Nedir

Nedir?

Amibiyaz, Entamoeba histolytica adı verilen tek hücreli bir parazitin neden olduğu bir hastalıktır.

Kimler amibiyaz riski altında?

Bu hastalığa herkes yakalanabilir, ancak en çok gelişmekte olan ülkelerde kötü hijyen koşullarında yaşayan insanlarda rastlanır. Ayrıca gelişmekte olan ülkelere seyahat edenlerde ve kötü hijyen koşullarına sahip kurumlarda yaşayan insanlarda da görülebilir. Erkeklerle seks yapan erkekler enfekte olabilir ve enfeksiyon nedeniyle hasta olabilir, ama genellikle belirti yaşamazlar.

E. histolytica nasıl bulaşabilir?

E. histolytica enfeksiyonu taşıyan bir kişinin dışkısına dokunan herhangi bir şeyi ağzınıza koyarak.
E. histolytica ile kontamine su veya yiyecek gibi bir şeyi yutarak.
E. histolytica ile kontamine yüzeylerden toplanmış yumurtalara dokunarak ya da onları ağzınıza götürerek.

Belirtiler

Ortalama olarak, E. histolytica bulaşan her 10 kişiden yaklaşık biri enfeksiyondan hastalanır. Bu belirtiler genellikle çok hafiftir ve yumuşak dışkılama, mide ağrısı ve mide kramplarını içerebilir. Amebik dizanteri, amibiyazın şiddetli bir formudur ve karın ağrısı, kanlı dışkılama ve ateşe neden olabilir. E. histolytica nadiren karaciğeri istila eder ve abse oluşturur. Hatta daha az sıklıkla, akciğer veya beyin gibi vücudun diğer bölgelerine yayılır.

E. histolytica ne kadar çabuk hasta eder?

Genellikle 1 ila 4 hafta sonra, ancak bazen daha hızlı veya daha yavaş olabilir.

Amibiyaz kaptığımı düşünürsem ne yapmalıyım?

Bir sağlık kuruluşuna gidin.

Testler

Doktorunuz dışkı örnekleri vermenizi isteyecektir. E. histolytica her zaman her dışkı örneğinde bulunmadığı için, farklı günlerde birkaç farklı dışkı örneği vermeniz istenebilir.

Amibiyaz teşhisi çok zor olabilir. Sorunlardan biri diğer parazitler ve hücrelerin mikroskopla bakıldığında E. histolyticaya çok benzer olmasıdır. Bu nedenle, bazen insanlara, öyle olmasa bile E. histolytica ile enfekte oldukları söylenebilir. Entamoeba histolytica ile yaklaşık olarak 10 kat daha yaygın olan başka bir amip, Entamoeba dispar, mikroskop altında bakıldığında aynı görünür. Bazen insanları hasta eden E. histolytica enfeksiyonunun aksine, E. dispar bulaşması insanları asla hasta etmez ve dolayısıyla tedavi gerektirmez.

E. histolytica kaptığınız söylenirse ama kendinizi iyi hissediyorsanız, aslında E. dispar kapmış olabilirsiniz. Maalesef, çoğu laboratuvarda bir kişiye E. histolytica mı yoksa E. dispar mı bulaştığını söyleyebilecek testler yoktu. Bu testler daha yaygın olarak kullanılabilir hale gelinceye kadar, parazitin E. histolytica olduğunu varsaymak en iyisidir.

Bir kan testi de mevcuttur. Ancak bu test sadece, doktorunuz enfeksiyonun bağırsak duvarını ya da karaciğer gibi vücudunuzdaki başka bir organı işgal ettiğini düşündüğü zaman önerilir. Bu konuda sorunlardan biri, geçmişte amibiyaz geçirdiyseniz artık enfeksiyonu taşımıyor olsanız bile, testin hala pozitif çıkmasıdır.

Tedavi

Amibiyazı tedavi etmek için birkaç antibiyotik mevcuttur. Tedavi bir doktor tarafından reçete edilmelidir. E. histolytica enfeksiyonu sizi hasta etmemişse sadece bir antibiyotikle tedavi edilirsiniz. Eğer enfeksiyon sizi hasta ederse muhtemelen iki antibiyotikle tedavi edileceksiniz (önce biri daha sonra diğeriyle).

Soru: Sağlık koşulları kötü olan bir ülkeye seyahat edeceğim. E. histolytica başka bir benzer mikrop kapmamak için orada ne yemeli ve içmeliyim?

Sadece şişelenmiş veya kaynatılmış su (1 dakika boyunca) ya da teneke kutu ve şişelerdeki gazlı içeceklerden için. Çeşme suyu ya da içinde buz küpleri bulunan içecekleri içmeyin. Suyu güvenli hale getirmenin bir diğer yolu da 1 mikron ya da daha küçük bir filtreden geçirmek ve filtrelenmiş suyun içinde iyot tabletleri eritmektir. 1 mikron filtreler kamp/dış mekan tedarik mağazalarında bulunabilir.
Kabuğunu kendiniz soymadığınız taze meyve ve sebzeleri yemeyin.
Pastörize edilmemiş olma olasılığı olan süt, peynir ve süt ürünlerini yemeyin veya içmeyin.
Sokak satıcıları tarafından satılan bir şey yemeyin veya içmeyin.

Önleme

Evet. Ancak, enfekte olan kişi antibiyotiklerle tedavi ediliyor ve iyi kişisel hijyen uyguluyorsa enfeksiyonun bulaşma riski düşüktür. Buna, tuvaleti kullandıktan, bebek bezi değiştirdikten sonra ve yiyeceklere dokunmadan önce elleri su ve sabunla iyice yıkamak dahildir.

İLGİLİ MAKALE