Nedir

Mastektomi

Mastektomi, göğüs kanserinin önüne geçebilmek ve tedavi edebilmek için tüm meme dokusunun vücuttan çıkarılması şeklinde uygulanan cerrahi yöntemdir. Kanserin erken evrelerindeki birçok kadın, erken teşhis durumunda göğüs içinde yalnızca tümör bulunan bölgenin alınmasını (lumpektomi) tercih edebilir. Mastektomi ve lumpektomi arasında karar vermek zor olabilir. Her iki işlem aynı derecede etkilidir. Fakat göğüs kanseri olan bazı kadınlar için lumpektomi bazen çözüm getirmez ve grubun dışında kalan bazı kadınlar da mastektomi operasyonu uygulanmasını tercih edebilir.

Yeni mastektomi teknikleri, göğüs derisini koruyabilir ve sonuçlar daha doğal bir göğüs görünümü sağlayabilir. Göğüs rekonstrüksiyonu denilen bir işlem uygulanarak, mastektomiyle aynı anda ya da daha sonraki bir tarihte uygulanacak ikinci bir cerrahi operasyonla göğsünüze eski şekli kazandırılabilir.

Niçin Yapılır

Neden Uygulanır?

Mastektominin amacı, göğüs kanseri olan ya da gelişmekte olan kadınlarda özellikle yüksek risk taşıyan tüm göğüs dokusunun çıkarılmasıdır. Yalnızca bir memenize veya her iki memenize birden mastektomi uygulanabilir.

Tümörün fiziksel olarak çıkarılması, göğüs kanseri tedavisinde kullanılan en etkili yöntemlerden biridir. Göğüs aldırma esnasında, meme dokusu ve yakınındaki lenf bezlerinin muayenesi, gelecekte uygulanabilecek doğru tedavi kararlarının alınmasına yardımcı olabilecek önemli bilgiler sağlar.

Mastektomi aşağıda sıralanan türler de dahil olmak üzere göğüs kanserinin birçok türü için uygulanabilen bir tedavi seçeneği olabilir:

Duktal karsinom in situ (DCIS):Süt kanalında oluşan kötü huylu ur
1 ve 2. aşamalardaki (erken evre) göğüs kanseri
Evre 3. (bölgesel ileri evre) meme kanseri
İltihaplı meme kanseri (tedavisinden sonra ciltte oluşan şişme ve iltihaplanmayı azaltmak için)
Memede Paget hastalığı (meme başında oluşan nadir bir göğüs kanseri türüdür)
Tekrarlayan bölgesel göğüs kanseri
Phyllodes tümörler (genelde iyi huylu olan fakat nadiren metastaz biçimde yayılabilen bir tümör türüdür )

Doktorunuz şu durumlarda, lumpektomiyle birlikte radyasyon uygulamak yerine mastektomi önerebilir:

Göğsünüzün farklı bölgelerinde iki veya daha fazla tümör olması durumunda
Göğsünüze yayılmış yada kötü huylu kireçlenme (mikrokalsifikasyonlar) varsa
Daha önce göğüs bölgesinde radyasyon tedavisi gördüyseniz
Hamile olduğunuz ve radyasyonun doğmamış çocuğunuz için kabul edilemez bir risk oluşturduğu durumlarda
Lumpektomi operasyonu geçirmiş olmanıza rağmen hala kanser mevcutsa
Eğer ikinci kez kanser gelişme riskinizi arttıran bir gen mutasyonunuz varsa

Ayrıca şu durumlarda lumpektomi yerine mastektomi operasyonu tercih edebilirsiniz:

Göğsünüzün genel boyutuna göre büyük bir tümör varsa, lumpektomi sonrası kabul edilebilir bir kozmetik sonuç elde edebilmek için yeterince sağlıklı doku kalmayabilir.
Skleroderma veya lupus gibi bağ dokusu hastalıklarına sahipseniz. Uygulanan radyasyonun cildinizde oluşturacağı yan etkiler dengelenemeyebilir.
Kserodoma pigmentosa adlı deri rahatsızlığınız varsa (kişinin deri yapısının ultraviole ışık hasarını onarmaktan yoksun olduğu bir durum)
Radyasyon tedavisi uygulayan tesislerden çok uzakta oturuyorsanız ve tedavi için çok uzun bir süre orada kalmanız mümkün değilse.

Ayrıca göğüs kanserine yakalanma riski yüksek olan kişiler, göğüs kanseri başlangıcından önce mastektomi operasyonu düşünebilir. Önleyici (profilaktik) ya da risk azaltıcı mastektomi yöntemleriyle, göğsünüzün birisi veya her ikisi birden alınarak ileride meme kanserine yakalanma riskiniz ortadan kaldırılabilir.

