• İçindekiler
• Nedir
• Belirtileri
• Sebepleri
• Risk Faktörleri
• Komplikasyonları
• Muayenesi
• Testleri
• Tedavisi
• Yaşam Tarzı
• Önleme

Nedir

Rota Virüs 

Hastalık Kontrol ve Önleme Merkezlerine göre, rota virüs dünyada bebek ve çocuklarda ishalin en yaygın nedenidir. Her çocuk 2-3 yaşına gelene kadar rota virüsle en az bir kere karşılaşır.

Rota virüs enfeksiyonları tatsız olmasına rağmen, bunların çoğunu evinizde sıvı kaybını önlemek için fazla sıvı alarak tedavi edebilirsiniz. Bazen, ciddi sıvı kaybı hastanede damardan sıvı almayı gerektirir. Sıvı kaybı rota virüsün ciddi komplikasyonlarından biridir ve gelişmekte olan ülkelerdeki çocuk ölümlerinin önemli bir nedenidir.

Aşı bebeğinizi rota virüs enfeksiyonuna karşı korumaya yardımcı olabilir. Ciddi rota virüs belirtilerinin beklenmeyeceği yaş gruplarında, yani büyük çocuklar ve yetişkinlerde, sık sık elleri yıkamak en iyi savunma yöntemidir.

Belirtileri

Belirtiler

Bir rota virüs enfeksiyonu genellikle ateşle başlar, ardından 3 ila 8 gün sulu ishal ve kusma gelir. Enfeksiyon karın ağrısına da neden olabilir. Sağlıklı yetişkinlerde bir rota virüs enfeksiyonu sadece hafif belirtilere neden olur ya da hiç belirti olmaz.

Doktora ne zaman gidilmeli?
Çocuğunuzda aşağıdakiler varsa doktoruna başvurun:

• Şiddetli veya kanlı ishal
• Üç saatten daha uzun bir süre boyunca sık kusma atakları
• 39 °C veya daha yüksek ateş
• Sinirli, uyuşuk veya ağrı çekiyor gibi görünme
• Sıvı kaybı belirtileri; ağız kuruluğu, gözyaşı dökmeden ağlama, idrara çok az çıkma ya da hiç çıkmama, alışılmadık uyku hali veya tepkisizlik

Eğer yetişkinseniz, aşağıdaki durumlarda doktorunuzu aramalısınız:

• 24 saat boyunca sıvı kaybını önleyememek
• Bir iki günden daha uzun süre, sık kusma atakları
• Kan kusmak
• Kanlı dışkılamak
• 39°C’den daha yüksek ateş
• Sıvı kaybı belirtileri; aşırı susama, ağız kuruluğu, idrara çok az çıkma ya da hiç çıkmama, şiddetli halsizlik, baş dönmesi veya sersemlik

Sebepleri

Sebepleri

Enfekte olmuş birinde belirtiler ortaya çıkmadan birkaç gün öncesinde ve azaldıktan sonra 10 güne kadar dışkıda rota virüs bulunur. Bu süre boyunca, enfekte olmuş kişide belirtiler ortaya çıkmasa bile, virüs el-ağız teması yoluyla kolayca yayılır. 

Eğer sizde rota virüs varsa ve ellerinizi tuvaletten sonra yıkamıyorsanız, çocuğunuzda rota virüs varsa ve bezini değiştirdikten ya da tuvaleti kullanmasına yardım ettikten sonra ellerinizi yıkamıyorsanız, virüs yiyecekler, oyuncaklar ve mutfak gereçleri de dahil dokunduğunuz her şeye bulaşabilir. Başka biri yıkanmamış ellerinize veya kirlenmiş nesnelere ve ardından ağzına dokunursa, bunu bir enfeksiyon takip edebilir.

Rota virüs bazen kirli su ya da öksürük veya hapşırıkla havaya saçılmış, virüslü damlacıklar yoluyla da bulaşabilir.

Çok çeşitli rota virüs türleri olduğu için, bir kereden fazla enfekte olmak mümkündür. Ancak, tekrar eden enfeksiyonlar genellikle daha az şiddetlidir.

Risk Faktörleri

Risk Faktörleri

Rota virüs enfeksiyonları en çok 4 ila 24 aylık çocuklarda, özellikle de çocuk bakımı yapan kurumlarda zaman geçirenlerde görülür. Çocuk bakan yaşlı ve yetişkinler de daha yüksek risk altındadır.

Rota virüs riski kış ve bahar aylarında en yüksek düzeydedir.

Komplikasyonları

Komplikasyonlar

Şiddetli ishal özellikle küçük çocuklarda, aşırı su kaybına yol açabilir. Tedavi edilmezse, sebebi ne olursa olsun sıvı kaybı hayati bir tehlike haline gelebilir.

