Apandisinizin iltihaplanıp cerahatle dolmasına apandisit denir. Apandis karnınızın sağ alt tarafında kalın bağırsağınızdan çıkan parmak biçiminde bir ceptir. Bu küçük yapı bilinen bir amaca hizmet etmez, fakat sorunlara yol açabilir.

Nedir

Apandisit

Apandisinizin iltihaplanıp cerahatle dolmasına apandisit denir. Apandis karnınızın sağ alt tarafında kalın bağırsağınızdan çıkan parmak biçiminde bir ceptir. Bu küçük yapı bilinen bir amaca hizmet etmez, fakat sorunlara yol açabilir.

Apandisit tipik olarak göbeğinize yakın bir yerde başlayıp karnın sağ altına kayan bir ağrıyla başlar. Apandisit ağrısı 12 ila 18 saat arasında şiddetlenerek sonunda katlanılmaz bir hal alır.

Apandisit herkesi etkileyebilir, fakat en çok 10 ila 30 yaşları arasında meydana gelir. Standart apandisit tedavisi apandisin ameliyatla alınmasından ibarettir.

Belirtileri

Belirtileri

Apandisitin belirtileri şunlardır:

  • Genelde göbeğinize yakın bir yerde başlayıp karnın sağ altına kayan, can acıtıcı bir ağrı.
  • Birkaç saat içinde keskinleşen ağrı.
  • Karnın sağ altına bastırılınca ağrıması.
  • Karnın sağ altına bastırılınca ve baskı aniden kesilince keskin ağrı.
  • Öksürünce, yürüyünce, benzeri sarsıcı hareketlerde kötüleşen ağrı.
  • Mide bulantısı
  • Kusma
  • İştahsızlık
  • Az ateş
  • Kabızlık
  • Gaz çıkaramama
  • İshal
  • Karın şişmesi

Ağrının yeri yaşınıza ve apandisin yerine göre değişebilir. Küçük çocuklarda ve hamile kadınlarda ağrı başka bir yerde olabilir.

Doktora gitme vakti
Siz veya çocuğunuz endişelendirici belirtiler yaşıyorsanız doktorunuzu arayın. Karın ağrısı öyle şiddetlidir ki kişi hareketsiz oturamaz veya rahat bir pozisyon bulamaz, hemen acil yardım gerekir.

Sebepleri

Sebepleri

Apandisitin nedenleri her zaman açık değildir. Bazen apandisit şunların bir sonucu olarak meydana gelebilir:

  • Bir tıkanma: Yiyecek artıkları veya sert bir dışkı (dışkı taşı) apandisiniz boyunca uzanan boşluğun ağzına sıkışabilir.
  • Bir enfeksiyon: Apandisit ayrıca bir mide bağırsak virüs enfeksiyonunu veya diğer türden iltihaplanmaların ardından gelişebilir.

Her iki durumda da bakteriler hızla işgal ederek apandisin iltihaplanıp cerahatle dolmasına neden olabilir. Apandis hemen tedavi edilmezse patlayabilir (yırtılabilir).

Komplikasyonları

Komplikasyonları

Apandisit çok ciddi komplikasyonlara neden olabilir.

Apandis yırtılması
Apandisiniz yırtılırsa bağırsaklarınızın içeriği ve hastalıklı organizmalar karın boşluğunuza sızabilir. Bu durum karın boşluğunuzun iltihaplanmasına neden olabilir. 

Karında bir iltihap cebi oluşumu
Enfeksiyon ve bağırsak içeriği sızıntısı bir apse, bir enfeksiyon cebi (apandis apsesi) oluşturabilir. Apandis apseleri apse yırtılıp karın boşluğunda daha yaygın bir enfeksiyona neden olmadan önce tedavi edilmelidir.

Muayenesi

Randevunuza Hazırlanmak

Muhtemelen ilk yapacağınız şey, aile doktorunuza veya karın ağrılarında uzman bir pratisyen doktora gitmek olacaktır. Doktor sizin apandisit olduğunuzu belirlerse, büyük ihtimalle apandisinizi alabilecek bir cerraha yönlendirilirsiniz.

