STD Testi

Cinsel bakımdan aktifseniz ve birden fazla partnerle ilişkiye giriyorsanız, aşağıdaki tavsiyeleri muhtemelen pek çok defa duymuşsunuzdur. Koruma kullanın ve mutlaka test yaptırın.

Peki, rutin cinsel yollarla bulaşan hastalık(STD) testleri gerçekten neyi ihtiva eder? Tüm doktorlar veya klinikler aynı STD testlerini yapmazlar. Genital herpes ve insan papillon virüsü (HPV) dahil bazı cinsel yollarla bulaşan hastalıklar için herkesi takip etmek için belli bir yol bulunmamaktadır, bu yüzden yüksek risk gruplarının ve belli cinsel yollarla bulaşan hastalıkların işaret ve belirtilerini taşıyan insanların test edilmesinde zorluklar vardır. Doktorunuzdan sizi her şey için test etmesini isteseniz bile, partnerinizin veya kendinizin bütün cinsel yollarla bulaşan hastalıklar için test edildiğinizi kesin olarak bilemezsiniz.

Kendinizi cinsel yollarla bulaşan hastalıklara karşı korumanın tek emin yolu cinsel ilişkide bulunmamaktadır. Cinsel olarak aktif olmaya karar verdiğinizde enfeksiyon kapmamış olan bir partnerle tek eşli bir ilişkiyi uzun süre devam ettiremezseniz, sağlıklı kalabilmek için rutin STD testleri yaptırmayı planlayın.

Rutin STD testleri

Kadınlar için
En azından kanser veya kanserli değişimler olup olmadığını test etmek için rahimden hücre toplanarak gerçekleştirilen bir uygulama olan bir Pap testi yaptırın. Rahim kanseri, yaygın cinsel yollarla bulaşan bir hastalık olan HPV enfeksiyonu neticesinde ortaya çıkar.

Pap testleri, 21 yaş veya üzerindeki kadınlara ilk cinsel ilişkiden sonra üç yıldan daha geç olmamak kaydıyla tavsiye edilmektedir. 30–69 yaşarı arasındaysanız ve tek bir seks partneriniz var ve son üç yılda Pap testi yaptırmışsanız, her iki yılda bir Pap testlerini daha az sıklıkla yaptırabilirsiniz.

25 yaşının altındaki kadınlara rutin klamidya testleri de tavsiye edilmektedir.

Erkekler için
Hastalık Kontrol ve Önleme Merkezlerinin yönergeleri erkeklere seks yapılmadığı takdirde ve belirtiler görülmediği sürece rutin cinsel yollarla bulaşan hastalık testleri yaptırmanızı tavsiye etmemektedirler.

Aktif olarak seks yapan bir erkekseniz, yıllık olarak HIV, frengi, klamidya ve bel soğukluğu test yaptırmanız tavsiye edilmektedir. HIV ve frengi tedavi edilmediği takdirde hayatı tehdit edici olabilir ve klamidya ve bel soğukluğu da sizi daha büyük HIV ve cinsel yollarla geçen başka hastalıklara yakalanma riskiyle karşı karşıya bırakır.

Kadın ve erkekler için
Cinsel yollarla bulaşan hastalıklar için şu belirtiler varsa STD testi yaptırın:

• Sıvı dolu, ülserli kabarcıklar dahil genital acılar
• Penis veya vajinadan olağan dışı boşalmalar
• Kadınlarda iltihaplı göbek hastalıklarını gösteren vajinal boşalmayla birlikte anormal ağrı veya ateş

Hastalık kontrol merkezleri ayrıca 13–64 yaşları arasında ergin veya yetişkin bir kişiyseniz, rutin sağlık kontrollerinin bir parçası olarak rutin HIV testleri yaptırmanızı tavsiye etmektedirler. Yüksek risk altındaysanız-mesela son testten sonra birden fazla partnerle seks yaptıysanız- hastalık kontrol         merkezleri size yıllık HIV testi yaptırmanızı tavsiye etmektedir.