Muayenesi

Muayene

Sizin veya çocuğunuzun bir doktora görünmesi gerekiyorsa, büyük olasılıkla ilk olarak birincil bakım sağlayıcınızı görürsünüz. Teşhisle ilgili sorular varsa, doktorunuz sizi bir bulaşıcı hastalık uzmanına sevk edebilir.

Ne yapabilirsiniz?
Doktorunuzla geçireceğiniz zaman çoğunlukla kısıtlıdır, bu yüzden soru listesi hazırlamak yararlı olabilir. Doktorunuza ya da çocuğunuzun doktoruna sormak isteyebileceğiniz bazı sorular şunlar olabilir:

• Belirtilerin olası sebebi nedir? Başka olası sebepleri var mı?
• Herhangi bir teste gerek var mı?
• Ne iyi tedavi yaklaşımı nedir? Herhangi bir alternatif var mı?
• Herhangi bir ilaç almak gerekir mi?
• Belirtileri nasıl hafifletebilirim?

Randevu sırasında doktorun ne söylediğini anlamadığınız olursa, açıklama istemekten çekinmeyin.

Doktorunuzdan bekleyecekleriniz
Doktorunuz sorabileceği bazı sorular şunlardır:

• Belirtiler ilk ne zaman başladı?
• Belirtiler sürekli mi yoksa ara sıra mı ortaya çıkıyor?
• Belirtiler ne kadar şiddetli?
• Belirtileri iyileştiriyor gibi görünen bir şey var mı, varsa nedir?
• Belirtileri kötüleştiriyor gibi görünen bir şey var mı, varsa nedir?

Bu sırada yapabilecekleriniz
Bol bol sıvı alın. Sindirim sisteminiz üzerindeki yükü azaltmak için hafif gıdalardan şaşmayın. Çocuğunuz hastaysa, aynı yaklaşımı izleyin: bol sıvı ve hafif gıdalar verin. Bebeğinizi emziriyorsanız veya mama kullanıyorsanız, her zamanki gibi beslemeye devam edin. Çocuğunuzun doktoruna, çocuğunuza Oral bir rehidrasyon sıvısı vermenin uygun olup olmadığını sorun.

Testleri

Testleri

Rota virüs çoğunlukla belirtiler ve fizik muayene dayalı olarak teşhis edilir. Teşhisi doğrulamak için bir dışkı örneği laboratuvarda analiz edilebilir.

Tedavisi

Tedavisi

Rota virüs enfeksiyonu için özel bir tedavi yoktur. Bir rota virüs enfeksiyonunda antibiyotikler işe yaramayacaktır. Genellikle enfeksiyon 3 ila 8 günde iyileşir. En büyük sorun, sıvı kaybının önlenmesidir.

Hastalık normal seyrini sürdürürken sıvı kaybını önlemek için, bol sıvı tüketin. Çocuğunuzun şiddetli ishali varsa, özellikle ishal birkaç günden daha uzun sürerse oral bir rehidrasyon sıvısı verin. Çocuklar için bir rehidrasyon sıvısı, kaybedilen mineralleri su ya da diğer sıvılardan daha etkin şekilde geri kazandırır. Ciddi sıvı kaybı hastanede damardan sıvı almayı gerektirebilir.

Yaşam Tarzı

Yaşam Tarzı

Bebeğinizin hastaysa, az miktarda sıvı verin. Eğer emziriyorsanız bırakın emsin. Mamayla besliyorsanız az miktarda oral rehidrasyon sıvısı veya her zamanki mamasını verin. Mamasını sulandırmayın.

Hasta olan büyük çocuğunuzsa onu dinlenmeye teşvik edin. Tuzlu bisküvi ve tost gibi hafif gıdalar verin. Bol bol sıvı alması da önemli. Elma suyu, süt ürünleri ve şekerli yiyecekler vermeyin, bunlar çocuğunuzun ishalini daha da kötüleştirir.

İshal veya kusmayla mücadele ederken işi ağırdan alın. Buz küpleri emebilir, küçük küçük su veya berrak gazlı içecekler yudumlayabilirsiniz. Hafif yiyecekler yiyin. Süt ürünleri, yağlı ya da çok baharatlı gıdalar, kafein, alkol ve nikotin de dahil olmak üzere midenizi rahatsız edebilecek her şeyden kaçının.

Önleme

Önleme

Rota virüsün yayılmasını önlemek için, özellikle tuvaleti kullandıktan, çocuğunuzun bezini değiştirdikten ya da tuvalete gitmesine yardım ettikten sonra ellerinizi sık sık ve iyice yıkayın. Fakat sıkı el temizliğinin bile bir garantisi yoktur.

Şu anda, rota virüse karşı sunulan iki aşı vardır. Aşılama sonrası, çocuğunuzda mide ağrısı, kusma, ishal, dışkısında kan ya da bağırsak hareketlerinde değişme olursa hemen doktorunuzla iletişime geçin.