• İçindekiler
• Nedir
• Niçin Yapılır
• Riskler
• Nasıl Hazırlanacaksınız
• Neler Yaşayacaksınız
• Sonuçlar

Nedir

Pankreas Nakli

Pankreas nakli, pankreası işlevini yitirmiş birine, bir donörden alınan sağlıklı bir pankreasın nakledilmesidir. Neredeyse bütün pankreas nakilleri, 1. tip diyabet vakalarını tedavi etmek üzere gerçekleştirilir.

Pankreas, midenin alt tarafının arkasında bulunan bir organdır. Temel işlevlerinden biri, hücrelere şeker (glikoz) emilimini düzenleyen bir hormon olan insülini üretimidir. Pankreas yeterince insülin üretemediğinde, kan şekeri tehlikeli seviyelere yükselerek 1. tip diyabete yol açar.

Pankreas naklinin ciddi yan etkileri bulunabilir, dolayısıyla pankreas nakli, genelde ciddi diyabet komplikasyonları bulunan kişilere mahsustur. Pankreas nakli sıklıkla böbrek nakliyle beraber gerçekleştirilir.

Niçin Yapılır

Neden Yapılır?

Pankreas nakli, 1. tip diyabet için potansiyel bir tedavi sunar, ama bu standart bir tedavi değildir. Pankreas naklinden sonra ihtiyaç duyulan reddetmeyi engelleyici ilaçların yan etkileri, diyabetin kendinden daha ciddi olabilir. Bununla beraber, aşağıdaki durumların biri söz konusu olduğu takdirde pankreas nakli faydalı olabilir:

• Standart tedaviyle kontrol edilemeyen 1. tip diyabet
• Sık insülin reaksiyonları
• Sürekli yetersiz kan şekeri kontrolü
• Ciddi böbrek hasarı

2. tip diyabet, pankreasta insülin üretimindeki bir sorundan değil, vücudun insülini düzgün bir şekilde kullanamamasından ileri geldiğinden, birçok 2. tip diyabet hastasında pankreas nakli, bir tedavi seçeneği olarak görülmez.

1. tip diyabete bağlı olarak böbreklerinizde şiddetli hasar bulunduğu takdirde pankreas nakli böbrek nakliyle birleştirilebilir veya başarılı bir böbrek naklinden sonra gerçekleştirilebilir. Bu strateji, gelecekte diyabetle alakalı böbrek hasarına yol açma olasılığı bulunmayan, sağlıklı bir böbrek ve sağlıklı bir pankreas sağlama amacını taşır.

Riskler

Riskler

Prosedürün komplikasyonları

Pankreas nakli ameliyatı, aşağıdakilerin de aralarında yer aldığı önemli komplikasyon riskleri taşır:

• Kan pıhtıları
• Kanama
• Enfeksiyon
• Kanda aşırı şeker (hiperglisemi)
• Bağışlanan pankreasta yetmezlik
• Bağışlanan pankreasın reddedilmesi

Reddetmeyi engelleyici ilaçların yan etkileri

Pankreas naklinden sonra, vücudunuzun bağışlanan pankreası reddetmesini önlemeye yardımcı olmak üzere, ömür boyu ilaç kullanmanız gerekecektir. Bu ilaçlar, aşağıdakilerin de aralarında yer aldığı çeşitli yan etkilere yol açabilir:

• Kemik incelmesi
• Yüksek kolesterol
• Yüksek tansiyon
• Cilt hassaslığı
• Şişkinlik
• Kilo artışı
• Diş eti şişmesi
• Akne
• Aşırı kıllanma

Nasıl Hazırlanacaksınız

Hazırlık

Bir nakil merkezi seçmek

Doktorunuz pankreas nakli önerdiği takdirde, bir nakil merkezine yönlendirileceksiniz. Aynı zamanda kendi istediğiniz veya sigorta şirketinizin anlaşmalı olduğu bir merkezi de tercih edebilirsiniz.

Nakil merkezlerini göz önünde bulundururken şunları yapmak isteyebilirsiniz:

• Merkezin her yıl gerçekleştirdiği nakil sayısını ve türünü öğrenin.
• Nakil merkezinin organ donörü ve alıcısı için hayatta kalma oranları hakkında bilgi edinin.
• Nakil merkezinin istatistiklerini Nakil Alıcıları Arşivi tarafından tutulan veritabanıyla karşılaştırın.
• Nakil merkezi tarafından sağlanan destek grupları, seyahat ayarlamaları, iyileşme süresi için yerel barınma ve diğer kaynaklara sevk gibi ilave hizmetleri göz önünde bulundurun.

