• İçindekiler
• Nedir
• Niçin Yapılır
• Riskler
• Nasıl Hazırlanacaksınız
• Neler Yaşayacaksınız
• Sonuçlar

Nedir

Gastrik Baypas Ameliyatı

Gastrik baypas ameliyatı, obezitenin tedavisinde kullanılan çoklu bir tedavi yöntemidir. Kilo kaybı (bariatrik) için yapılan ameliyatlar, genellikle yiyebildiğiniz gıda miktarını sınırlayarak sindirim sisteminizi değiştirir. Böylece kilo vermenize ve obeziteden kaynaklanan sağlık sorunları riskinizi düşürmeye yardımcı olur. 

Gastrik baypas, en sık uygulanan bariatrik ameliyattır. Çoğu cerrah gastrik baypas ameliyatını tercih eder. Çünkü bu operasyonun komplikasyonları, diğer kilo kaybı ameliyatlarına oranla daha azdır. Egzersiz yaparsanız ve sağlıklı beslenirseniz, gastrik baypas ameliyatı uzun vadeli ve kalıcı kilo kaybı sağlayabilir.

Ama gastrik baypas herkes için uygun değildir. Riskleri ve yan etkileri olan ve kalıcı yaşam tarzı değişiklikleri gerektiren büyük bir ameliyattır. Gastrik baypas ameliyatına karar vermeden önce, hangi yaşam tarzı değişikliklerini yapmanız gerektiğini anlamanız önemlidir. Ameliyatın başarısı büyük oranda size bağlıdır.

?

Niçin Yapılır

Neden Yapılır?

Genel olarak, gastrik baypas ameliyatı, beslenme ve egzersiz yoluyla sağlıklı kiloya ulaşamayan veya sağlıklı kiloyu koruyamayan, aşırı kilolu olan ve bunun sonucunda sağlık sorunları yaşayan kişiler içindir. Gastrik baypas cerrahisi, aşağıdaki durumlarda sizin için bir seçenek olabilir: 

• Vücut kitle indeksiniz (BMI) 40 veya daha yüksekse (aşırı obezite)
• BMI’nız 35 ila 39,9 (obezite) ise ve diyabet veya yüksek kan basıncı gibi kiloyla ilişkili ciddi bir sağlık sorununuz varsa.

Gastrik baypas cerrahisi, sağlıklı bir beslenme ve egzersizin yerine geçirilemez. Aslında, ameliyatın başarısı da kısmen, doktorunuzun size önerdiği diyet ve egzersiz programını kararlılıkla ve istikrarlı bir biçimde uygulamanıza bağlıdır. Kilo kaybı ameliyatı yaptırmayı düşünüyorsanız, egzersiz yapmak, yeme alışkanlıklarını değiştirmek ve fazla kilolara katkıda bulunan diğer yaşam tarzı faktörlerini düzenlemek konusunda kafanız net olmalıdır.

Gastrik baypas ameliyatının bazı türleri şunlardır:

• Roux-en-Y. Gastrik baypas ameliyatında en çok tercih edilen yöntemdir. Roux-en-Y’de, midenin bir kısmı kesilip dikilerek bir poş oluşturulur ve bir kısmı baypas edilen ince bağırsağın kalan kısmı, mideye bağlanır. Böylece besinlerin emilim miktarı azaltılmış olur.
• Biliopankreatik diversiyonla duodenal switch.  Bu işlemde cerrah ince, tüpe benzeyen bir mide yaratmak için midenin yaklaşık yüzde 80’ini alır. Yiyeceklerin ince bağırsağa geçmesini sağlayan kapakçık (duodenal switch) ve ince bağırsağın normal olarak mideye bağlandığı küçük bir kısmı (duodenum) olduğu gibi kalır. Ameliyatta, bağırsağın ucu midenin yanındaki duedenuma bağlanarak (biliopankreatik diversiyon) bağırsağın büyük bir kısmı baypas edilir. Bu kilo kaybı ameliyatı etkilidir ancak yetersiz beslenmeyle vitamin eksikliği gibi riskleri daha fazladır ve yakın takip gerektirir. Genellikle vücut kitle indeksi 50 ve daha fazla olan insanlar için kullanılır.

Diğer kilo kaybı ameliyatı seçenekleri şunlardır:

• Lap-Band ayarlanabilir mide bandı (LAGB). Cerrah midenin üst kısmını bantla çevreleyerek mideyi ikiye bölmek için esnek bir bant kullanır. Bant bir kemer gibi sıkıştırılarak oluşturulan iki poş arasında, cerrah, yiyebileceğiniz yiyecek miktarını azaltan ince bir kanal oluşturur. Süresiz olarak yerinde kalması için tasarlanan bant, açıklığın genişlemesini engeller. Genişliği ayarlanabilir ve gerekirse ameliyatla çıkarılabilir. LAGB daha basit bir işlemdir ve daha kapsamlı işlemlerle karşılaştırıldığında daha az komplikasyona yol açar.

