Prebiyotikler sindirim ve başka potansiyel sağlık faydaları olabilen yoğurtta ve diğer fermente edilmiş gıdalarda bulunan "dost" bakterilerdir.

Prebiyotikler, probiyotikleri besleyen besin bileşenleridir. Genelde prebiyotikler, sindirmediğimiz veya emilimini yapamadığımız fakat bakterileri bağırsaklarımızda besleyen böylelikle büyümelerini ve faaliyetleri arttıran lifler ve belli şekerlerdir. Aralarında L. acidophilus ve B. bifidum isimli probiyotikler vardır. Prebiyotikler arasında frukto-oligosakkaritler (FOS) ve inülin (lif benzeri bir madde) yer alır.

Prebiyotikler, tam tahıllar, bakliyat, sebze ve meyve gibi birçok karbonhidratça zengin besinde az miktarlarda ve doğal olarak bulunur. Uzun zamandır yağ yerine geçmesi ve lifleri arttırması için yiyeceklere eklendiler, ama şimdi "bağırsak sağlığı" için özel olarak pazarlanıyorlar. Bazı yoğurtlar hem probiyotik hem de prebiyotik içerir. Prebiyotikler aynı zamanda bazı kahvaltılık gevreklere, meyve sularına ve diğer besinlere de eklenirler. Hem probiyotikler hem de prebiyotikler besin takviyeleri olarak piyasada bulunabilmektedir.

Sağlığa faydalarına yönelik iddialar doğru mu?

Probiyotikler gibi prebiyotikler de bağırsaklardaki bakteri dengesini değiştirir ve prebiyotiklerin ileri sürülen birçok faydası probiyotiklerinkine benzerdir. Çoğu çalışma hayvanlarda ve test tüplerinde yapılmasına rağmen prebiyotiklerin bazı bağırsak hastalıklarına (Crohn hastalığı ve ülseratif kolit) bağlı iltihaplanmayı azaltabileceğine, kabızlığı gidermeye yardımcı olacağına, kolesterol ve trigliserit seviyesini düzelteceğine, kolon kanseri gelişim sürecini engelleyeceğine ve bağışıklık sistemi üzerinde önemli etkileri olacağına dair kanıtlar bulunmaktadır. İnsanlar üzerinde yapılan bazı çalışmalar, prebiyotiklerin kemiklerin güçlü kalmasına yardımcı olabilen kalsiyum ve magnezyum emilimini arttırabildiğini gösteriyor.

Sonuç

Prebiyotikler gelecek vaat ediyor görünüyor, ama gıdalarla veya kapsüllerle prebiyotik tüketmek sağlığınızda önemli bir fark yaratacak mı? Hiç kimse buna kesin cevap veremez. Hangi sorun için hangi tür prebiyotiğin en iyi olduğu bilinmemektedir. Ayrıca en uygun doz bilinse bile, gıdaların üzerinde tam olarak ne kadar içerdiği yazmaz ve takviyeler yeterince denetimli olmadığından etiketleri doğru olmayabilir. Bunun yanında herkes belli bir doz prebiyotiğe aynı şekilde tepki vermez, alınacak sonuç diğer faktörler kadar almaya başladığınız bakterilere bağlıdır. En azından inülin katılmış yoğurt biraz lif sağlar ve kalsiyumu arttırabilir. Çok miktarlarda prebiyotik karın ağrısı, mide gazı, şişkinlik, hatta ishale neden olabilir. Prebiyotik takviyelerini ise tavsiye etmiyoruz.