Rüya gören kişi rüya gördüğünün farkında olabilir. Hafif bir uyanıklık yaşıyor olabilir ya da bilinç düzeyi uyanıklığa yakın bir durumda olabilir.
Kişi rüyada olduğunu fark edebilir, fakat ne kadarının rüya, ne kadarının gerçek hayatta süregelen bir şey olduğunu çok net olarak ayırması mümkün değildir. Ancak rüyadan uyandığında, rüya gördüğünü ve nasıl bir rüya görmekte olduğunu algılayabilir.
Fakat hemen arkasından yeniden uyuyup rüya dönemine devam ettiği zaman, rüyaya kaldığı yerden devam edebileceği gibi, başka bir rüya da görebilir. Algısı ise, bunun rüya olduğu şeklinde devam edebilir.

Duygusal hafıza devrede

Ancak tam uyanıklık gerçekleştiği zaman artık rüya görmüş olduğunu fark eder. Olaylar rüya zinciri olarak geride kalmış olur. Dolayısıyla tam uyanıklık, rüyanın geride kaldığının algılandığı bir süreçtir.
Tam uyanmadığı, rüya sırasında hafif bir uykuya geçtiği dönemlerde kişi, gerçekle rüya arasında bir yerde kalmış olur. Bu yüzden neyin rüya olduğunun farkında olarak rüya görmeye devam eder.
Rüyalar sırasında, beynin duygusal hafızasının yerleştiği bölümlerden de bilgiler alındığı için, rüyaların içerisinde korku, heyecan, sevinç, mutluluk gibi duygular çok canlı olarak yaşanabilmektedir.
Rüyaların canlılığı ve hissedilen şeyler, bu tür duygusal verilerin rüyanın içerisine nörofizyolojik olarak, yani elektriksel olarak girmesinden kaynaklanır. Bu da beynin kişiye oynadığı oyunlardan biridir.