• İçindekiler
• Fibromiyalji
• Sebebler
• Belirtiler
• Tedavi

Fibromiyalji

Çocuklarda ve Ergenlerde Fibromiyalji

Genellikle çocukları neyin hasta ettiğini bulmak kolaydır. Streptokok boğaz ağrısı ve kulak enfeksiyonları gibi yaygın çocukluk hastalıkları, doktor muayenesi ya da boğaz kültürüyle oldukça kolay teşhis edilir.

Yine de çocuklar yorgunluk, ağrılı olma ve uyuma güçlüğü gibi belirgin olmayan belirtilerden şikayet ediyorlarsa birçok yaygın hastalıktan birini yaşıyor olabilirler. Kaslarda ve eklemleri çevreleyen yumuşak dokularda ağrıya neden olan fibromiyalji, çocuklarda ve ergenlerde kolayca gözden kaçabilecek bir hastalıktır.

Fibromiyaljinin çocuklarda fark edilmesi zor olabilir, çünkü hastalığın teşhisi için bir test yoktur ve yetişkinlerde daha yaygın görülür. Fibromiyalji çoğu zaman 18 yaşın üzerindeki kadınları etkiler. Yine de çocukların yüzde 1 ila yüzde 7''sinde fibromiyalji ya da benzer hastalıklar olduğu düşünülüyor.

Fibromiyalji, müşterek olarak kas-iskelet ağrı sendromu olarak bilinen bir hastalık grubuna dahildir. Çocuklarda fibromiyalji, juvenil primer fibromiyalji sendromu (JPFS) olarak adlandırılır. Eğer bir çocukta aynı zamanda artrit ya da fibromiyaljiyle ilişkili başka bir hastalık varsa, o zaman buna jüvenil sekonder fibromiyalji sendromu denir.

Bu makalede, ergen ve çocuklarda fibromiyalji belirtilerini nasıl ayırt edeceğinizi ve çocuğunuzda fibromiyalji olduğundan şüphelenmeniz durumunda ne yapmanız gerektiğini ele alacağız.

Sebebler

Çocuklarda ve ergenlerde fibromiyaljinin sebebi nedir?

Fibromiyaljiye gerçekte neyin neden olduğu halen bilinmemektedir. Hastalık ailelerde görülmeye meyillidir, buna rağmen henüz hiçbir gen tespit edilmemiştir. Araştırmacılar fibromiyalji ile immün, endokrin, psikolojik ve biyokimyasal problemler gibi birkaç sağlık sorunu arasında bağlantı kurmuştur.

Yetişkinlerdeki fibromiyaljinin çoğunlukla kadınları etkilemesi gibi, çocuk ve ergenlerde de fibromiyalji erkeklere göre daha sıklıkla kızlarda görülür. Bu hastalığı yakalanan kızların çoğu 13 ila 15 yaşları arasındayken teşhis alır.

Belirtiler

Çocuklarda ve ergenlerde fibromiyaljinin belirtileri

Çocuk fibromiyaljisinin başlıca belirtilerinden biri, kaslarda ağrılı noktalardır. Noktaların üzerine basınç uygulandığında acır, bunlara “hassas noktalar” denilmesinin nedeni de budur.

Bu noktaları bulmak için doktorunuz, başparmağıyla fibromiyalji hastalarında ağrılı olmaya meyilli olan 18 bölgeye bastırır. Fibromiyalji olan çocuklar, noktaların en az beşinde hassasiyet hissederler. Ayrıca en az 3 ay boyunca ağrı ve acı yaşarlar.

Ağrı vücudun sadece bir kısmında başlayabilir, ancak sonunda diğer alanları da etkileyebilir. Fibromiyaljisi olan çocuklar ağrıyı; sertlik, gerginlik, hassaslık, yanma ya da acıma gibi farklı biçimlerde tarif ederler.

