• İçindekiler
• Nedir
• Niçin Yapılır
• Riskler
• Nasıl Hazırlanacaksınız
• Neler Yaşayacaksınız
• Sonuçlar

Nedir

Alerji Deri Testleri

Alerji deri testi yapılırken deriniz alerjiye neden olan maddelere (alerjenlere) maruz bırakılır ve daha sonra lokal alerjik reaksiyon belirtileri gözlemlenir.

Tıbbi sağlık geçmişinizle birlikte alerji testleri, alerjiden kaynaklanan hapşırık, hırıltılı soluma ve deri döküntüleri gibi belirti ve bulguları doğrulayabilir. Alerji testleri, alerjik reaksiyonu tetikleyen özel maddeleri de saptayabilir. Alerji testlerinden alınan bilgiler doktorunuzun, alerjenlerden uzak durmak, ilaç tedavisi ve alerji aşısını içerebilecek bir alerji tedavi planı oluşturmasına yardımcı olabilir.

Niçin Yapılır

Neden Yapılır?

Alerji deri testi genellikle aşağıdaki alerjik hastalıkların teşhisi için kullanılır:

• Saman nezlesi
• Alerjik astım
• Dermatit (egzama)
• Gıda alerjileri
• Penisilin alerjisi
• Arı sokması alerjisi

Deri testleri, bebekler ve yaşlılar da dahil her yaştan insan için kullanılabilir. Ancak bazen deri testleri tavsiye edilmez. Doktorunuz, aşağıdaki durumlarda deri testi yaptırmamanız için sizi uyarabilir:

• Test sonuçlarını etkileyebilecek ilaçların kullanımı. Bunlar; antihistaminler, antidepresanların birçoğu ve mide yanması için kullanılan ilaçlardır. Doktorunuz ilaçları geçici olarak kesmeniz yerine almaya devam etmenizin, sizin için daha iyi olduğuna karar verebilir.
• Ciddi bir deri hastalığınızın olması. Eğer egzama ya da sedef hastalığı gibi hastalıklar, kolunuzdaki ve sırtınızdaki deri üzerinde –test alanları– geniş bir alanı kaplıyorsa etkili bir test yaptırabilmek için yeteri ölçüde temiz ve etkilenmemiş alan olmayabilir.
• Şüpheli alerjenlere karşı aşırı hassasiyet. Alerji deri testlerinde çok az miktarda kullanılmalarına rağmen bazı maddelere karşı ciddi bir alerjik reaksiyon (anafilaksi) gösterecek kadar aşırı hassas olabilirsiniz.  

Kan testleri, (teknik olarak vitro alerjen spesifik IgE antikor testleri olarak adlandırılır) özellikle deri testi yaptıramayan kişiler için uygundur. Her ne kadar kan testleri, deri testleri kadar kesin olsa da daha az duyarlı ya da daha pahalı olabilecekleri için çok sık kullanılmazlar. Alerjenlere karşı toleransınızı artırmak amacıyla, bir dizi alerji aşısı yapılarak gerçekleştirilen immunoterapiye başlamak istiyorsanız alerjinizi tetikleyen maddenin saptanabilmesi için deri ya da kan testi yaptırmanız gereklidir.

Riskler

Riskler

Deri testlerinin en yaygın yan etkileri; hafif şişme, kızarma ya da kaşıntılı kabarcıklardır (ürtiker). Test esnasında gerçekleşen en fark edilir belirti, ürtiker olabilir. Yan etkiler genellikle birkaç saat içinde geçer. Ancak bir ya da iki gün devam etmesi de mümkündür. Kızarıklığı ve kaşıntıyı hafifletmek için hafif bir kortizonlu krem uygulanabilir.

Nadir olarak alerji deri testleri, şiddetli ve hızlı alerjik reaksiyon gelişmesine neden olabilir. Bu nedenle testin, acil müdahale donanımları ve ilaçları olan bir sağlık kuruluşunda yapılması oldukça önemlidir. Testi takip eden günlerde ciddi alerjik reaksiyon gelişmesi durumunda derhal doktorunuzu arayın.

Tamamlayıcı ve alternatif tedavi uygulayan bazı doktorlar, provokasyon-nötralizasyon testleri yapabilir ancak bu testler kanıtlanmamıştır ve güvenilir olmadıkları düşünülmektedir.

Nasıl Hazırlanacaksınız

Nasıl Hazırlanacaksınız?