Doktorunuzun sorabileceği sorular
Doktorunuz hastalığınızı teşhis etmek için size belirtileriniz hakkında şu türden birkaç soru sorabilir:

  • Karın ağrınız ilk defa ne zaman ortaya çıktı?
  • Karnınızın hangi kısmı ağrıyor?
  • Ağrınız karnınızın bir yanından başka bir yanına hareket etti mi?
  • Ağrınız ne kadar şiddetli?
  • Ağrınızı ne kötüleştiriyor?
  • Ağrınızı ne hafifletiyor?
  • Ateşiniz var mı?
  • Mideniz bulanıyor mu?
  • Başkaca belirtileriniz var mı, varsa neler?

Doktorunuza sorabileceğiniz sorular
Doktorunuzla geçireceğiniz vakit sınırlı olabilir, bu yüzden bir soru listesi çıkarmak vaktinizi en iyi şekilde değerlendirmenize yarar. Doktorunuza sorabileceğiniz belli başlı sorular şunlardır:

  • Apandisitim mi var?
  • Apandisit olup olmadığımı anlamak için daha fazla teste girmem gerekiyor mu?
  • Apandisit için ameliyat olmalı mıyım?
  • Ameliyata ne kadar çabuk girmem gerekir?
  • Apandis ameliyatının riskleri nelerdir?
  • Ameliyattan sonra hastanede ne kadar kalmam gerekiyor?
  • Ameliyattan sonra iyileşmem ne kadar sürer?
  • Ameliyattan ne kadar sonra işe dönebilirim?
  • Belirtilerimden hareketle apandisimin yırtılıp yırtılmadığını söyleyebilir misiniz?

Görüşme sırasında aklınıza doktorunuza sormak için hazırladığınız bu soruların dışında  herhangi bir soru gelirse sormakta tereddüt etmeyin.

Testleri

Testler ve Teşhis

Apandis ağrısı zamanla değişebilir, bazen teşhisi kesinleştirmek bu yüzden zor olabilir. Ayrıca karın ağrısı apandisit dışında birçok başka hastalıktan da kaynaklanıyor olabilir. Apandisit teşhisine yardımcı olması için doktorunuz belirtilerinizi dinleyecek ve karnınızı dikkatle inceleyecektir. 

Apandisit teşhisi için kullanılan testler ve işlemler şunlardır:

  • Ağrınızı değerlendirmek için fiziksel muayene: Doktorunuz ağrılı bölgeye hafif baskı yapabilir. Baskı aniden serbest bırakıldığında, apandisit ağrısı genelde şiddetlenir, bu durum yakındaki karın zarının iltihaplandığını gösterir. Karın sertliği ve iltihaplanmış apandis üzerine baskı yapıldığında karın kaslarının koruma tepkisi olarak kasılması doktorun gözleyeceği diğer işaretlerdir.
  • Kan testi: Bu testle doktorunuz enfeksiyonu işareti olan beyaz kan hücresi sayısındaki artışa bakar.
  • İdrar testi: Doktor ağrınıza bir idrar yolu iltihabı veya böbrek taşının yol açıp açmadığından emin olmak için idrar analizi isteyebilir. Eğer ağrının sebebi böbrek taşıysa, genellikle idrarın mikroskop altında incelenmesinde kırmızı kan hücreleri bulunur.
  • Tarama testleri: Doktorunuz apandisit teşhisine yardımcı olması ve diğer olası ağrı sebeplerini bulmak için bir karın röntgeni, ültrason testi veya bilgisayarlı tomografi isteyebilir.

Tedavisi

Tedaviler ve İlaçlar

Apandisit tedavileri genellikle iltihaplanmış apandisin ameliyatla alınmasından ibarettir. Durumunuza bağlı olarak başka tedaviler de gerekebilir.