Çocuklarda ve ergenlerde fibromiyaljinin diğer belirtileri şunlardır:

• Yorgunluk
• Uyuma güçlüğü ve sabahları yorgun kalkma
• Anksiyete ve depresyon
• Mide ağrısı
• Baş ağrısı
• Hatırlama güçlüğü
• Baş dönmesi
• Uyurken bacaklarda huzursuzluk

Ergenlerde fibromiyaljinin moral bozucu olmasının sebeplerinden biri de belirtilerin birbirini şiddetlendirmesidir. Örneğin fibromiyalji ağrısı uyumayı zorlaştırır. Çocuklar uyuyamadıklarında gün boyunca daha yorgun hissederler. Yorgun olmak ağrıyı şiddetlendirir. Belirtiler, çocuklar için içinden kurtulmanın zor olduğu bir döngüye dönüşür.

Fibromiyalji, çoğu çocuğun her ay 3 gün okula gidememesine neden olacak kadar güçten düşürücü olabilir. Fibromiyalji hastası olmak, sosyal izolasyona yol açabilir. Fibromiyaljisi olan ergenler, arkadaşlık kurmada zorluk yaşayabilir ve hastalıkları yüzünden popüler olmadıklarını sanabilirler.

Tedavi

Çocuklarda ve ergenlerde fibromiyalji tedavisi

Çocuk ve ergenlerde fibromiyaljiyi tedavi etmek için bir uzman ekibi bir arada çalışır. Bu sağlık ekibi aşağıdakilerden oluşabilir:

• Pediatrik romatoloji uzmanı (artrit ve diğer romatolojik hastalıkları olan çocukların tedavisinde uzman olan doktor)
• Psikolog
• Fizik tedavi uzmanı

Her ne kadar çocuklarda (ya da yetişkinlerde) fibromiyalji iyileştirilemese de belirtilerini yönetebilmeye yardımcı olmak için etkili tedaviler vardır. Bunlar:

Baş etme stratejileri. Ergenlerdeki ve çocuklardaki fibromiyaljiyi tedavi etmenin en etkin yöntemlerinden biri; ağrıyı yönetmek için baş etme stratejileri kullanmaktır. Bilişsel davranışçı terapi denen teknik, fibromiyaljisi olan çocuklara, ağrılarını neyin tetiklediğini ve bununla nasıl baş edeceklerini öğrenmeleri konusunda yardımcı olur. Tedavi, çocukların işlev yeteneğini iyileştirmede ve depresyonlarını azaltmada oldukça etkilidir. Fibromiyaljiyi tedavi için geliştirilen diğer davranış-temelli yaklaşımlar da, kas gevşetme ve stres-giderici teknikleri (derin nefes alma veya meditasyon) içerir.

İlaç tedavisi. Fibromiyaljisi olan yetişkinleri iyileştirmek için ilaçlar da kullanılabilir. Romatoloji uzmanları, çocuklarda da aynı ilaçların bazılarını deneyebilir. Ancak, fibromiyalji ilaçlarının çocuklarda etkinliği ve güvenliği, yetişkinlerde olduğu kadar iyi çalışılmamıştır.

Egzersiz. Egzersiz, fibromiyalji tedavisinin önemli bir parçasıdır. Aktif kalan fibromiyalji hastası çocuklarda, daha az şiddetli ağrı ve daha az depresyon görülür. Fizik tedavi uzmanı, çocuklara fibromiyalji için en iyi egzersizleri gösterebilir ve bir egzersiz programına kademeli olarak nasıl başlayacaklarını onlara öğretebilir. Böylece çocuklar kendilerini yaralamazlar.

Fizik tedavi. Fizik tedavi ve masaj, fibromiyalji yaşayan çocuklarda bazı kas ağrılarını hafifletebilir.

Fibromiyaljiyle mücadele eden ergen ve çocuklar için bu tedaviler yardım ve umut sağlayabilir. Yeterince dinlenmek, egzersiz yapmak ve stresi azaltmak da fibromiyaljisi olan çocukların uzun süre belirti yaşamamaları için, hastalığı kontrol altına almaya yardımcı olabilir.