• İçindekiler
• Nedir
• Belirtiler
• Teşhis
• Tedavi

Nedir

Nedir

Sırt ağrısı yaygın bir şikayettir. Çoğu insan yaşamında en az bir kere sırt ağrısı yaşar. Sırt ağrısı insanların en yaygın doktora gitme veya işten izin alma nedenidir.
İyi haber, sırt ağrısı nöbetlerini önlemek veya azaltmak için önlemler alabilirsiniz. Önlenemezse basit ev tedavisi ve uygun vücut mekaniği sırtınızı birkaç hafta içinde genelde iyileştirecek ve uzun vadede işlevsel kalmasını sağlayacaktır. Sırt ağrısını tedavi etmek için ameliyat nadiren gerekir.

Sebepler

Sırtınız kemikler, kaslar, bağdokular, tendonlar ve disklerden oluşan karmaşık bir yapıdır. Diskler, omurganızın parçaları arasındaki yastıklar gibi davranan kıkırdak benzeri dairelerdir. Sırt ağrısı, bu bileşen parçalardan herhangi birindeki sorundan meydana gelebilir. Bazı insanlarda, sırt ağrısı için belirli bir neden bulunamayabilir.
Zorlanmalar
Sırt ağrısı genelde şu durumlarda oluşur:

• Zorlanan kaslar ve bağdokular
• Uygunsuz ve fazla ağırlık kaldırma
• Ani ters bir hareketten sonra

Bazen bir kas spazmı sırt ağrısı nedeni olabilir veya ona eşlik edebilir.
Yapısal sorunlar
Bazı vakalarda, sırt ağrısı yapısal sorunlardan kaynaklanabilir, örneğin:

• Taşan veya ayrılmış diskler. Diskler omurganızdaki omurlar arasında yastık görevi görürler. Bazen diskin içindeki yumuşak madde yerinden taşabilir veya ayrılabilir ve sinir üstüne baskı yapabilir. Ama öyle bile, çıkışan veya fıtıklı diskleri olan birçok insan durumdan ağrı çekmez.
• Siyatik. Taşan veya fıtıklı disk bacağınızdan aşağı ilerleyen ana sinire baskı yaparsa bu siyatiğe, kaba etleriniz ve bacağınızın arkasında keskin, zonklayan ağrıya neden olabilir.
• Artrit. osteoartritten en yaygın etkilenen eklemler kalçalar, eller, dizler ve beldir. Bazı vakalarda omurgadaki artrit omuriliğin etrafındaki boşluğun azalmasına, spinal stenoz denen bir duruma yol açabilir.
• İskelet bozuklukları. Sırt ağrısı, omurga anormal biçimde eğim yaptığında meydana gelebilir. Omuganızdaki doğal kıvrımlar aşırı belirgin hale gelirse sırtınız anormal biçimde yuvarlaklaşır veya beliniz aşırı ölçüde kavislenir. Omurganızın bir yana kavislendiği bir durum olan skolyoz da sırt ağrısına neden olabilir.
• Osteoporoz. Omurganızdaki omurların baskı kırıkları, kemikleriniz delikli ve kırılgan hale gelirse ortaya çıkabilir.

Nadir ama ciddi durumlar
Nadir vakalarda sırt ağrısı şunlarla ilişkili olabilir:

• Kauda ekuina sendromu. Bu, sırtınıza ve bacaklarınıza hizmet eden sinir kökü demetini etkileyen ciddi bir nörolojik bir sorundur. Bacaklarda zayıflığa, kasık bölgesinde uyuşukluk ve bağırsak veya mesane kontrolünün kaybına neden olabilir.
• Omurgada kanser. Omurgada tümör sinire baskı yapabilir, sırt ağrısına neden olabilir.
• Omurgada enfeksiyon. Sırt ağrısına ateş ve hassas, sıcak bir alan eşlik ediyorsa nedeni enfeksiyon olabilir.

