• İçindekiler
• Genel Bakış
• Başlangıç
• Sürekli Tedavi
• Hastalığın kötüleşmesi durumunda tedavi

Genel Bakış

Tedaviye Genel Bakış

Lupus (sistemik lupus eritematozis ya da SLE) için tedavi seçenekleriniz belirtilerinizin şiddetine, organlarınızın etkilenip etkilenmediğine ve belirtilerinizin günlük yaşamınızı ne kadar etkilediğine bağlıdır. Tedavi planlarınız bireysel ihtiyaçlarınıza uygun hale getirilir ve zamanla, hastalık alevlendikçe veya kötüleştikçe değişir. Henüz lupus için bir çare yoktur.

Kişisel bakım ve ilaç kullanımıyla belirtilerinizi kontrol altına alabilirsiniz. Kişisel bakım, lupus hakkında mümkün olduğunca çok şey öğrenmeyi, doktorunuzla iletişimi sürdürmeyi ve sağlıklı bir hayat tarzı geliştirmeyi içerir. Lupusu iyileştirmek için kullanılan ilaçlarsa, steroid yapıda olmayan iltihap önleyiciler (NSAID’ler), kortikosteroidler, antimalaryallar ve bağışıklık baskılayıcılarını kapsar.

Başlangıç

Başlangıç tedavisi

Hafif lupus için tedavinin amacı yorgunluk, eklem ağrısı ve döküntülerin kötüleştiği belirti alevlenmelerini önlemektir. Ama hastalığın alevlenmesini beklemek yerine, doktorunuzla düzenli kontrolleri sürdürün. Alevlenmeler geliştiğinde amaç, herhangi bir vücut organı hasarını kısıtlamak için bunları hızla tedavi etmektir.

Hafif şiddette lupus tedavisi aşağıdakilerden oluşur:

• Güneşten kaçınma. Eğer güneşe çıkmak zorundaysanız cildinizi korumak için kollarınızı ve bacaklarınızı örtün, bir şapka takın ve geniş spektrumlu (hem UVA hem de UVB ışınlarına karşı koruyucu) ve yüksek koruma faktörlü (SPF 50 gibi) bir güneş losyonu kullanın.
• Döküntüler için kortikosteroid kremlerin uygulanması.
• Steroid yapıda olmayan iltihap önleyiciler (NSAID’ler) almak ve hafif eklem ağrısı ya da kas ağrısı ve ateş için bol bol dinlenmek.
• Yorgunluk, eklem ağrısı, deri döküntüleri ve akciğer iltihabı için antimalaryal ilaçlar almak.
• Belirtilerinizi kontrol altına almada NSAID’ler etkili olmuyorsa düşük dozlu kortikosteroidlerin alınması

Daha şiddetli lupus vakalarında tedavi şunlardan oluşabilir:

• Hap ya da enjeksiyon yoluyla yüksek doz kortikosteroidler
• Bağışıklık sistemini baskılayan ilaçlar (immünosüpresanlar)

Lupusu yönetmek için iyi bir kişisel bakım gereklidir. Sağlıklı bir hayat tarzı, alevlenmenin sıklığını ve şiddetini azaltır, böylece yaşam kalitesinin iyileşmesi sağlanmış olur. Kişisel bakım aşağıdakileri içerir:

• Düzenli egzersiz
• Lupus ve kişisel bakım üzerine eğitim
• Sigara içmemek
• Sağlıklı ve dengeli beslenmek
• Aile, arkadaşlar ve doktorlardan oluşan bir destek sistemi geliştirmek.

Lupus hastalarında meydana gelen deri döküntüleri için tedavi, güneş losyonu kullanma, güneşten kaçınma ve güneşten koruyucu kıyafetler giymeyle başlar. Eğer gerekirse antimalaryal, kortikosteroid krem ve haplar, asitretin gibi retinoidleri içeren ilaçlar kullanılabilir. Bazı kişiler için işe yarayan tedaviler, bazıları için işe yaramayabilir ve bazı tedavilerin de uzun vadeli yan etkileri olabilir. Bu tedavilerin hangisinin en güvenli ve en etkin olduğunu saptamak için daha fazla araştırma gereklidir.

Sürekli Tedavi

Sürekli tedavi

Lupusun ilerleyişi kişiye göre değişir. Alevlenme ve remisyonlar ani, beklenmedik biçimde ve açık bir neden olmaksızın gelişebilir. Lupus için devam eden tedavinin başlıca amacı atardamarlar, böbrekler ve beyin dahil çeşitli organlarında gelişebilecek hasarları önlemek ya da yönetmektir.

Lupusun hafif ama devam eden belirtilerini kontrol etmek için şu tedaviler kullanılır:

• Güneşten kaçınma. Eğer güneşe çıkmak zorundaysanız cildinizi korumak için kollarınızı ve bacaklarınızı örtün, bir şapka takın ve geniş spektrumlu (hem UVA hem de UVB ışınlarına karşı koruyucu) ve yüksek koruma faktörlü (SPF 50 gibi) bir güneş losyonu uygulayın.
• Döküntüler için kortikosteroid kremlerin uygulanması
• Steroid olmayan iltihap önleyiciler (NSAID’ler) almak ve hafif eklem ağrısı ya da kas ağrısı ve ateş için bol bol dinlenmek
• Yorgunluk, eklem ağrısı, deri döküntüleri ve akciğer iltihabı için antimalaryal ilaçlar almak
• Belirtilerinizi kontrol altına almada NSAID’ler etkili olmuyorsa düşük dozlu kortikosteroidlerin alınması