Bir nakil merkezi seçtikten sonra, bu merkezin pankreas nakli yeterlilik gereksinimlerine uyup uymadığınızın belirlenmesi için, bir değerlendirmeden geçmeniz gerekecektir.

Nakil merkezindeki ekip şunları değerlendirecektir:

• Ameliyat olacak ve ömür boyu nakil sonrası ilaçları kullanacak kadar sağlıklı olup olmadığınız
• Nakil başarısını engelleyecek herhangi bir tıbbi rahatsızlığınızın bulunup bulunmadığı
• Talimat verildiği şekilde ilaç kullanmaya istekli olup olmadığınız ve kullanıp kullanamayacağınız

Böbrek nakline ihtiyacınız olduğu takdirde, nakil ekibi, aynı ameliyatta hem pankreas hem de böbrek naklinin yapılamasının mı daha sağlıklı olacağına, yoksa önce böbrek nakli yapılarak, birkaç hafta sonra pankreas nakli yapılmasının daha mı uygun olacağına karar verecektir. En iyi seçenek, böbrek hasarınızın şiddetine, donör mevcudiyetine ve sizin tercihinize bağlıdır.

Pankreas nakli için aday olarak kabul edildikten sonra, isminiz ulusal organ nakli listesine eklenecektir. Nakil bekleme süresi, kan grubunuzla kan grubu ve dokusu size uyan, uygun bir donör bulunmasının ne kadar sürdüğüne bağlıdır.

Sağlıklı kalmak

Bir pankreas bağışı bekliyor olsanız da, nakil ameliyatınız planlanmış olsa da, zihninizi ve bedeninizi her zaman sağlıklı tutmanız önemlidir.

• Bütün ilaçlarınızı tarif edildiği şekilde kullanın.
• Beslenme ve egzersiz kurallarınıza uyun.
• Doktorunuzla olan bütün randevularınıza uyun.
• Aileniz ve arkadaşlarınızla zaman geçirmek ve rahatlamak gibi sağlıklı aktiviteler gerçekleştirin.

Bir pankreas bağışı bekliyorsanız, nakil ekibinin size her zaman ulaşabileceğinden emin olun ve nakil merkezine ulaşımınızı önceden ayarlayın.  

Neler Yaşayacaksınız

Ne Bekleyebilirsiniz?

 Pankreas nakli esnasında

Cerrahlar pankreas nakillerini genel anesteziyle gerçekleştirirler, dolayısıyla işlem esnasında bilinçsiz olursunuz. Anestezi uzmanı, solunum yoluyla veya damar yoluyla bir anestezi ilacı verir.

Cerrahi ekibi, kolunuzdaki bir tansiyon kolluğu ve göğsünüze bağlı bir kalp monitörü aracılığıyla, işlem boyunca kalp atış hızınızı, tansiyonunuzu ve kandaki oksijen seviyenizi takip eder.

• Cerrah, yeni pankreası ve donörün ince bağırsağının küçük bir bölümünü karnınızın alt bölgesine yerleştirir.
• Donörün bağırsağı ya ince bağırsağınıza ya da mesanenize, donörün pankreasıysa bacaklarınıza kan akışını sağlayan damarlara bağlanır.
• Kendi pankreasınız sindirime yardımcı olmak üzere yerinde bırakılır.
• Aynı zamanda böbrek nakli yapıldığı takdirde yeni böbreğin damarları karnınızın alt bölgesindeki damarlara bağlanacaktır.
• Yeni böbreğiniz idrar yolu mesanenize bağlanacaktır. Kendi böbrekleriniz, yüksek tansiyon veya enfeksiyon gibi komplikasyonlara neden olmadığı sürece yerinde bırakılacaktır.

Pankreas nakil ameliyatı genellikle üç saat kadar sürer. Eşzamanlı böbrek-pankreas nakli birkaç saat daha fazla sürer.

