Yaşlanmak vücudumuzun birçok işlevini etkiler. Bu sürecin normal bir parçası olarak uyku düzeninde de değişiklikler fark edebilirsiniz. Yaşlılıkta uyku hakkında bilinmesi gerekenler bedeninizin ihtiyaçları hakkında daha bilinçli olmanızı sağlayabilir ve daha yüksek uyku kalitesini mümkün kılar.
Yaşlılıkta Uyku İhtiyacı Değişir mi?
Hayır. Yaşlılık yıllarında da tıpkı daha genç kişiler gibi 7-9 saat gece uykusuna ihtiyaç duyulur. Daha az ya da daha çok uyumak vücudun doğal ritmini etkileyebilir ve gün içinde daha yorgun hissetmenize sebep olabilir.
Yaşlı İnsanların Ne Kadarı Uyku Problemleri Yaşar?
İleri yaştaki insanların %50 ila 60’ında uyku problemleri görülür. Uykusuzluk 60 yaşın üzerindeki kişilerde sık rastlanan bir problemdir. Uykuya dalmakta güçlük çekebilir, çok sık veya çok erken uyanabilirsiniz. Tekrar uykuya dalamayabilirsiniz ve sabah kendinizi yorgun hissedebilirsiniz. Birçok farklı unsur uykusuzluğa sebep olur. Eğer uyku problemleri yaşıyorsanız bunu doktorunuzla konuşun.
Yaşlılıkta Daha Erken Uyanmak Normal mi?
Vücudun içsel saatindeki değişiklikler gün doğmadan uyanmanıza neden olabilir. Yaş ilerledikçe kişiler gece daha erken uyumaya ve bunun sonucunda sabah daha erken uyanmaya meyilli olabilirler. Buna gelişmiş uyku fazı bozukluğu adı verilir. Kendi başına bir problem değildir fakat gece geç saatte arkadaşlarınızın ve ailenizin etkinliklerine katılmakta güçlük çekebilirsiniz. Eğer vücut saatinizi sıfırlamak isterseniz öğleden sonra geç saatlerde güneşe çıkın ve gün batımına dek dışarıda kalın.
Yaşlılıkta Daha Hafif mi Uyunur?
Yaşlılıkta uyku hakkında bilinmesi gerekenlerden bir diğeri uyku modelindeki değişikliklerin hafif uyku evresinde daha çok zaman geçirmek anlamına gelebileceğidir. Daha kolay uyanmanın sebebi de bu olabilir. Derin uykuda vücut kendini tamir eder ve ertesi gün için enerji toplar. REM ise rüyaların görüldüğü evredir ve gözler farklı yönlere hızla hareket eder. Bu evrede beynimiz gün içinde aldığımız bilgileri işler ve uzun dönemli hafızaya gönderir.
Yaşlandıkça Melatonin Üretimi Azalır mı?
Evet, vücudumuz bu uyku hormonunu yaşlandıkça daha az üretir. Beynimizdeki bir bezde üretilen bu hormon uyku ve uyanıklık döngüsünü kontrol eder. Geceleyin kana salgılanır ve uykulu hissetmeyi sağlar. Gece boyu vücuttaki değerleri yüksekken gündüzleri azalır.
Yaşlılıkta Hangi Uyku Problemleri Görülür?
Yaşlılıkta uyku hakkında bilinmesi gerekenlerden biri tek problemin uykusuzluk olmadığıdır. Uyku apnesi ve huzursuz bacak sendromu da hayatın bu evresinde sıkça yaşanır. Uyku apnesinde horlama ve nefes almanın durması gece uyanmaya neden olabilir. Uyku apnesi yaşayan birçok kişi bunun farkında olmaz, sadece gündüzleri yorgun hisseder. Huzursuz bacak sendromu ise bacaklarda hoş olmayan, karıncalanma tarzı bir his yaratır ve geceleri kötüleşir. Bunu yaşayan kişilerin %80’i uykularında 20-40 saniyede bir bacaklarını sallarlar.