Eğer lupus belirtileriniz daha şiddetliyse ve organ hasarı tehdidi varsa şu tedaviler kullanılabilir:

• Uzun vadeli tedavi gereken ciddi komplikasyonlar için yüksek dozda kortikosteroidler
• Bağışıklık sistemini baskılayan ilaçlar (immünosüpresanlar)

Lupusu yönetmek için iyi bir kişisel bakım gereklidir. Sağlıklı bir hayat tarzı alevlenmenin sıklığını ve şiddetini azaltır, bu da hayat kalitesinin iyileşmesiyle sonuçlanır. Kişisel bakım aşağıdakileri içerir:

• Düzenli egzersiz
• Lupus ve kişisel bakım üzerine eğitim
• Sigara içmemek
• Sağlıklı ve dengeli beslenmek
• Aile, arkadaşlar ve doktorlardan oluşan bir destek sistemi geliştirmek.

Hastalığın kötüleşmesi durumunda tedavi

Hastalığın kötüleşmesi durumunda tedavi

Eğer hayat kalitenizi ciddi biçimde etkileyen ya da hayati tehlike arz eden veya ciddi organ hasarına neden olan şiddetli lupus komplikasyonlarınız varsa, muhtemelen agresif tedaviye ihtiyacınız vardır. Agresif tedavi şunları içerir:

• Yüksek dozda kortikosteroidler
• Organlarınızdaki kalıcı hasarı ya da olası ölümü önlemek için gerekli, bağışıklık sistemini baskılayan ilaçlar (immünosüpresanlar)

Lupusun başarılı biçimde yönetilmesi için uygun kişisel bakım gereklidir. Bu, hayat kalitenizi artırır ve alevlenmeleri (belirtilerinizin kötüleştiği zamanlar) erteleyebilir. Örneğin, güneşe maruz kalmaktan kaçınarak, enfeksiyonlardan korunarak ya da oluştuğunda derhal tedavi ederek ve stres seviyenizi yapabildiğiniz kadar düşük tutarak belirti alevlenmelerini kısıtlayabilirsiniz. Stres azaltma teknikleri, egzersizi ve programınızı basitleştirmenizi içerir. Bol bol dinlenmek, lupusta yaygın olan yorgunluğu telafi edebilir.

Bazı lupus hastalarının vücudu, belirli kan pıhtılaştırıcı faktörlere saldıran bir protein (antikor) üretir, bu da kanın kolayca pıhtılaşmasına neden olabilir. Antifosfolipid antikor sendromu denilen bu durum, hafif veya şiddetli kan pıhtılaşması komplikasyonlarına yol açabilir. Eğer sizde bu durum meydana gelirse kan pıhtılaşmasını yavaşlatmak için antikoagülan ilaçlar kullanmanız gerekebilir. Bu, özellikle sizde zaten kan pıhtısı oluşmuşsa önemlidir. Antifosfolipid antikor sendromunuz varsa ama kan pıhtısı oluşmuşsa aspirin de alabilirsiniz. Aspirin steroid olmayan bir iltihap önleyici ilaçtır (NSAID) ve bazen kan pıhtılaşmasını yavaşlatmak için kullanılabilir.  

Eğer ilaçla kontrol edilemeyen ciddi bir böbrek hastalığınız varsa, diyalize ya da böbrek nakline ihtiyacınız olabilir.

Dikkate alınacaklar

Kortikosteroid tedavi ve fiziksel olarak aktif olmamak, lupus olan kişileri büyük oranda kemik incelmesi (osteoporoz) riski altına sokar. Uygun kalsiyum ve D vitamini desteği alınması, kemik incelmesi sürecini yavaşlatabilir. Doktorunuz osteoporozun tedavisi ve önlenmesi için kullanılan bir ilaç olan bifosfonat da yazabilir.

Lupus tedavisi, pek çok faktörlerle iç içe geçebilir:

• Lupus belirtilerinin ilerleyişi ve türleri çok çeşitlidir.
• Alevlenmeler ve hafiflemeler herhangi bir zamanda olabilir. Bu da tedaviye nasıl tepki verdiğinizin veya hangi tedavilerin daha faydalı olduğunun anlaşılmasını güçleştirir.
• Bazı tedavilerin yan etkileri, lupus belirtileri kadar sıkıntı verici olabilir.

Belirtilerinizi uzun süreli, özellikle de ilaçların yan etkileri olmaksızın, tamamen ortadan kaldırmak mümkün olmayabilir. Belirtilerinizi makul şekilde kontrol altına almak, organ hasarını önlemek ve uzun süreli ilaç tedavisinin yan etkilerini en aza indirmek için doktorunuzla birlikte çalışın. Örneğin, lupusunuzu organlarınıza hasar vermesini önleyecek kadar kontrol edebilmek için belirli bir ilaç dozu alabilirsiniz. Fakat yine de hafif deri döküntünüz, kas ve eklem ağrılarınız olabilir. Uzun süre yüksek dozda ilaç kullanmaksa ciddi yan etkilerin gelişme riskini artırır. Doktorunuz, sadece en ciddi olan ve hayati tehlike arz eden belirtilerinizi kontrol altına alan, aynı zamanda ilaçların riskini faydasıyla dengeleyen dozu yazacaktır.

Doğum kontrol haplarındaki (oral gebelik önleyiciler) hormonların sabit, orta şiddetli lupusu olan kadınlar için zararı ispatlanmamıştır. İyi kontrol edilemeyen lupusu olan kadınlar prezervatif ya da diyafram gibi hormonal olmayan doğum kontrol yöntemleri kullanmayı tercih edebilirler. Doktorunuzla seçenekleriniz hakkında konuşun.