Belirtiler

Belirtiler

Sırt ağrısı belirtileri şunlardır:

• Kas ağrısı
• Batan veya atan ağrı
• Bacağınıza inen ağrı
• Sırtınızın kısıtlı esnekliği veya hareket aralığı
• Düz duramamak

Birkaç günden birkaç haftaya kadar süren sırt ağrısı akut sayılır. Üç hafta veya daha uzun süre devam eden ağrı kronik sayılır.
Doktora ne zaman gitmeli
Çoğu sırt ağrısı evde tedavi ve kendine bakımla yavaş yavaş iyileşir. Ağrının tamamen yok olması birkaç hafta sürmesine rağmen, kendine bakımla ilk 72 saatte iyileşme fark etmeniz gerekir. Fark etmezseniz doktorunuzla görüşün.
Nadir vakalarda, sırt ağrısı ciddi bir tıbbi sorunun işareti olabilir. Sırt ağrınız şöyleyse bir doktorla görüşün:

• Özellikle geceleri ve yatarken sürekli ve şiddetliyse.
• Bir veya iki bacağa yayılıyorsa, özellikle dizinizin altına ilerliyorsa.
• Bir veya iki bacakta zayıflık, uyuşukluk veya karıncalanmaya neden oluyorsa.
• Yeni bağırsak ve mesane sorunlarına yol açıyorsa.
• Karnınızda ağrı ve atma (pulsasyon) veya ateş eşlik ediyorsa.
• Bir düşüş, sırtınıza darbe veya başka bir yaralanmadan sonra olduysa.
• Açıklanamayan kilo vermeyle birlikteyse.

Ayrıca, 50 yaşından sonra ilk defa sırt ağrısı yaşıyorsanız veya kanser, osteoporoz, steroid kullanımı ya da uyuşturucu veya alkol istismarı tarihçeniz varsa doktorunuzla görüşün.

Risk faktörleri

Sırt ağrısı oluşma riskinizi artıran faktörler şunlardır:

• Sigara içmek
• Obezite
• İleri yaş
• Kadın olmak
• Fiziksel açıdan zorlayıcı iş
• Oturarak yapılan iş
• Stresli iş
• Kaygı
• Depresyon

Teşhis

Sırt ağrınızın nedenini doğrulamak için tanısal testler genelde gerekmez. Ama sırt ağrısı için doktora giderseniz, doktorunuz şunları yapacak:

• Sırtınızı inceleyip oturma, ayağa kalkma, yürüme ve ayaklarınızı kaldırma becerinizi değerlendirecek.
• Reflekslerinizi lastik refleks çekiciyle test edebilir.

Bu değerlendirmeler, ağrının nereden geldiğini, ağrı sizi durmaya zorlamadan önce ne kadar hareket edebildiğinizi ve kas spazmları yaşayıp yaşamadığınızı tespit etmeye yardımcı olacak. Bunlar daha ciddi sırt ağrısı nedenlerini elemenizi de sağlayacak.
Tümör, kırık, enfeksiyon veya başka özel bir durumunuz olduğundan şüphelenmek için nedeniniz varsa doktorunuz bir veya daha fazla test isteyebilir:

• Kan ve idrar testleri. Doktorunuz, sırt ağrınıza altta yatan bir hastalık veya enfeksiyonun etki edip etmediğini belirlemek için bu laboratuar testlerini yaptırabilir.
• Röntgen. Bu görüntüler, kemiklerinizin hizasını ve artrit veya kırık kemiğiniz olup olmadığını gösterir. Röntgen görüntüleri omurga, kas, sinir veya disklerle sorunları doğrudan göstermez.
• Manyetik rezonans görüntüleme (MR) veya bilgisayarlı tomografi (BT). Bu taramalar çıkardıkları görüntülerle fıtıklı diskleri veya kemik, kas, doku, tendon, sinir, bağdoku ve kan damarı sorunlarını açığa vurabilir.
• Kemik taraması. Nadir vakalarda, doktorunuz kemik tümörleri veya osteoporozdan kaynaklanan baskı kırıklarını kemik taraması kullanabilir. Bu süreçte, damarlarınıza az miktarda radyoaktif madde (takipçi) enjekte edilir. Madde kemiklerinizde toplanır ve doktorunuzun özel bir kamera kullanarak kemik sorunlarını tespit etmesini sağlar.
• Sinir çalışmaları (elektromiyografi,EMG).Bu test, sinirlerin ürettiği elektrik uyarımları ve kaslarınızın tepkilerini ölçer. Sinir iletim yolları hakkında çalışmalar, fıtıklı disklerden veya spinal kanal daralmasından (spinal stenozdan) kaynaklanan sinir sıkışmasını doğrular.