İhtiyaç duyuyorsanız bir STD testi yaptırın
Her jinekolojik muayene veya Pap testi esnasında STD testi yaptıracağınızı var saymayın. STD testi yaptırmaya ihtiyaç duyduğunuzu düşünüyorsanız, bunu doktorunuzdan talep edin. Talebiniz ve hangi teste ihtiyaç duyduğunuz hususunda doktorunuzla görüşün.

Belli bir STD için test

Cinsel yollarla bulaşan belli hastalıklar için bazı testleri yaptırmanızda size rehberlik edecek bilgiler

Gonorrhea ve klamidya
Şu durumlarda durumunuzu yıllık olarak takip ettirin:

• 25 yaşının altında cinsel olarak aktif bir kadınsanız
• 25 yaşının üzerinde bir kadınsanız ve cinsel yollarla bulaşan hastalık riskiyle karşı karşıysanız-örneğin yeni bir partnerle seks yapıyorsanız veya çoklu partnerle seks yapıyorsanız
• Erkekseniz ve erkeklerle seks yapıyorsanız

Kadınlarda gomorha veya klimidya tedavi edilmezse kısırlığa yol açan bir durum olan PİD’ye yol açabilir. Bu enfeksiyonlar aynı zamanda HIV gibi başka enfeksiyonlara yakalanma riskini de arttırır.

Gomorha ve klimidyanın izlenmesi ya idrar testiyle, ya da erkeklerde penisten ya da rahimden alınan parçayla yapılır.  Sonra alınan örnek laboratuarda analiz edilir. Takip etmek önemlidir çünkü, sizde işaretler veya belirtiler bulunmuyorsa enfeksiyon kaptığınızın farkında olamazsınız.

HIV, frengi ve hepatit
Şu durumlarda HIV, frengi ve hepatit testi yaptırın:

• Sizi cinsel yolla geçen hastalıklarla alakalı büyük riske atan gomorha ve klimidya testleri pozitifse
• Son testten bu yana birden fazla seks partneriniz olduysa
• Damardan ilaç alıyorsanız
• Eşcinsel bir erkekseniz
• Hastalıklara maruz kaldığınızı düşünüyorsanız

Doktorunuz frengi için ya bir kan testi yapar ya da sizde olabilecek genital bir lekeden parça alır. Örnek laboratuarda analiz edilir. Kan örneği HIV ve hepatit A için de alınır.

Son günlerde enfeksiyon geçirdiyseniz, HIV, frengi ve hepatitin negatif çıkması da mümkündür. Bu testler, bağışıklık sisteminizin belli bir enfeksiyona tepki olarak ürettiği antibadi veya diğer ajanların bulunması şeklinde çalışır. Bağışıklık sisteminin bu enfeksiyonlara verdiği tepki birkaç hafta tespit edilemediğinden, daha sonra tekrar kontrol edilmeye ihtiyaç duyabilirsiniz.

Hepatit A ve B için aşı yaptırmak bu enfeksiyonları engelleyebilir.

Genital herpes
Bir kişi belirtiler göstermediğinde bile geçen bir enfeksiyon olan herpes için iyi bir izleme testi bulunmamaktadır.

Doktorunuz, sizde kabarcık ve erken ülser varsa laboratuarda incelenmek üzere bunlardan doku örneği ya da kültürü alır. Fakat negatif test sonuçları genital ülserleşme için herpesi bir sebep olarak ihtimal dışında bırakmaz.

Bir kan testi aynı zamanda herpesin bulunmasına da yardımcı olabilir fakat testler her zaman sonuç vermeyebilir. Kanınızdaki virüse karşı olan antibadileri ölçen lgG kan testi yaptırmak isteyebilirsiniz. Testlerin hassasiyetine ve enfeksiyon aşamalarına bağlı olarak sonuçlar hala net olmayabilir. Yanlış pozitif ve yanlış negatif sonuçlar mümkündür.

HPV
İnsan papilonvirüsü (HP) ile enfekte olmak rahim kanseri için en önemli risk faktörüdür.