Kanserli doku çok büyük ya da saldırgan ise veya iltihaplı göğüs kanseri varsa, doktorunuz cerrahi müdahaleden önce tümörün küçülmesini sağlamak için (neoadjuvan tedavi) kemoterapi uygulanmasını önerebilir.

Riskler

Uygulanacak herhangi bir cerrahi müdahale olduğu gibi mastektomi operasyonunda da potansiyel kanama ve enfeksiyon riskleri vardır. Mastektomi operasyonu uygulanan kadınların yüzde 20 ila 60’ı operasyonun ardından “mastektomi sonrası ağrı sendromu” olarak adlandırılan kronik ağrılar yaşarlar. Sendrom belirtileri arasında göğüs duvarında ağrı ve koldan aşağı doğru karıncalanma bulunur. Ayrıca omuz, koltuk altı veya ameliyat yaranızda ağrı ya da kaşıntı oluşabilir.

Mastektomi’nin sebep olabileceği diğer olası riskler:

Kolunuzdaki şişlik oluşması (lenfödem)
Ameliyat alanında sert yara kabuğu oluşumu
Omuz ağrısı ve tutukluk
Uyuşukluk, özellikle koltuk altınızdan lenf düğümü alınmasıyla oluşur
Ameliyat bölgesinde kan birikimi (hematom)

Ek olarak bir göğsünüzü kaybetmenin ya da farklı bir göğüs şekline ve görünümüne psikolojik olarak uyum sağlamanın getireceği zorluklardan kaynaklanan fiziksel riskler yaşayabilirsiniz. Değişiklikler, bir süre için en azından kendiniz ve cinsellik hakkındaki düşüncelerinizi etkileyebilir.

Nasıl Hazırlanacaksınız

Nasıl Hazırlanmalısınız?

Ameliyat öncesinde operasyonu gerçekleştirecek olan cerrahla görüşürsünüz. Ayrıca bir anestezi uzmanıyla görüşmeniz ve sağlık geçmişiniz gözden geçirilerek uygulanacak anestezi planının belirlenmesi gerekebilir. Görüşmeler, operasyonun sebeplerini ve içerdiği cerrahi riskleri anladığınızdan emin olmanıza yardımcı olacak sorular sorabilmeniz için iyi bir zaman dilimidir. Göğüs rekonstrüksiyonu uygulanıp uygulanmayacağı ve eğer uygulanacaksa ne zaman gerçekleştirileceği, soracağınız önemli sorular arasında olabilir. Mastektomi operasyonundan hemen sonra siz hala anestezinin etkisindeyken göğüs rekonstrüksiyonu uygulanması ihtimali seçenekler dahilinde olabilir. Göğüs rekonstrüksiyonu şu teknikleri içerebilir:

Göğüs genişleticiler veya jel ya da silikon protezler kullanma
Vücudun kendi dokusunu (otolog doku rekonstrüksiyonu) kullanma
Vücut dokusuyla protezleri bir arada kullanma

Göğüs rekonstrüksiyonu, plastik cerrah veya rekonstrüktif cerrah olarak adlandırılan bir uzman tarafından gerçekleştirilen karmaşık bir cerrahi işlemdir. Eğer mastektomiyle aynı zamanda göğüs rekonstrüksiyonu planlıyorsanız, ameliyat öncesi bir plastik cerrah ile buluşursunuz. Onkoplastik cerrahlar olarak adlandırılan bazı uzmanlar, hem mastektomi hem de göğüs rekonstrüksiyonu uygulamak konusunda eğitim almıştır.
Operasyon öncesi uymanız gereken cerrahi kısıtlamalar ve bilgi sahibi olmanız gereken diğer konularla ilgili yönergeleri öğrenin. Bu yönergeler şunları içerebilir:

Kullandığınız herhangi bir ilaç, vitamin veya takviye varsa doktorunuza söyleyin. Bazı maddelerin cerrahi müdahaleye olumsuz etkisi olabilir.
Aspirin veya diğer kan inceltici ilaçların kullanımı kesin. Ameliyattan bir hafta ya da daha öncesinde kanamanın artmasına sebep olabilecek ilaçların kullanımını kesin. Aspirin, ibuprofen ve diğer steroid olmayan iltihap önleyici ilaçlar (NSAID) ve warfarin gibi ilaçlar (antikoagülanlar) kan inceltici içerir.
Ameliyat öncesi sekiz ila 12 saat yemek yemeyin ve içecek içmeyin.

Neler Yaşayacaksınız

Ne Bekleyebilirsiniz?