Tedavi

Tedavi

Çoğu sırt ağrısı evde tedavi ve dikkatlilikle birkaç haftada iyileşir. Düzenli kullanılan reçetesiz ağrı kesiciler ağrınızı geçirmek için tek ihtiyacınız olabilir. Kısa süre yatakta dinlenmek de iyi olabilir ama birkaç günden fazla yatmak yarardan çok zarar verebilir. Evde tedaviler işe yaramıyorsa doktorunuz daha güçlü tedaviler veya başka terapiler önerebilir.
İlaçlar
Doktorunuz asetaminofen gibi ağrı kesiciler ya da ibuprofen veya naproksen gibi steroid olmayan iltihap önleyici kitaplar önerebilir. Hafiften orta dereceye kadar sırt ağrısı reçetesiz ağrı kesicilerle iyileşmezse doktorunuz kas gevşetici de reçete edebilir.
Kodein veya hidrokodon gibi narkotikler, doktorunuzun yakın gözleminde kısa bir süre için kullanılabilir.
Bazı antidepresanların bazı türleri, özellikle amitriptilin gibi trisiklik antidepresanlardan düşük dozda alınmasının kronik sırt ağrısını geçirdiği gösterilmiştir.
Fiziksel terapi ve egzersiz
Bir fizik terapist, sırt kaslarınızı ve yumuşak dokuları azaltmak için sıcaklık, buz, ultrason, elektrik sitimülasyonu ve kas gevşetme teknikleri gibi bir dizi tedavi uygulayabilir. Ağrı iyileşirken terapist esnekliğinizi artırmak, sırtın ve karın kaslarınızı kuvvetlendirmek, duruşunuzu düzeltmek için size özel egzersizler öğretebilir. Bu tekniklerin düzenli kullanımı ağrının tekrarlamasını önleyeme yardım edecektir.
Enjeksiyonlar
Başka önlemler ağrınızı geçirmezse ve ağrınız bacağınıza iniyorsa doktorunuz, omuriliğinizin etrafındaki boşluğa (epidural boşluk) iltihap önleyici bir ilaç olan kortizon enjekte edilebilir. Bir kortizon enjeksiyonu sinir köklerinin etrafındaki yangının azalmasına yardımcı olur ama ağrının geçmesi genelde birkaç aydan kısa sürer.
Bazı vakalarda, doktorunuz sırt ağrınıza neden olduğuna inanılan yapıların içine veya yakınına, örneğin omurların yüzey eklemlerine uyuşturucu ilaç ve kortizon enjekte edilir. Her omurun yanlarında, tepesinde ve dibinde bulunan bu eklemler omurları birbirine bağlayıp omurgayı sabit tutarken size hala esneklik sağlayacak.
Ameliyat
Çok az insanın ameliyata ihtiyacı olur. Eğer geçmeyen ağrıyla birlikte yayılan ağrı veya sinir sıkışmasından kaynaklanan ilerleyici kas zayıflığı varsa cerrahi müdahaleden yararlanabilirsiniz. Diğer türlü, ameliyat genelde yoğun koruyucu tedavi önlemlerine yanıt vermemiş yapısal anatomik sorunlarla ilişkili ağrıya mahsustur.
Sırt ameliyatı türleri şunlardır:

• Füzyon. Bu ameliyat ağrılı hareketi geçirmek için iki omuru birleştirmeyi içerir. İki omurun arasına bir kemik grefti yerleştirilir, bu greft sonra metal levhalarla, vidalarla veya kafeslerle sabitlenir. İşlemin bir dezavantajı, bitişik omurlarda artrit gelişme ihtimalini artırmasıdır.
• Diskin kısmen alınması. Eğer disk maddesi bir sinire baskı yapıyorsa veya onu eziyorsa doktorunuz diskin soruna yol açan kısmının alınması yeterlidir.
• Omurun kısmen alınması. Omurganızda omuriliğinizi veya sinirleri dürten kemikli yapılar geliştiyse cerrahlar, geçidi açmak için rahatsız eden omurlardan küçük bir kısmı alabilir.

Alternatif tedavi

Sırt ağrısının belirtilerini hafifletmek için mümkün bir dizi alternatif tedavi vardır. Yeni bir alternatif tedaviye başlamadan önce, doktorunuzla yararları ve riskleri her zaman konuşun.
Bitkisel tedaviler
İltihap önleyici özellikleri olan bazı bitkisel takviyeler sırt ağrısını geçirebilir. Bunların güvenliği ve etkiliğini hatasız tespit etmek için daha fazla araştırma gerekmesine rağmen, bazı çalışmalar aşağıdaki bitkilerin yararlı olabileceğini ileri sürüyor:

• Yakıotu, ağızdan alınır.
• Şeytan pençesi, ağızdan alınır.
• Kırmızı biber, topikal yakı olarak kullanılır.