Doktorunuz, deri testi önermeden önce size sağlık geçmişiniz, izlediğiniz belirti ve bulgularınız ve bu belirtileri tedavi etme yönteminiz hakkında sorular soracaktır. Cevaplarınız doktorunuzun, ailede alerji görülüp görülmediğini ve alerjiniz olup olmadığını saptamasını sağlayacaktır.  

Daha sonra doktorunuz, belirti ve bulgularınızın nedenlerine dair ipuçları bulabilmek için sizi fiziksel muayeneden geçirebilir.

Sağlık geçmişiniz ve fiziksel muayene doktorunuza, teşhisinize ve tedavinize karar vermesini sağlayacak kadar bilgi verebilir. Bu durumda deri testi gerekmeyebilir. Fakat doktorunuz emin değilse ya da alerjiniz olduğundan şüphelenir; ancak alerjinizin olası nedenlerini belirlemek için daha fazla bilgiye ihtiyaç duyarsa deri testi yapılmasını önerebilir.

Sonuçları Etkileyebilecek İlaçların Kullanımı

Deri testine karar vermeden önce doktorunuz, kullandığınız reçeteli ve reçetesiz ilaçların bir listesine ihtiyaç duyacaktır. Bazı ilaçlar alerjik reaksiyonları bastırabilir, bu da deri testinin doğru sonuç vermesini ve etkinliğini engeller. Bazı ilaçlar da test esnasında ciddi alerjik reaksiyon gelişmesine yol açabilir.

Doktorunuz, bazı ilaçları 10 gün süreyle bırakmanızı isteyebilir. Çünkü ilaçlar sisteminizden farklı oranlarda atılır. Deri testini etkileyebilecek ilaçlar şunlardır:

• Fexofenadine gibi reçeteli nonsedatif (yatıştırıcı olmayan) antihistaminler
• Reçetesiz antihistaminler
• Amitriptilin ve doksepin  içeren trisiklik antidepresanlar
• Simetidin ve ranitidin gibi mide yanması ilaçları

Neler Yaşayacaksınız

Ne Bekleyebilirsiniz?

Deri testleri, genel olarak doktor kliniğinde uygulanır. Genellikle testi bir hemşire uygular ve bir doktor sonuçları yorumlar.

Alerji deri testleri ağrılı değildir. Çünkü testte kullanılan iğneler, sadece derinizin yüzeyini deler. Kanama olmaz, sadece çok hafif, anlık bir rahatsızlık hissedersiniz.  

Test esnasında  

Deri testinin başlıca üç tipi vardır:

• Batırma, delme (prik) ve çizme (scratch) testi (perkutan). En yaygın deri testi olan bu testte arıtılmış alerjen özlerinden küçük damlalar, delinmiş ya da çizilmiş derinize iğneyle uygulanır. Test genellikle polen, küf, evcil hayvan döküntüsü, toz akarı ve gıda alerjilerini tespit etmek için kullanılır.
• İntradermal deri testi (deri içi). Arıtılmış alerjen özleri kolunuzdaki derinin içine enjekte edilir. Test, genellikle doktorunuz böcek zehirlerine ya da penisiline alerjiniz olduğundan şüpheleniyorsa uygulanır.
• Yama (patch) testi (epikütanöz). Bu testte iğne kullanılmaz. Bunun yerine alerjenlerin uygulandığı bir yama derinize yerleştirilir. Ayrıca test genellikle kontakt dermatide neden olan maddeleri tespit edebilmek için uygulanır. Bunlar kauçuk, ilaç, koku, prezervatif, saç boyası, madenler ya da reçine gibi maddelerdir.

Bazı testler, alerjene maruz kaldıktan sonra birkaç dakika içinde gelişen alerjik reaksiyonu tespit eder. Diğerleri ise birkaç günü aşan sürede gelişen, gecikmiş alerjik reaksiyonları tespit etmek için kullanılır.

Hemen gelişen alerjik reaksiyonlar için testler

Batırma, delme ya da çizme testleri, aynı anda 40 kadar farklı maddeye karşı hemen gelişen alerjik reaksiyonları tespit etmede kullanılır. Yetişkinlerde bu test genelde üst kola uygulanır. Çocuklarda ise genellikle bel bölgesine yapılır.

Test alanını alkolle temizledikten sonra hemşire derinize küçük işaretler çizecek ve alerjen özlerinden her işaretin üzerine damlatacaktır. Daha sonra bu özlerin, deri yüzeyinin içine girebilmesi için keskin bir alet (neşter) kullanacaktır. Her seferinde alerjenlerin çapraz kontaminasyonunu (bulaşma) engellemek için yeni bir neşter kullanılır. Damlalar derinizde 15 dakika tutulur ve hemşire derinizde gelişebilecek alerjik reaksiyon bulgularını gözlemler.