"Mastektomi" birkaç farklı işlem için kullanılan bir terimdir. Kanserin yayılmasına karşı lenf bezlerinizin alınması işlemine de mastektomi denilir. Koltuk altı bölgenizde oluşan lenf düğümü incelemesi için cerrah tümörün bulunduğu bölgedeki koltuk altınızdan bir miktar lenf nodu alır. Bir sentinel lenf bezi biyopsisinde, doktorunuz sadece tümörden etkilenen bir veya iki lenf bezinizi alır. Alınan bezler, kanser için test edilir. Eğer herhangi bir kanser belirtisine rastlanmazsa başka lenf bezi alınması gerekmez. Kanser belirtileriyle karşılaşılması durumunda, cerrahınızın koltuk altınızdan daha fazla lenf bezesi alması gerekir.
Mastektominin farklı türleri şunlardır:

Modifiye radikal mastektomi. Meme dokusu, deri, göğüs ucu çevresi ve göğüs ucu dahil olmak üzere tüm göğüsün alınması işlemidir. Göğüs kasları üzerindeki astar ve bazen göğüs duvarının parçasının yanı sıra koltuk altı lenf bezelerinin tamamı alınır (tam koltuk altı lenf nodu incelemesi). Büyük tümörler oluştuğu veya kanserin lenf bezlerine yayıldığı durumlarda da bu operasyonun uygulanması tavsiye edilebilir.
Basit mastektomi. Göğüs dokusu, deri, göğüs ucu ve göğüs ucu çevresi de dahil olmak üzere göğsün tamamı alınır. Fakat göğüs altındaki dokudan her hangi bir bölüm alınmaz. Basit mastektomi operasyonu esnasında sentinel lenf bezesi biyopsisi uygulanabilir.
Deri koruyucu mastektomi. Tüm göğüs dokusu, göğüs ucu ve göğüs ucu çevresi alınır. Fakat göğüs bölgesini çevreleyen deri alınmaz. Mastektominin hemen ardından göğüs rekonstrüksiyonu işlemi gerçekleştirilebilir. Deri koruyucu mastektomi, büyük tümörler içeren göğüs kanseri tedavisi için uygun olmayabilir.
Meme koruyucu (subkutan) mastektomi. Sadece göğüs dokusu çıkarılır. Deri, göğüs ucu, göğüs ucu çevresi, göğüs duvarı kasları ve lenf düğümleri alınmaz. Operasyonun hemen ardından göğüs rekonstrüksiyonu uygulanır.

Uygulama Öncesinde

Doktorunuz veya bir hemşire ne zaman hastaneye gelmeniz gerektiğini size söyleyecektir. Göğüs rekontrüksiyonu uygulanmayacaksa mastektomi operasyonu genellikle bir ila üç saat kadar sürer. İşlem sonrasında çoğu insanın bir-iki gün hastanede kalması gerekebilir. Fakat bazı durumlarda operasyonun uygulandığı gün içinde eve dönmeniz mümkün olabilir. Eğer her iki göğsünüz de alınacaksa (çift mastektomi), ameliyat süresi daha uzun olabilir ve muhtemelen hastanede daha uzun süre kalmanız gerekebilir. Ayrıca eğer mastektomi sonrasında göğüs rekonstrüksiyonu uygulanacaksa, operasyon ve eve dönüş için gereken süre de uzar.
Eğer ameliyat sırasında sentinel lenf nodu biyopsisi gerçekleştirilecekse ameliyattan birkaç saat önce tümörün çevresindeki dokuya bir radyoaktif madde, mavi boya veya her iki madde birlikte enjekte edilecektir. Enjekte edilen maddeler, ameliyat öncesinde sentinel lenf bezesi veya düğümlere ulaşarak doktorunuzun alması gereken bezelerin hangi bölgede olduğunu görmesini sağlar.
Ameliyatınıza başlanmadan hemen önce:

Soyunur ve bir ameliyat elbisesi giyersiniz.
Herhangi bir son dakika endişesi hissediyorsanız gidermek için doktorunuzla mutlaka görüşün.
Size uygulanacak anestezi türü konusunda bilgi edinmek için anestezi uzmanınız veya bir hemşire ile görüşebilirsiniz.
Tıbbi ekibin ameliyat sırasında size ilaç verebilmesi için genellikle kolunuzdaki bir damara yerleştirilmiş bir iğne yolu kullanılır.
Muhtemelen bir sakinleştirici verilecektir.
Ameliyathaneye bir tekerlekli yatak üzerinde taşınırsınız.

