Meningokok Aşısı

Meningokok, Neisseria meningitidis denilen bakterilerin neden olduğu bir hastalıktır. Bu zararlı bakteri, bakteriyel menenjitin temel nedenidir.

Meningokok, menenjit de dahil, beyin zarında ve omurilikte hayati tehlike yaratan yanma ve kan enfeksiyonudur. Bu hastalık organ kaybına, işitme kaybına, beyinde hasara, felce ve inmeye neden olabilir.

Meningokok engellenebilen bir hastalıktır ve en iyi önleme yöntemi aşıdır. Burada sizi ve ailenizi meningokoktan korumakta kullanabileceğiniz koruyucu aşı bilgilerini bulabilirsiniz.

Meningokok nasıl yayılır ve en çok kimler risk altındadır?

Meningokok grip ve soğuk algınlığı gibi bulaşıcı değildir fakat boğaz ve nefes yoluyla yayılabilir. Öksürme, öpme veya hapşırmayla kişiden kişiye geçebilir.

Bu hastalığa yakalanmış bir kişiyle uzun süreli yakın temas kuranlar, aynı evdeki aile üyeleri ve bakıcılar da yüksek risk grubuna girerler. Aynı nedenden ötürü, yurtta kalan üniversite öğrencileri de ilk yıl risk altındadır.

Meningokok aşısı, meningokok hastalığına neden olur mu?

Cevap kısaca hayırdır. Çünkü bu aşılarda canlı bakteri yoktur.

Bu aşılar antijen içerir. Antijenler vücudun direnç sistemini uyarır ve antikor üretir. Bu antikorlar vücuda girmiş olan bakterilere saldırıp öldürerek vücudu korur.

İlk aşı, yani meningokok polisakkarit aşısı, diğer adıyla MPSV4 1978 yılında onaylanmıştır. Polisakkarit dışındaki antijenlerden veya şeker kapsülünden yapılmıştır.

Yeni aşı olan meningokok konjugat, diğer adıyla MCV4, 2005 yılında onaylanmıştır. Polisakkarit kapsülden alınan antijen kullanılır ve bunlar sonra ayrı proteine yapışır, bu da vücudun direnç sistemine etki eder. Vücut direnç sisteminin antijenleri görmesini ve tanımasını kolaylaştırır.

MCV4, 2 yaşından 55 yaşına kadar olan kişilerde kullanılır. MPSV4 aşısıysa, aynı zamanda 55 yaşından büyük kişilerde de kullanılabilir. Her iki aşı da dört tür meningokok hastalığına karşı korur.

Meningokok aşılarının her ikisi de aynı derecede etkili midir?

Hem MCV4 hem de MPSV4, meningokoka yüzde 90 oranında engel olur. Gerçekte birkaç çeşit menenjit hastalığı mevcuttur. Meningokoka bakteriler neden olur. Her iki aşı da, bu dört türe karşı koruma sağlar.

MCV4 piyasada uzun bir süre bulunmadığı için, uzun süre bu iki aşıyı karşılaştırma imkanı yoktu. Fakat uzmanların çoğu, MCV4 aşısının daha uzun ve daha iyi koruma sağladığını düşünüyor. Bu aşının 2 yaşından 55 yaşına kadar olan kişilerde kullanılması tercih edilir.

Aşı olunmasına rağmen hala menenjit olma ihtimali var mıdır?

Aşılar bütün menenjitlere karşı koruma sağlamadığı için, kişi aşı olmasına rağmen menenjite yakalanabilir. Meningokok menenjit olma riski, aşıdan sonra oldukça azalır.

Hib aşısı ve pnömokok aşısı diğer menenjitlere karşı etkili koruma sağlar ve rutin aşı programına dahil edilebilir. Sizin ve çocuklarınızın menenjit ve diğer hastalıklara karşı korunup korunmadığınızı doktorunuza kontrol ettirin.

Kime, ne zaman hangi meningokok aşısını yapılmalı?

2 yaşından 55 yaşına kadar olan kişilerde MCV4 aşısının kullanımı tercih edilmesine rağmen, bu aşının bulunamadığı koşullarda MPSV4 kullanılır.

Rutin aşılanma için 11 ila 18 yaşındaki çocuklara MCV4 aşısı tavsiye edilir.

Ayrıca aşağıdaki gruplara da tavsiye edilir:

• Yatılı okulda yaşayan öğrenciler ve yurtta kalan üniversite öğrencileri
• Askeri birlikler
• Dalağı zarar görmüş olan insanlar
• Dalağı alınmış kişiler
• Vücut direnç sisteminde sorunu olan kişiler
• Meningokok bakterisiyle sürekli karşılaşan mikrobiyolistler
• Bu hastalığın çok görüldüğü bir ülkeyi ziyaret eden veya bu ülkede yaşayan kişiler
• Menenjit hastalığıyla uğraşan kişiler

11-12 yaşındaki çocuklar, sağlık kontrollerinde (çekup) aşı olurlar. Bu yaşlarda aşı olmayan çocuklar için randevu alıp aşı yaptırın.

Bu aşı hamile kadınlara yapılabilir. Bununla beraber MCV4 yeni bir aşıdır. Bunun hamile kadınlara etkisi hakkında sınırlı bilgi vardır. Eğer acil ihtiyaç duyulursa kullanılmalıdır.

Aşının içindeki herhangi bir maddeye alerjisi olan kişiler aşı olmamalıdır. Doktorunuza bütün alerjileriniz hakkında bilgi vermeniz önemlidir.

Hafif hastalığı olan kişiler aşı olabilirler. Fakat orta derecede veya ağır hasta olan kişiler, aşılarını hastalıkları iyileşene kadar ertelemelidirler.

Guillain-Barre Sendromuna uğramış kişiler durumlarını aşı olmadan önce doktorlarıyla görüşmelidirler.

Meningokok aşısının yan etkileri nelerdir?

Diğer aşılarda olduğu gibi, aşı yapıldıktan sonraki birkaç dakikayla birkaç saat içinde, şiddetli alerjik reaksiyon ihtimali vardır. Fakat bu aşının aşırı reaksiyona neden olması, nadiren görülen bir vakadır.

Aşı yapılan kişilerin yarısında, aşının yapıldığı yerde kızarıklık, hafif ağrı gibi yan etkiler görülür. Bu yan etkiler, genellikle bir veya iki günde yok olur. Çok az insanda hafif ateş görülür.

MCV4 aşısı olduktan sonra, birkaç kişide Guillain-Barre sendromu (GBS) teşhis edilip rapor edilmiştir. Fakat uzmanlar, bu durumun çok nadir görüldüğünü, bu yüzden bu hastalığın aşıyla ilgisi bulunup bulunmadığını söylemenin imkansız olduğunu bildirmişlerdir.

MCV4 aşısı sonucunda GBS olma riski ne kadardır?

Bilim insanları, bu sorun üzerinde hala çalışıyorlar. Aşının kullanımı GBS riskinde hafif bir artışa neden olsa bile, bu riskin aşı olunmadığı zaman meningokok olma riskinden daha az olduğu ifade ediliyor.