• İçindekiler
• Giriş
• Aşırı Kalp Atışı
• Hızlı Nabız
• Sağlıklı Kalp
• Düşük Kalp Ritmi
• Tansiyon

Giriş

Kalbin hiç durmayan etkinliğinden hayatınızın büyük bir kısmında muhtemelen mutlu mutlu bihabersiniz. Kalp günde neredeyse 100.000 defa atar. Bu yılda 37 milyon ve ortalama bir ömürde 3 milyar eder.

Ama her zaman değil. Belki nabzınız görünür bir neden yokken birdenbire koşturmaya başlar. Belki kalbiniz küt küt eder. Belki şaşalayıverir, bir vuruşunu atlar. Böyle bir şey olduğunda merak edersiniz: Bu normal mi?

Eğer kalp atış hızı oranları ve ritmiyle ilgili gerçekleri bilmiyorsanız, tuzak bir soru olabilir bu. İşte herkesin dilindeki beş söylenti ve her birinin aslı.

Aşırı Kalp Atışı

Aşırı kalp atışı kalp krizi geçirdiğiniz anlamına gelir.

Neredeyse hiçbir zaman. Kalbinizin zaman zaman çırpınması, bir vuruş atlaması, küt küt atmasını hissetmeniz normaldir. Eğer bir insanın kalp atış ritmini uzun zaman kaydederseniz, hemen herkesin kalbinin arada sırada bir vuruşu kaçırdığına tanık olursunuz. Bu duyumların (eğer eşlik eden bir göğüs ağrısı veya nefes yetmezliği gibi başka bir belirti yoksa) bir kalp krizini göstermesi çok nadirdir. Eğer vuruşların atlanması veya ritim bozukluğu duyumları yeniyse veya duyum daha ziyade çarpıntı gibiyse, bu anormal bir kalp ritmi (aritmi) sorununa işaret ediyor olabilir.

Aritmilerin büyük bir kısmı iyi huyludur. Fakat bu, aritmileri görmezden gelmenizi gerektirmez. Bazı aritmiler felç, kalp krizi ve ani ölüm riskini artırır. Özellikle sizin için yeniyse veya sık sık oluyorsa, diğer can sıkıcı belirtiler olmasa bile doktorunuzu bu çılgın kalp atışları hakkında bilgilendirmek akıllıca olur. 

Aritmiler kalbin üst haznelerini (kulakçıkları) veya daha uğursuz ve nadir rastlanan bir işaret olarak alt haznelerini (karıncıkları) etkileyebilir. En yaygını olan atriyal çırpınım (fibrilasyon) kalbin düzensiz atmasına neden olarak felç riskini artırır.

Atriyal çırpınım genellikle hızlı kalp atışına neden olur ama bazen de kalp atış hızını yavaşlatır veya kalp ritmi üzerinde hiçbir etkide bulunmaz. Atriyal çırpınım EKG yoluyla teşhis edilir.

Hızlı Nabız

Hızlı nabız fazla stresli olduğunuzu gösterir.

Stres sakin kalp ritminize iğne sokabilir, bazen onu dakikada 100 defadan fazla çarptırır ki buna taşikardi denir. Sigara içmek, çok fazla kafein tüketmek de aynı şeye neden olur. Dehidrasyon dediğimiz vücut kuruması, ateş, anemi ve tiroit hastalığı da.

Herhangi görünür bir neden yokken, dinlenme halindeyken taşikardi yaşayanlar bir doktora başvurmalıdır. Hala normal sınırlar içinde olan hızlı bir nabız bile bir sağlık sorununa işaret eder. Dinlenme halindeki kalbin dakikada 85’in üstünde atması için iyi bir açıklamanız yoksa nedenini araştırmanız gerekir. Taşikardiye genellikle anormal kalp ritmi neden olur. Bazı taşikardi vakalarında kalp ritmi tavan yapar -dakikada 200 vuruştan fazla-  ve nefesin yetmemesi, göğüste ağrı, baş dönmesi ve bayılma gibi belirtilere yol açar. 

Dinlenme halinde kalp ritminin uzun bir süre boyunca 130 vuruş veya daha fazla olması kalbin sıkışma işlevini zayıflatır. İyi olan şu ki kalp ritminiz kontrol altına alındığında zayıflama da düzelebilir. Buna genellikle ilaç tedavisi veya kalbe elektrik şok vermekle ulaşılır. Bazı hastalarda sorunu çözmek için aritmiye kalp dokusunda neden olan küçük bölgelerin yok edilmesi gerekir.

Sağlıklı Kalp

Sağlıklı kalbin dinlenme sırasındaki vuruş sayısı dakikada 60 ila 100 arasındadır.

