• İçindekiler
• Nedir
• Belirtiler
• Muayene
• Testler
• Tedavi

Nedir

Nedir?

Uykuyla bağlantılı ritmik hareket bozukluğu (RHB) tekrarlanan vücut hareketlerini içerir. Uykuluyken veya uyku sırasında gerçekleşir. Genellikle çocuklarda görülür. Ritmik mırıldanma veya diğer sesler vücut hareketleriyle birlikte gerçekleştirilir. Bu sesler oldukça yüksek olabilir.

Aşağıdakiler RHB’nin üç türüdür:

1. Çocuk emekleme sırasında tüm vücudunu sarsabilir. Aynı zamanda otururken vücudunun üst kısmını da sarsabilir.

2. Baş sallama

Bu, genellikle çocuk yüz üstü yatarken olur. Başını veya tüm vücudunu kaldırır. Daha sonra güçlü şekilde başını yastığa veya döşeğe doğru sallar. Bu hareket defalarca tekrarlanır. Aynı zamanda çocuk oturur vaziyetteyken de gerçekleşebilir. Başının arkasını duvara veya başlık kısmına doğru ardı ardına sallar.

Vücut sarsma ve baş sallama bir arada olabilir. Çocuk emeklerken vücudunu sarsar; aynı zamanda başını duvara veya arkalığa doğru sallayabilir.

3. Baş sarsma

Baş öne ve arkaya doğru sarsılır. Çocuk normalde sırt üstü yatar.

Baş sarsma, sorunun en rahatsız edici türüdür. Bebek ve yürümeye başlayan çocuklardaki tipik vakalar ciddi yaralanma riski taşır. Çocuk yatağın çerçevesine vurmasıyla oluşan güçlü hareketler yüksek seslere neden olabilir. Aynı zamanda yatak duvara çarpabilir veya zemini çizebilir.

Sesler büyük ölçüde diğer aile üyelerini rahatsız edebilir. Ebeveynlerin endişe etmesi normaldir. Bugüne kadar  RHB kaynaklı ciddi bir yaralanma rapor edilmemiştir. Ebeveynlerin diğer aile üyeleriyle, bakıcılarla çocuğun hareketlerini paylaşması önemlidir.

Daha ender görülen ritmik hareket şekilleri aşağıdakileri içerir:

• Vücut sallama
• Bacak sarsma
• Bacak sallama

Nöbetler genellikle çocuk uykudayken gerçekleşir. Aynı zamanda gece herhangi bir sırada da meydana gelebilirler. Bazen çocuk uyanıkken, sessiz aktiviteler esnasında bile gerçekleşebilirler. Müzik dinliyor veya araç kullanıyor olabilirler.

Oran değişkenlik gösterebilir; fakat eylemler hızlıdır. Her bir iki saniyede bir ya da iki hareket gerçekleşme eğilimi gösterir. Bir nöbet genellikle 15 dakika kadar sürer. Bir ses, hareket veya gürültü çocuğun dikkatini dağıttığında hareketler durabilir. Konuşabilecek yaşta olmayan çocuklar genellikle sabah ne olduğunu hatırlamazlar.

Bu hareketler bebeklerde ve çocuklarda yaygındır. Ayrıca tek başlarına bir bozukluk niteliği taşımazlar. Yalnızca hareketler çocuğun yaralanmasına veya uykusunun büyük ölçüde bozulmasına neden olursa bozukluk olarak adlandırılır.

Belirtiler

Belirtiler

Sağlıklı bebekler ve çocuklarda oldukça yaygındır. Vücut sallama genellikle altı aylıkken başlar. Baş sallamaysa dokuz aylıkken başlar. Dokuz aylık olan bebeklerin %59’unun aşağıdaki ritmik hareketlerden birini yaptığı rapor edilmiştir:

• Vücut sallama (%43)
• Baş sallama (%22)
• Baş vurma (%24)

18 aylıkken genel oran %33’e düşer. Genellikle ikinci veya üçüncü yaşta geçer. Beş yaşına gelindiğinde oran %5’tir.