Uygulamalı tedaviler

• Kiropiraktik şifa. Sırt ağrısı, insanların kiropiraktöre gitmelerinin en yaygın nedenlerinden biridir. Kiropiraktik şifa düşünüyorsanız sorununuzun türü için en uygun uzmanı hakkında doktorunuzla konuşun. Kiropiraktörlere ek olarak, birçok osteopatik doktor ve bazı fizik terapislerin de omurga manipülasyonu eğitimi vardır.
• Akupunktur. Bel ağrısı olan bazı insanlar, akupunkturun belirtilerini hafifletmeye yardımcı olduğunu bildiriyorlar. Akupunkturda pratisyen sterilize paslanmaz çelik iğneleri vücudun özel noktalarında cilde batırır.
• Masaj. Sırt ağrısı gergin veya aşırı kullanılmış kaslardan kaynaklanıyorsa masaj terapisi düğümlenmiş kasları gevşetip rahatlama sağlar.

Zihin-vücut teknikleri

• Bilişsel davranışsal terapi. Kronik sırt ağrısı yaygın olarak duygusal stres ve zihinsel sağlık durumlarıyla, örneğin depresyonla ilişkilendirilir. Bilişsel davranışsal terapide, zihinsel ve fiziksel sağlığınıza zarar veren negatif düşünce düzenlerini tanımlayıp değiştirmeyi öğrenirsiniz. Araştırma, bu terapinin kronik bel ağrısını kayda değer ölçüde hafiflettiği keşfedilmiştir.
• İlerleyici gevşetme. Bu gevşeme tekniği, vücudunuzdaki farklı kas gruplarını sistematik olarak germe ve gevşetmeyi içerir. İlerleyici kas gevşetmesi kas geriliminiz başlar başlamaz tespit edip ona karşı savaşır. Kanıtlar bu tekniğin sırt ağrısını geçirmeye yardımcı olduğunu gösteriyor.

Ek olarak, hem duruş hem de nefes egzersizlerini vurgulayan bir tür yoga sırt ağrısını hafifletebilir ve ağrı ilaçlarına ihtiyacınızı azaltabilir.

Önleme

Fiziksel durumunuzu geliştirerek, doğru vücut mekaniklerini öğrenerek ve uygulayarak sırt ağrısından korunabilirsiniz.
Sırtınızın sağlığını ve kuvvetini korumak için:

• Egzersiz. Sırtınızı zorlamayacak veya sarsnayacak düzenli, düşük etkili aerobik aktiviteler sırtınızdaki gücü ve dayanıklılığı artırıp kaslarınızın daha iyi işlev göstermesini sağlayabilir. Yürümek ve yüzmek iyi seçeneklerdir. Doktorunuzla sizin için en iyi etkinlikler hakkında konuşun.
• Kas gücü ve esnekliği geliştirin. Karın ve sırt egzersizleri (temel güçlendirme egzersizleri) bu kasları kondüsyona sokmaya yardımcı oluyor, böylece sırtınız için doğal korsa gibi birlikte çalışacaklar. Kalçalarınızdaki ve üst bacaklarınızdaki esneklik pelvik kemiklerinizi hizaya sokup sırtınızdaki hissi iyileştirecek.
• Sigarayı bırakın. Sigara içenler omurga dokularındaki oksijen düzeylerini azaltırlar, bu da iyileşme sürecini azaltır.
• Sağlıklı kiloyu korumak. Aşırı kilolu olmak sırt kaslarınıza yük bindirir. Aşırı kiloluysanız zayıflamak sırt ağrısını önleyebilir.

Uygun vücut mekaniklerini kullanın:

• Ayakta doğru durun. Doğal bir pelvik konum sağlayın. Uzun süreler boyunca ayakta durmanız gerekiyorsa belinizdeki yükün birazını azaltmak için ayaklarınızı alçak bir tabureye koyun.
• Doğru oturun. İyi bel desteği, kol dayanakları ve milli tabanı olan bir sandalye seçin. Bel kıvrımınıza bir yastık veya yuvarlanmış havlu yerleştirin. Dizlerinizle kalçalarınızı aynı hizada tutun.
• Doğru kaldırın. Bırakın, bacaklarınız işi yapsın. Yukarı ve aşağı hareket edin. Sırtınızı dik tutun ve sadece dizlerden eğilin. Yükü vücudunuza yakın tutun. Aynı anda hem kaldırıp hem de dönmekten kaçının. Nesne ağır veya kullanışsızsa taşımaya yardım edecek birini bulun.