Doğru, bu yetişkinler için normal kalp atış oranıdır. Fakat bu oranın yüksek sınırda olması ciddi sağlık sorunları anlamına gelebilir.

Birkaç araştırmaya göre, normal sınırlar dahilinde olsa bile, kalbin dinlenme halinde ritminin yüksek olması, iskemik kalp hastalığı, felç ve ani kardiyak ölüm riskinde artma anlamına gelir.

Norveçli araştırmanlar yakın zamanlarda kalbin dinlenme halindeki atış sayısında her 10 vuruşluk artışın kadınlarda kalp krizi riskini %18, erkeklerde %10 artırdığını bildirmiştir. Yakın zamanlarda Japonlarca gerçekleştirilen bir araştırmaya göreyse, dakikada 80’den fazla kalp atış sayısı, onlarca yıl sonrası için obez olma ve kalp hastalığı geliştirme riskinin daha fazla olması anlamına gelir. Hem diyabet hastalıkları hem de obezite kalp risklerini artırır.

Bu araştırmalar dinlenme halinde yüksek kalp ritminin kalp krizine, obiziteye veya diyabete neden olduğunu kanıtlamaz. Fakat araştırmacılar bu bulgulara başka risk faktörlerini araştırırken ulaşılmıştır.

Peki dinlenme halindeki kalp ritminin fazla kabul edilebilmesi için ne kadar fazla olması gerekiyor? Bu konuda tam bir fikir birliği yoktur, ama doktorların çoğu dinlenme halinde kalp atış oranının yüksek olmasının iyi olmadığı konusunda hemfikirdir.

Risk faktörleri için kesin bir nokta belirlemek zor, ama dakikada 90 veya üstünde bir kalp ritmi anormal ve potansiyel olarak tehlikeli kabul ediir.

Kalbinizin dinlenme halindeki atış oranını bulmak için işaret ve orta parmağınızı el bileğinizin alt kısmına, başparmağınızın hemen üstüne bastırın. Nabzı hissedene kadar hafifçe bastırın. Bir dakika boyunca nabzı sayın veya 30 saniye boyunca sayarak ikiyle çarpın. Tam bir okuma için nabzınızı ölçmeden önce en az 10 dakika boyunca sakince oturun.

Düşük Kalp Ritmi

Düşük kalp ritmi zayıf kalp demektir.

İnsanlar dinlenme halindeki kalp atış oranlarının çok düşük olması halinde, kalp atışlarının durmaya çok yaklaştığını düşünme eğilimindedir. Aslına bakarsanız, tam tersi doğrudur.

Kalp bir kastır ve bütün kaslar gibi egzersizle güçlenir. Ne kadar güçlüyse o kadar etkilidir ve kanı vücudun geri kalanına dağıtmak için o kadar az çalışmak zorundadır. Bu yüzden dinlenme halinde dakikada 60’ın altında olan bir kalp atış sayısına (buna bradikardiya denir) sahip olan kap muhtemelen sağlıklı ve güçlü bir kalptir. Bu yüzden kondisyonu çok iyi olan atletlerin dinlenme kalp atış oranı dakikada 60 ila 40 arasındadır. Ünlü bisiklet yarışçısı Lance Armstrong’un dinlenme halindeki kalp atış oranı 32’dir.

Genel olarak, yavaş bir kalp ritmi için (herhangi bir belirtiye neden olmuyorsa) endişelenmeye gerek yoktur. Bu özellikle gençler için kesin olarak doğrudur.

Yaşlı insanlarda bradikardiya -başka bir belirti görülmese bile- aslında bir kalp hastalığının varlığına işaret edebilir. Kimi ilaçlar da, mesela beta-blokerler ve diğer kalp ilaçları, bradikardiyaya neden olabilir. Bradikardiya belirtileri yorgunluk, baş dönmesi ve bayılma şeklinde kendini gösterebilir.

Tansiyon

Kalp atış oranım normal olduğuna göre tansiyonum da normal olmalı.

Kalp atış oranıyla (ki dakika başına vuruşla ölçülür) kan basıncı (cıva milimetreleriyle ölçülür) arasında basit bir ilişki yoktur.

Bir insanın dinlenme halindeki kalp atış oranı normalken yüksek tansiyonu olabilir ve kalp atış oranı anormal olan bir insanın tansiyonu normal olabilir. Kendini zorlamak kalp atış oranını hızlandırırken kan basıncında önemsiz bir artışa neden olabilir.

Ana fikir: Kalp atış oranı ve kan basıncı aynı şey değildir. Kan basıncınızı öğrenmenin tek yolu bir tansiyon aleti kullanmaktır.