Pankreas naklinden sonra

Pankreas naklinden sonra şunları bekleyebilirsiniz:

• Birkaç gün yoğun bakımda kalmak. Doktorlar ve hemşireler, komplikasyon belirtilerini gözlemek üzere durumunuzu takip ederler. Yeni pankreasınız çalışmaya hemen başlamalıdır. Eski pankreasınızsa diğer işlevlerini yerine getirmeye devam edecektir. Yeni bir böbrek nakledildiği takdirde, diğer böbrekleriniz sağlıklıyken idrar ürettiği gibi yeni böbreğiniz de genellikle hemen idrar üretmeye başlayacaktır. Bununla beraber, bazı durumlarda idrar üretimi birkaç hafta kadar sürebilir.
• Hastanede yaklaşık bir hafta geçirmek. İstikrarlı bir duruma geldikten sonra, iyileşmeye devam etmek üzere, bir nakil sonrası nekahet odasına alınırsınız. İyileşirken ameliyat yerinin etrafında ağrı ve acı görülür.
• İyileşmeye devam ederken, sıklıkla sağlık kontrolünden geçmek. Hastaneden çıktıktan sonra, üç ila dört hafta boyunca yakından takip edilmeniz gerekir. Nakil ekibiniz, sizin için doğru muayene planını belirleyecektir. Başka bir şehirde yaşıyorsanız, bu süre boyunca nakil merkezine yakın bir yerde kalmak üzere düzenlemeler yapmanız gerekebilir.
• Ömür boyu ilaç kullanmak. Pankreas naklinden sonra bir dizi ilaç kullanmaya başlamanız gerekecektir. İmmunosupresanlar adı verilen bu ilaçlar, bağışıklık sisteminizin yeni pankreasınıza saldırmasını önlemeye yardımcı olur. Ek ilaçlar kullanılması, nakilden sonra enfeksiyon veya yüksek tansiyon gibi başka komplikasyonlar görülmesi riskini azaltmaya yardımcı olabilir.

Sonuçlar

Sonuçlar

Başarılı bir pankreas naklinden sonra, yeni pankreasınız, vücudunuzun ihtiyaç duyduğu insülini üretecektir. Dolayısıyla, bundan sonra diyabet için tedavi görmeniz gerekmeyecektir. Bununla beraber, donörle aranızdaki olası en iyi uyumda bile, bağışıklık sisteminiz yeni pankreasınızı reddetmeye çalışacaktır. Bu nedenle, bağışıklık sisteminizi baskılamak üzere ilaç kullanmanız gerekecektir. Ömür boyu bu ilaçları veya benzer ilaçları kullanmanız muhtemeldir. Bağışıklık sisteminizi baskılayan ilaçlar, vücudunuzu enfeksiyona karşı daha korunmasız bıraktığından, doktorunuz aynı zamanda antibakteriyel, antiviral ve antifungal ilaçlar yazabilir.

Pankreas naklinden sonra hayatta kalma oranları

Organ Tedarik ve Nakil Ağına göre, pankreas ve böbrek nakli sonrası hayatta kalma oranları aşağıdaki şekildedir.

• Eşzamanlı pankreas-böbrek nakli. Eşzamanlı pankreas-böbrek nakli gerçekleştirilenlerin yaklaşık yüzde 87’sinde, nakledilen pankreas bir yıl sonra çalışmaya devam eder. Beş yıl geçtikten sonra bu oran yüzde 72’ye düşer.
• Böbrek naklinden sonra pankreas nakli. Böbrek naklinden sonra pankreas nakli gerçekleştirilenlerin yaklaşık yüzde 77’sinde, nakledilen pankreas bir yıl sonra çalışmaya devam eder. Nakilden beş yıl sonra bu oran yüzde 59’a düşer.
• Yalnızca pankreas nakli. Yalnızca pankreas nakli gerçekleştirilenlerin yaklaşık yüzde 85’inde, nakledilen pankreas bir yıl sonra çalışmaya devam eder. Beş yıl geçtikten sonra bu oran yüzde 52’ye düşer.

Sonuçların, aynı zamanda hem böbrek hem de pankreas nakli yapılanlarda daha yüksek olmasının sebebi belirli değildir. Bununla beraber, bazı araştırmalar bunun yalnızca pankreasın reddedilmesini takip ve tespit etmenin, pankreasın ve böbreğin beraber takip ve tespit edilmesine göre daha zor olmasından kaynaklanabileceğini ortaya koyuyor.

Yeni pankreasınızda yetmezlik görüldüğü takdirde, insülin tedavilerine devam ederek ikinci bir nakli göz önünde bulundurabilirsiniz. Bu karar mevcut sağlığınıza, ameliyata dayanma becerinize ve belirli bir yaşam kalitesi sürdürme beklentilerinize bağlı olacaktır.