Erkekler için belli bir izleme testi bulunmamaktadır, kadınlarda ise enfeksiyon görsel muayene veya her vakada görülmeyen genital siğillerden alınan biyopsi ile teşhis edilir. Kadınlarda HPOV şunları içerir:

• Pap testi: 30 yaşından genç iseniz yılda bir defa, değilseniz ve son üç yıldaki testleriniz normalse üç yılda bir,
• 30 yaşındaysanız, Pap testiyle kombinasyon halinde HIV virüsü DNA testi

HPV testi, fırçayla rahim kanalından toplanır. Pap testi pozitif ve HIV DNA testi negatif olan kadınlar, gelecek üç yılda rahimdeki kanserli değişimler açısından daha düşük risk taşırlar.

PAP testi ve HPV DNA testi kombinasyonu 30 yaşından genç kadınlar için Amerikan Gıda ve İlaç İdaresi (FDA) tarafından onaylanmamıştır çünkü nihayetinde kendi kendine geçen HPV enfeksiyonu bu yaş grubunda daha yaygındır ve pozitif test sonuçları gerekli olmayan testlere ve tedavilere yol açabilir.

HPV DNA testi, genital siğile yol açan düşük riskli HPV’yi ve rahim kanserine yol açabilen yüksek risk türünün her ikisini birden test eder. Doktorunuz, sağlığınızı tehdit etmesi nedeniyle sadece yüksek risk türü için test yaptırmanızı isteyebilir. Genital HPV nedeniyle meydana gelen genital siğil patlamaları için bir tedavi bulunmamasına rağmen, HPVnin kendisi için de bir tedavi bulunmadığından, düşük riskli tür test için ödeme yapmanın size çok az faydası dokunur.

9-26 yaşındaki kızlar ve kadınlar HPV aşısı yaptırarak HPV enfeksiyonunu önlemeye yardımcı olabilirler.

Evde STD testi

Evde yapılan STD testleri için idrar örneği veya rektal veya genital parça alınır ve daha sonra bu örnekler analiz için laboratuara gönderilir. Bazı testlerde ise her iki tür numune gerekir. Test sonuçlarını çoğunlukla birkaç gün içinde alırsınız ve böylece örnek alma işlemini her hangi bir karın muayenesi veya muayenehane ziyareti olmaksızın evdeki mahremiyet içersinde yapma imkânınız olur.

Fakat sizin kendi elde etmiş olduğunuz numunelerle gerçekleştirilen testler yanlış pozitif sonuçlar verebilir, bu da test sonuçlarının aslında sizde bulunmayan cinsel yolla bulaşan bir hastalığın sizde bulunduğunu gösterdiği manasına gelir.

Pozitif Test Sonuçları

STD testiniz pozitif çıkarsa, bir sonraki adım daha ileri testler yaptırmak ve daha sonra doktorunuzun tavsiye ettiği şekilde tedavi uygulamaktır. Buna ilaveten seks partnerinizi de bilgilendirmeniz gerekir. Partnerinizin de değerlendirilip tedavi edilmesi gerekir çünkü siz enfeksiyonu ona da geçirmiş veya ondan almış olabilirsiniz.

Farklı duygular hissetmeniz normaldir. Utanabilir, kızabilir veya korkuyor olabilirsiniz. Test yaptırmakla doğru bir iş yaptığınızı kendinize hatırlatmak size yardımcı olacaktır, böylece partnerinizi bilgilendirip tedavi edilmesini sağlayabilirsiniz. Düşünceleriniz hakkında doktorunuzla konuşun.

Yeni bir partnerle seks yapmadan önce

Cinsel yolla geçen bir hastalığı bulunup bunmadığı hususunda bir partnere güvenmiyorsanız, kişiyle seks yapmak istemeyebilirsiniz. Ondan belsoğukluğu, klimiduya, frengi, HIV ve hepatit testi yaptırmasını isteyebilirsiniz ama negatif test sonuçları da bu hastalıkların bulunmadığını garanti etmez.

Yine de seks yapmaya karar verirseniz kondom kullanın. Her ne kadar bu herpes, HPV gibi ilişkiye girmeden bulaşabilen hastalıklara karşı sınırlı bir koruma sağlıyor olsa da, kondom HIV, klimidya, frengi ve belsoğukluğuya karşı korunmanızda yardımcı olur.