Apandisit ameliyatı (apandektomi)
Apandektomi 5 ila10 cm arasında bir karın kesiği kullanılarak açık bir ameliyat şeklinde yapılabilir. Ya da apandisit ameliyatı birçok küçük kesikle yapılan laparoskopik ameliyat olarak da gerçekleştirilebilir. Laparokskopik apandektomide cerrah apandisinizi almak için karnınıza özel cerrahi araçlar ve bir video kamera sokar.

Genel olarak laparoskopik ameliyat daha hızlı iyileşmenize izin vererek daha az iz bırakır. Fakat laparoskopik cerrahi herkes için uygun değildir. Apandisiniz yırtılmışsa ve enfeksiyon apandisin ötesine yayılmışsa veya bir apse varsa açık apandektomi gerekebilir. Açık apandektomide cerah karın boşluğunu temizleyebilir.

Apandektomiden sonra birkaç günü hastanede geçirmeye hazırlanın.

Apandis ameliyatından önce apseyi boşaltmak.
Bir apse varsa deriyi delerek apseye bir boru sokulabilir. Apandektomi enfeksiyon kontrol altına alındıktan haftalar sonra da yapılabilir. 

Yaşam Tarzı

Hayat tarzı ve ev tedavileri

Apandisinizin alındığı ameliyattan sonra tam olarak iyileşmeniz birkaç hafta sürebilir. Apandisiniz patlamışsa, iyileşme daha uzun vakit alır. Bu iyileşme zamanında vücudunuzun daha çabuk iyileşmesi için yapabileceğiniz şöyle şeyler vardır: 

  • Başlarda zorlayıcı faaliyetlerden uzak durun. Apandektominiz laparoskopik olarak yapılmışsa ameliyattan sonraki ilk üç beş gün hareketlerinizi sınırlandırın. Eğer açık apandektomi olduysanız, ameliyattan sonraki ilk 10 ila 14 gün hareketlerinizi sınırlandırın. Normal işlerinize ne zaman dönebileceğinizi doktorunuzdan öğrenin.
  • Öksürürken karnınızı destekleyin. Öksürürken gülerken veya başka hareketler yaparken karın ağrısı tecrübe edebilirsiniz. Kendinizi korumak için bu tür şeylerden önce karnınıza bir yastıkla veya elinizle destek verin.
  • Ağrı ilaçlarınız faydalı olmazsa hemen doktoru arayın: Ağrılı olmak vücudunuzu fazladan strese sokar ve iyileşme sürecini yavaşlatır. Ağrı kesici ilaçlarınıza rağmen hala ağrı ve sancılarınız varsa doktorunuzu arayınız.
  • Hazır olunca kalkıp hareket edin. Yavaş yavaş başlayıp gözünüz kestikçe aktivite seviyenizi artırın. Kısa yürüyüşlerle başlayın.
  • Yorgun hissedince uyuyun. Vücudunuz iyileşirken kendinizi normalden daha uykulu hissedebilirsiniz. Kendiniz zorlamayın ve gerektiğinde dinlenin.
  • İşe veya okula dönme konusunu doktorunuzla görüşün. Kendinizi iyi hissederseniz işe dönebilirsiniz. Çocuklar henüz bir hafta geçmeden okula dönebilirler, bununla birlikte beden eğitimi dersleri, spor faaliyetleri gibi zorlayıcı hareketler ameliyattan sonraki iki ila dört hafta kadar sınırlandırılmalıdır.

Alternatif Tıp

Doktorunuz apandektomiden sonra ağrınızı dindirmek için ilaçlar reçete edecektir. İlaçlarınızla birlikte bazı tamamlayıcı ve alternatif tedaviler ağrınızı azaltmaya yardımcı olabilir. Şu türden güvenli seçenekler için doktorunuzun fikrini sorun: 

  • Müzik dinlemek, arkadaşlarla konuşmak gibi zihninizi ağrıdan uzaklaştıran dikkat dağıtıcı aktiviteler.
  • Gözlerinizi kapatıp kendinizi sevdiğiniz bir yerde hayal etmek gibi görselleştirme teknikleri.
İLGİLİ MAKALE

Apandisit Ameliyatı – Karından Uzantının Alınması için Acil Cerrahi Prosedür!