tarzı

• Sıcak havada, nemi yok edecek ve cildinizden uzak tutacak, hafif, açık renkli giysiler tercih edin.
• Klimalı binalarda vakit geçirin.
• Banyodan sonra havluyla kurulanmaktansa, vücudunuz açık havada kendiliğinden kurusun.
• Kaşınan, tahriş olmuş cildinizi serinletmek için, kalamin losyon kullanın.
• Gözenekleri daha fazla tıkayacak krem ve merhem kullanmaktan kaçının.

Önleme

Kendinizi ya da çocuğunuzu korumak için:

• Yazın hafif, açık renkli, ışığı geçiren, pamuk giysiler tercih edin. Aynı zamanda kışın aşırı kalın giyinmekten kaçının; çocuklar da yetişkinler gibi giyinmeli fazlasından kaçınmalıdır.
• Dar giysilerden kaçının, hassas cildinizi tahriş edebilir.
• Sıcak olduğu zaman, gölgede ya da klimalı binalarda ya da güvenli bir mesafede vantilatörün hava dolaşımını sağlayan yerlerde kalın.
• Uyduğunuz yerin serin iyi havalandırılmış olmasına dikkat edin.
• Serin havada kokusu olmayan ve içinde boya olmayan, kurutmayan sabunla banyo yapın.
• Krem veya merhem kullanmaktan kaçının; bunlar isiliği engellemez ve gözenekleri tıkayabilir.