Erkek ve kızlarda aynı oranda gerçekleştiği görülür. Aile üyeleri içinde gerçekleşmesi daha muhtemeldir. Bir çalışma, vücut sarsma durumu olan çocuklarda anksiyete seviyesinin daha yüksek olduğu rapor edilmiştir. 

RHB gençlerde ve erişkinlerde daha nadiren rapor edilmiştir. Vaka, merkezi beyin sisteminde bir zedelenmeden dolayı daha büyük bir yaşta görülebilir. Daha büyük çocuklarda veya erişkinlerde bu hareketler aşağıdakilerden biriyle ilişkili olabilir:

• Zihinsel özür
• Otizm
• Yaygın gelişimsel bozukluk

Bu vakaların çoğunda hareketler uykuyla ilişkili değildir. Kişi uyanıkken gerçekleşme eğilimi gösterir. 

Muayene

Muayene

1. Çocuğunuz vücut sallama, baş sallama veya baş döndürme gibi tekrarlanan vücut hareketleri yapıyor mu?

2. Bu hareketler çocuğunuz uykuluyken veya uyurken mi gerçekleşiyor?

3. Bu hareketler aşağıdaki sorunlara yol açıyor mu?

• Çocuğun uykusunu bölüyor.
• Çocuğun gün içerisinde uykulu veya sersem gibi olmasına neden oluyor.
• Çocuk tıbbi tedavi gerektiren bir yaralanma yaşıyor.

Eğer bu sorulara evet cevabını verdiyseniz çocuğunuzda RHB olabilir.

Çocuğunuzun uyku sorunlarına neden olabilecek başka sorunların olup olmadığını bilmeniz de önemlidir. Aşağıdakilerden herhangi birinin bir sonucu da olabilir:

• Başka bir uyku bozukluğu
• Tıbbi bir durum
• İlaç kullanımı
• Zihinsel bir sağlık bozukluğu
• Madde kullanımı

Bir uyku uzmanına danışmam gerekiyor mu?

Bu hareketleri sergileyen çoğu çocuğun yardıma ihtiyacı yoktur. Uyku süreçlerinin gelişme yolunda sık görülen bir kısımdır. Çocuğunuzun doktoruyla bu endişelerinizi paylaşın. Eğer bu hareketler çocuğunuzun yaralanmasına neden olursa veya uyku düzenini bozarsa bir uzmanla görüşmelisiniz.

Doktorun bilmesi gerekenler nelerdir?

İlk olarak doktorun hareketlerin ne zaman başladığını öğrenmesi gereklidir. Çocuğunuzun hayatında bunun haricinde neler olduğunu da öğrenmesi gerekir. Çocuğunuz için iki haftalık bir uyku günlüğü tutmanız gereklidir. Hareketlerin gerçekleştiği zamanları not almanız gerekir. Bu şekilde doktorunuza, çocuğunuzun sorunlarına neden olan etmenlerin ne olduğunu bulabilmesi için ipuçları vermiş olursunuz. Doktorun, çocuğunuzun tam olarak tıbbi geçmişini öğrenmesi gerekecektir. Geçmişte veya mevcut durumdaki bütün ilaç kullanımlarını doktorunuza bildirdiğinizden emin olun. Ayrıca doktorunuza çocuğunuzun yaşadığı başka herhangi bir uyku bozukluğunu da bildirin.

Testler

Testler

Çoğu çocukta RHB’nin tespit edilmesi için teste ihtiyaç yoktur. Hareketler şiddetliyse doktorunuz çocuğunuzun gecelik uyku çalışması yapmasını isteyebilir. Bu çalışmaya polisomnogram adı verilir. Uykusu sırasında çocuğunuzun beyin dalgalarını, kalp atışını ve nefesini kaydeder. Aynı zamanda uyku sorunlarına neden olan uyku apnesi gibi diğer bozuklukları da gösterebilir.

En iyi uyku çalışması çocuğunuzu uykusu sırasında videoya çekmektir. Bu şekilde gece boyunca çocuğunuzun hareketlerini ve sıra dışı bir şey yapıp yapmadığını görebilirsiniz.

Tedavi

Tedavi

Eğer hareketler çocuğu rahatsız ediyorsa, uykusunu bölüyorsa veya yaralanmalara neden oluyorsa ilaç yazılabilir.