Derinizde beklendiği şekilde tepki oluşup oluşmayacağını görmek için hemşire, derinizin içine iki ilave madde daha verecektir:

• Histamin. Bu madde, hemen hemen herkeste deri tepkisine yol açar. Bu nedenle pozitif kontrol olarak kullanılır. Eğer histamine tepki vermezseniz deri testinin yorumlanması zor ya da imkansız olacaktır.
• Gliserin veya salin. Neredeyse hiç kimsede bu maddeler reaksiyona neden olmaz. Bu yüzden bunlardan biri negatif kontrol olarak kullanılır. Eğer gliserin ya da saline tepki verirseniz, hassas bir cilde sahipsiniz demektir. Yani alerjen özlerine karşı reaksiyonlarınızın dikkatlice yorumlanması gerekecektir.

Batırma, delme ya da çizme testi netice vermezse intradermal testi olarak bilinen daha hassas bir çabuk-reaksiyon testi yaptırmanız gerekebilir. Test esnasında hemşire, az miktarda alerjen özünü kol derinizin altına enjekte edebilmek için ince bir iğne ve şırınga kullanacaktır. 15 dakika sonra iğne yerinde lokal deri reaksiyonunun gelişip gelişmediğini kontrol edecektir.

Gecikmiş alerjik reaksiyonlar için testler

Gecikmiş alerjik reaksiyonlar yama testleriyle saptanır. Yama testi esnasında, deriniz alerjik deri reaksiyonuna (kontakt dermatit) neden olabilecek 20 ila 30 farklı madde özüne maruz bırakılacaktır.

Alerjen özleri uygulanan yamalar 48 saat kolunuzda ya da sırtınızda kalacaktır. Bu süre zarfında banyo yapmaktan ya da fazla terlemenize neden olabilecek aktivitelerden kaçınmanız gerekir. Değerlendirme için yeniden doktorunuzun kliniğine gittiğinizde bandajlar açılır.

Testin ardından  

Eğer delme ya da intradermal deri testi esnasında herhangi bir alerjen alerjik reaksiyona neden olursa sivrisinek ısırığına benzeyen kırmızı ve kaşıntılı kabarcıklar oluşacaktır. Hemşire bu kabarcıkların boyutunu ölçecektir.

Hemşire sonuçları kaydettikten sonra, çizilen izleri ve alerjen damlacıklarını silmek için cildinizi alkolle temizleyecektir. Daha sonra sonuçları ve olası tedavi seçeneklerini konuşmak için doktorunuzla görüşürsünüz.

Sonuçlar

Sonuçlar

Doktorunuzun muayenehanesinden ayrılmadan önce, delme ya da çizme testinin veya intradermal testin sonuçlarını öğreneceksiniz. Yama testinin sonuçlanması ise birkaç günü bulabilir.

Deri testinin sonucunun pozitif olması, belirli maddelere karşı alerjik olduğunuz anlamına gelir. Büyük kabarcıklar genellikle duyarlılık derecesinin fazla olduğuna işaret eder. Negatif sonuç ise belirli maddelere karşı büyük ihtimalle alerjiniz olmadığı anlamına gelir.

Deri testlerinin doğruluğu değişken olabilir. Aynı teste farklı zamanlarda farklı tepkiler verebilirsiniz. Ya da test esnasında belli bir maddeye karşı tepki verirken, günlük hayatınızda tepki vermeyebilirsiniz.

Genelde deri testleri; polen, evcil hayvan döküntüleri ya da toz akarları gibi havadan gelen maddelere karşı gelişen alerjilerin teşhisi için uygulandığında en güvenilir sonuçları verir. Çünkü gıda alerjilerinin teşhisi karmaşık olabilir, ilave testler ya da işlemler yaptırmanız gerekebilir.

Alerji tedavi planınız; ilaç tedavisini, immünoterapiyi, çevresel ya da beslenme değişikliklerini içerebilir. Teşhisiniz ya da tedaviniz hakkında anlamadığınız bir şey olursa doktorunuzdan mutlaka açıklamasını isteyin. Alerjinizin kontrol altına alınması için alerjenlerinizi ve tedavi planınızı belirleyecek olan test sonuçları sayesinde, belirti ve bulgularınız azaltılabilir ya da ortadan kaldırabilir.