• İçindekiler
• Nedir
• Tedavi
• Cerrahi
• Durumunuz
• Devamlı Sorun
• İyileşme

Nedir

Nedir?

Kondromalazi patella diz kapağı ya da dizin ön kısmındaki ağrıların yaygın bir sebebidir. Sıklıkla da "Koşucu dizi” olarak anılan bu durum, çoğunlukla sağlıklı genç yetişkinleri etkiler.  

Kondromalazi, dizkapağı yüzeyinin altındaki bir incinmeden dolayı meydana gelir. Diz kapağı yüzeyinin altı ya da patella (dizkapağı kemiği) yumuşak bir kıkırdak tabakayla kaplanmıştır. Bu kıkırdak normalde diz ekleminin eğilmesi esnasında sorunsuz olarak kayar. Ama bazı kişilerde dizkapağı diz eklemine karşı bükülme eğilimine girer, kıkırdak yüzeyi tahriş olur ve diz ağrısına yol açar.

 

Kondromalazide kıkırdağa ne olur?

Kondromalazi en derindeki kıkırdak tabakasında meydana gelen ve yüzey kıkırdakta kabarcıklara neden olan değişimden dolayı meydana gelir. Kondromalaziyle birlikte görülen kıkırdak şekli artritte görülen dejenerasyondan farklıdır ve artritten farklı olarak kondromalazinin yol açtığı hasarın onarılmaya daha uygun olduğu düşünülür.

Tedavi

Kondromalazi için uygulanacak tedaviler nelerdir?

Kondromalazi tedavileriyle alakalı çelişkiler vardır ama kendinde bu durum bulunan kişilerin çoğu, dizlerini dinlendirmek veya uygun fizik tedavi programına devam etmek suretiyle etkin bir tedavi uygulamış olur. Kondromalazinin düzelmesi için iltihaplanmaya müsaade etmemek tedavinin ilk aşamasıdır. Aktiviteye tedricen yapılan geri dönüşü takiben birkaç hafta boyunca dizi zedeleyecek ağrılı hareketlerden kaçınmak önemlidir. Bu süre zarfında dizi dinlendirirken yüzme gibi çapraz idman hareketleri bir atletin formunu korumasını sağlar. Tedavideki bir sonraki aşamaysa kalça ve uyluk kaslarının güçlenmesi ve esnekliğine yoğunlaşacak bir fizik tedavi programıdır. Kondromalaziyle ilişkili ağrıları en aza indirmek amacıyla kortizonsuz iltihap önleyici ilaçların kullanılması da faydalı olacaktır. Cerrahinin popülaritesi iki sebepten az; cerrahiye başvurmaksızın iyi neticeler alınabiliyor ve çok az kişin ameliyatlardan fayda bulabiliyor.

Cerrahi

Kondromalazi için cerrahi gerekli midir?

Kondromalazi geleneksel yollarla tedavi edilemez ve kesin bir tedavi için cerrahiye ihtiyaç duyulur. Cerrah, bir atroskop yardımıyla dizin içine bakarak kıkırdaktaki hasarı değerlendirir. Şayet düzeltilebilecek bir anatomik düzensizlik varsa cerrah eklem mekanizmasını anlamak için de bir değerlendirme yapacaktır.

Bu düzensizliklerden biri, diz kapağı dışındaki sıkı dokunun patellanın anormal hareketidir (patella normalde diz hareketiyle hareket eder). Bu sorun için lateral (yanal) serbestleşme denilen bir uygulama gerçekleştirilir. Lateral serbestleştirme, normal pozisyonu mümkün hale getirmek için sıkı lateral bağın kesilmesini ve patellanın hareketini kapsar. Şayet düzensizliğin ortadan kaldırılması için bu yeterli olmazsa, uygulanabilecek daha kapsamlı cerrahi yöntemleri de bulunur.

Durumunuz

Bu size kendi durumunuzu çağrıştırıyor mu?

Kendi halinizde düzgün şekle sahip bir atletsiniz ama çok profesyonel bir koşucu ya da bisikletçi de değilsiniz. Diyelim ki 10 km’lik yerel bir koşuya veya belki de maratona hazırlanıyorsunuz, belki de normalden daha uzun mesafelere giden bisikletçisiniz. Diziniz size sorun çıkarıyor, doktora gidiyorsunuz ve doktorunuz size kondoromalazi teşhisi koyuyor.

Kondromalazi için size verilen tedaviler dinlenme, ilaç kullanma ve eksersiz. Bu tedavilere bir süre devam ediyorsunuz ama diz ağrınız hala devam ediyor.