REM Uykusu Davranış Bozukluğu Nedir?
En çok 50 yaşın üzerindeki erkeklerde görülen REM uykusu davranış bozukluğu nadir yaşanan bir uyku problemidir. REM uykusunda normalde kaslarımız hareket edemez, dolayısıyla vücudumuz sabittir. Ancak REM uykusu davranış bozukluğunda bu kontrol mekanizması devre dışı kalır. Dolayısıyla uykuda konuşabilir, bağırabilir, hatta yataktan kalkabilirsiniz.
Maksimum Kestirme Süresi Ne Kadar Olmalıdır?
Yaşlandıkça gün içinde kestirmeye daha çok ihtiyaç duyabilirsiniz. Bunlar enerjinizi yükseltebilir ancak çok da uzun uyumanız önerilmez. Gün içi uykularını maksimum 20 dakikada tutun. Bu kadar uyku iyi hissetmenize yetecektir. Daha uzun uyuduğunuzda uyku sersemliği görülebilir. Ayrıca öğleden sonra geç saatlerde ya da akşam kestirirseniz gece uykuya dalmakta zorlanabilirsiniz.
Emeklilikten Sonra Daha İyi mi Uyunur?
Yapılan bir Fransız araştırmasına göre evet. Yaşlılıkta uyku hakkında bilinmesi gerekenlerden biri de emeklilikten sonraki 7 yıl içinde uyku problemlerinin emeklilikten önceki 7 yıla göre %26 daha az görüldüğüdür. Bu yıllarda özellikle erkeklerde uyku kalitesi yükselmektedir. Avustralya’da yapılan bir araştırma ise emekliliği spor yapma ve daha çok uyuma gibi iyi yaşam tarzı değişiklikleriyle ilişkili bulmuştur.
Daha İyi Uyku için Ne Zaman Spor Yapmalıyım?
Fiziksel aktivite yaşlanma sürecinde sağlığınızı korumak için çok önemlidir ancak ne zaman yaptığınıza dikkat etmelisiniz. Vücut sıcaklığı spor yaparken yükselir ve tekrar düşmesi 6 saati bulabilir. Vücut sıcaklığı düştüğünde uykuya daha rahat dalarsınız. Dolayısıyla sporunuzu öğleden sonra yapmaya çalışın.
Uykuya Dalamazsam Ne Yapmalıyım?
Eğer yattıktan sonra 30 dakika boyunca uyuyamazsanız yataktan kalkın. Başka bir odaya gidin, kitap okuyun ya da müzik dinleyin. Sakinleştirici şeyler yaptıktan sonra uykunuz geldiğinde tekrar yatağa gidin. Televizyonu açmak, telefon ya da bilgisayar ekranına bakmak uykuya dalmayı daha da zorlaştırır.
Demans Uykuyu Nasıl Etkiler?
Yaşlılıkta uyku hakkında bilinmesi gerekenlerden biri de Alzheimer ya da diğer demans türlerinin beynin uykuyla ilgili bölgelerine hasar verebileceğidir. Bunun sonucunda gece ve gündüz karışabilir, hastalar gündüz uyuyup gece uyanık kalabilirler. Gece uyuyamayan demans hastaları evde gezinebilir ya da bağırabilir.
Uyku Hastaları İçin Danışma Hattı Kuruldu
Op. Dr. Sinan GÖKER
Merhaba, Tek laser operasyonuyla miyop, astigmat ve yaşlılığa bağlı yakını görme kusuru düzeltilebilir mi?... devamı
Uyurken Felç Geçirmenin İşaretleri
Uyku Hapı Ne İşe Yarar?
Jet Lag’İ Önlemenin Yolları
Uyku Hapı Kullanmayı Gerektiren Durumlar
Uyku Bozuklukları İçin Görsel Rehber