Uygulama Esnasında

Mastektomi çoğu zaman, genel anestezi altında uygulanır. Bu nedenle ameliyat sırasında bilinçsiz durumda olursunuz. Cerrahınız ameliyata, göğüs etrafında eliptik bir kesi oluşturarak başlar. Eğer basit mastektomi uygulanıyorsa cerrahınız, lobules kanalları, yağ dokusu, göğüs ucu ve göğüs ucu çevresiyle birlikte tüm göğüs dokusunu alır. Eğer modifiye radikal mastektomi yaşıyorsanız cerrah, koltukaltınızdaki lenf düğümlerini de alır. Deri koruyucu mastektomi uygulanıyorsa cerrah, göğüs dokusunun çıkarılmasına yeterli olacak ve aynı zamanda göğüs derinizin sağlam kalmasını sağlayacak daha küçük bir kesi oluşturur. Hangi mastektomi türü uygulanmış olursa olsun, bazı göğüs dokuları ve lenf bezleri analiz edilmek üzere patoloji laboratuvarına gönderilir.
Eğer mastektomiyle aynı zamanda göğüs rekonstrüksiyonu operasyonu uygulanıyorsa göğsünüzde yer alacak protez ya da vücudunuzdan sağlanan doku, mastektomi operasyonunun hemen ardından yerleştirilir. Deri koruyucu mastektomi uygulanan bazı kadınlara geçici doku genişletici yerleştirilir. Doku genişletici, radyasyon tedavisi sonrasında uygulanacak göğüs rekonstrüksiyonu işlemine kadar derinizin yerinde kalmasını sağlar.
Ameliyat tamamlandığında kesi, çözülerek kaybolan ya da daha sonra kaldırılan dikişle kapatılır. Doktorunuz kesi iyileşmesine yardımcı olmak ve derinizin bir arada durabilmesi için ince yapışkan bantlar kullanabilir. Normalde bantlar kendiliğinden gevşer ve birkaç hafta içinde kendi kendilerine dökülürler. Ayrıca göğsünüzün alındığı bölgeye bir veya iki küçük plastik tüp yerleştirilmesi de mümkün olabilir. Tüpler ameliyattan sonra birikebilecek herhangi bir sıvının vücuttan akışını sağlar. Tüpler ameliyat yerine dikilir ve diğer uçları akan sıvının birikmesini sağlayan bir sıvı torbasına bağlanır.

Uygulama Sonrasında

Ameliyattan sonra ne bekleyebilirsiniz:

Bir ayılma odasına alınırsınız. Burada bir hemşire, kan basıncı, nabız ve solunumunuzu takip eder.
Ameliyat bölgeniz üzerine pansuman ve bandaj uygulanır.
Koltuk altı bölgesinde bazı ağrı, uyuşma ve batmalar hissedebilirsiniz.
Evde uygulamanız gereken bakım hakkında talimatlar alabilirsiniz. Bu talimatlar, enfeksiyon belirtilerini tanımak, aktivitelerinizde uymanız gereken kısıtlamaları anlamak, ameliyat yaranıza evde uygulamanız gereken bakım gibi konular içerebilir.
Ne zaman sütyen giyebileceğiniz ya da göğüs protezi giyebileceğiniz hakkında bir hemşireye danışabilirsiniz.
Muhtemelen bir ağrı kesici ya da antibiyotik kullanım programı oluşturulur. Çoğu kişi ameliyattan sonra ki bir veya iki hafta içinde doktorlarıyla buluşur. Büyük olasılıkla sıvı akışı için bağlanan tüpler o zaman kaldırılacaktır.

Sonuçlar

Patoloji raporunuzun sonuçları, mastektomiyi takip eden bir hafta içinde açıklanır. Takip eden kontrol ziyaretlerinde doktorunuz rapor sonucunu açıklayacaktır. Eğer daha fazla tedaviye ihtiyacınız varsa doktorunuz size şu seçenekleri önerebilir:

Radyasyon tedavisini değerlendirmek için onkologla görüşün. Eğer kanser göğüs ucu ve deriye yayılmışsa, büyük bir tümöre rastlandıysa, kanser test sonuçları pozitif olan birçok lenf bezesi varsa ya da mastektomi sonrası kanser tekrarladıysa doktorunuz radyasyon tedavisi önerebilir.
İlaçla uygulanan diğer tedavi yöntemlerini değerlendirmek için bir onkologla görüşün. Eğer sizde rastlanan kanser türü hormon tedavisi ve kemoterapiye karşı hassas ise doktorunuz bu yöntemlerden birisini veya her ikisini bir arada uygulamanızı tavsiye edebilir.
Bir plastik cerrahla görüşün. Eğer meme rekonstrüksiyonu düşünüyorsanız bir plastik cerrahla görüşmeniz tavsiye edilebilir.
Bir danışmanlık ya da destek grubuna başvurun. Göğüs kanserinin etkileriyle başa çıkmanıza yardımcı olabilecek destek alın.

Mastektomi, göğüs kanseri olan pek çok kadın için bir çaredir. Mastektomi ve meme rekonstrüksiyonu tekniklerindeki gelişmeler, daha az yaralanma ve kozmetik açıdan daha olumlu sonuçlar elde edilmesini sağlamıştır. Kadınların çoğu mastektomiden sonra fiziksel ve duygusal açıdan iyileşir.

İLGİLİ MAKALE