Devamlı Sorun

Kondromalazi neden devam eden bir sorundur?

Bu hikayenin bir ortopedi cerrahının ofisinde ne kadar yaygın olduğunu bilemezsiniz. En çok karşılaşılan sorunlardan biri de kondromalazi ve iyileşmesi uzun zaman alan hastalardır. İşte size kondromalaziden sonra iyileşmenin neden böylesine zor olduğu hususunda cevaplar:

• Vücudunuzun henüz hazır olmadığı aktiviteleri yapmaktasınız
  10 km veya maraton koşmak normal bir aktivite değildir. Siz bu tür bir aktiviteye katılmakla vücudunuzdan yoğun bir ağırlık yükünü kaldırmasını istiyorsunuz. Hastalar genellikle bu sık meydana gelen bir durum olmadığından dem vururlar. Kesinlikle yanlış. Yarı zamanlı, hatta profesyonel atletlerdeki kusurlu yaralanmalar, spor yaralanmaları uzmanına gitmek için en yaygın sebeplerdir.

Vücudunuzdan yapmasından istediğiniz şeylerin başında doğal olmayan aktiviteler gelir (20 kilometre koşmak da doğal değildir), birçok kişi geri kalan günleri masa başında geçirir. Bütün fiziksel aktiviteleri de günün geç vakitlerindeki bir iki saate sıkıştırırlar.

Yanlış anlamanızı da istemem tabii; uzun mesafe koşma ve kondromalaziye neden olan da diğer aktiviteler vücudunuz için oldukça faydalıdır. Bunların kalp akciğer ve bu hususlardaki faydaları kondromalazi diz ağrısından daha da önemlidir. Vücudunuzun sınırlarının da farkında olmalısınız. Şayet bir uzun mesafe koşucusuysanız, vücudunuzda kondromalazi belirtilerinin meydana gelmesi normaldir.

• Gerçekten tedaviye katılmıyorsunuz.
  Bu kesinlikle herkes için geçerli değil ama hastaların çoğunluğu için geçerli. Kendinizi kondromalaziden tamamen kurtarmak istiyorsanız, istirahat etmelisiniz. İster koşmak,  ister yürümek veya herhangi bir şey olsun kondromalazi diz ağrısına yol açan herhangi bir aktivite diz kapağının altındaki kıkırdağa daha ileri seviyede hasar verir. Vücudunuza iyileşmesi için fırsat vermeniz gerekir.
• Birçok hastaya dizleri güçlendirici bir program verilir ya da hasta fizik tedavi uzmanına gönderilir. Bunun sebebi sizi daha güçlü yapmak değil (ortalama kondromalazi hastası zaten oldukça güçlüdür) diz çevresindeki kasların dengelenmesidir. Bu kasları dengeleyecek belli eksersizler ve uygun germe rutinler olmadan kondromalazi sorununun çözülme ihtimali yoktur. Her gün eksersiz yapmak tedavinin önemli bir parçasıdır.
• Kendinize iyileşme için yeterince vakit ayırmadınız
  İki ay içinde yarışı olan kondromalazi sorunu olan birçok kişi birkaç gün antrenmanı bırakıp sorunun geçmesini ümit eder. Kusura bakmayın. Tahriş olan kıkırdağın kendine gelmesi için en az birkaç hafta izin vermeniz gerekiyor. Sonra da idman programınıza geri dönmek için aktivitelerinizi toparlamak amacıyla da birkaç haftaya daha ihtiyacınız olacak.

İyileşme

Hala Daha İyi Değilim

Hastaların çok azı hatta yüzde 10’undan daha azı, iyi bir dinlenme ve rehabilitasyon sürecinden sonra da hastalığında bir hafifleme hissetmez. Kondromalazi için cerrahi tedaviler de vardır fakat en sonuçlar dinlenme ve terapiden alınır, bu yüzen böyle tedbirler için yeteri kadar çaba harcamazsanız (3 ila 6 ay), cerrahiyi düşünmenin hiçbir değeri olmaz.

Kondromalazinin iyileşmesine gerçekten yoğunlaşmanın en iyi yolu kendinizden başka bir şeyi amaçlamaz (örneğin hazırlanmakta olduğunuz bir yarış). Gerçekten yarışa katılmak istiyorsanız bu yarış bitene kadar bekleyin, sonra kendinize dinlenmek için gerekli zamanı tanıyın, eksersizler yapın ve yavaşça aktivitelerinize dönün. Bunları doğru şekilde yaparsanız, Kondromalazi belirtilerinizin hafiflemesi ihtimali artacaktır.