Fakat LAGB, Roux-en-Y gastrik baypasta olduğundan daha az ve daha yavaş kilo kaybına neden olur. Bu ameliyat, Crohn hastalığı ve hiatal herni (mide fıtığı) gibi sağlık sorunları veya gastrik ülser öyküsü olan kişilere tavsiye edilmez. 

• Dikey bantlı gastroplasti. Mide zımbalaması da denilen bu işlem, mideyi iki parçaya ayırır; yiyecek için yeri azaltır ve sizi daha az yemeye zorlar. Baypas yapılmaz. Cerrah, cerrahi bir zımba kullanarak, midenizi alt ve üst bölümlere ayırır. Üst poş küçüktür ve alt poşun içine - midenizin geri kalanına - boşalır. Orta vadede yeterli kilo kaybına yol açmadığından, bu kilo kaybı ameliyatı çok yaygın değildir.

• Sleeve gastrektomi (Tüp mide). Vücut kitle indeksiniz (BMI) 50 veya daha yüksekse, doktorunuz gastrik baypasa alternatif olarak sleeve gastrektomi önerebilir. Sleeve gastrektomi, son zamanlarda kilo kaybı için birincil yöntem olarak kullanılan biliopankreatik diversiyonla duodenal switchin ilk bölümüdür. 

Bu işlemde, midenizin yapısı, vücudunuzun emdiği kalori miktarını azaltan, tüpe benzeyen bir şekle dönüştürülür. Bazı insanlar için sleeve gastrektomi, ikinci aşama olan biliopankreatik diversiyondan önce biraz kilo vermek amacıyla uygulanan “kademeli bir işlemdir”.

?

Riskler

Riskler

Her büyük ameliyatta olduğu gibi, gastrik baypasın da kanama, enfeksiyon ve anesteziye reaksiyon gibi bazı riskleri vardır. Gastrik baypas ameliyatının olası komplikasyonları şunlardır: 

• Vitamin ve mineral eksikliği
• Dehidrasyon (su kaybı)
• Safra taşları
• Mide ülserinde kanama
• Kesi yerinde fıtık
• Bazı gıdalara intölerans (hassasiyet)
• Böbrek taşları
• Düşük kan şekeri (hipoglisemi)

Roux-en-Y gastrik baypas ameliyatının, nadiren görülse de ciddi sonuçlara yol açan riskleri şunlardır:

• Ölüm. Risk yaş, genel sağlık ve diğer sağlık sorunlarına bağlı olarak değişir. Gastrik baypas cerrahisinin sizin için risk derecesinin ne olduğunu doktorunuzla konuşun.
• Bacaklarda kan pıhtısı. Aşırı kilolu kişilerde, bacaklarda kan pıhtısı meydana gelme ihtimali daha yüksektir. Kan pıhtıları tehlikeli olabilir. Bazı durumlarda, akciğerlere ulaşır ve akciğerin atardamarlarını tıkayarak pulmoner emboliye (akciğer dokusuna hasar veren ve ölüme yol açabilen bir durum) neden olur. Yürüyüş yapmak ve basınç uygulayan bacak sargıları kullanmak bacaklarda kan pıhtısı riskini azaltabilir.
• Midede zımba yerlerinin birinde sızıntı. Bu ciddi komplikasyon, antibiyotikle tedavi edilebilir. Çoğu vaka zamanla iyileşir. Bazen, sızıntı acil ameliyat gerektirecek kadar ciddi olabilir.
• Zatürree (pnömoni). Fazla kilo, göğüs boşluğu ve akciğerler üzerine fazladan baskı uygular ve ameliyatın ardından zatürree gelişimi açısından yüksek risk oluşturur.
• Mide ve ince bağırsak arasındaki açıklığın daralması. Bu nadir görülen bir komplikasyondur. Ancak, daralmış açıklığı genişletmek için ağzınızdan bir tüp sokulmasıyla gerçekleştirilen bir ayakta tedavi işleminin veya kısa hastane yatışı gerektiren onarıcı bir ameliyatın gerçekleştirilmesi gerekebilir.
• Damping sendromu. Gastrik baypas, mide içeriğinin ince bağırsaktan çok hızlı geçmesi nedeniyle oluşan ve mide bulantısı, kusma, ishal, baş dönmesi ve terlemeye yol açan damping sendromuna neden olabilir.

?

Nasıl Hazırlanacaksınız

Hazırlık

Gastrik baypas ameliyatı olmadan önce geniş kapsamlı bir taramadan geçeceksiniz. Gastrik baypas yaptırmayı isteyen herkes, psikolojik veya tıbbi açıdan ameliyata uygun değildir.

Doktor, diyetisyen, psikolog ve cerrahtan oluşan bir uzman ekibi, ameliyat için uygun olup olmadığınızı değerlendirecektir. Bu değerlendirme, ameliyattan sonra sağlık durumunuzda hangi gelişmelerin olabileceğini içerecektir. Yanı sıra, geçmişten bu yana var olan sağlık sorunlarınızın, gastrik ameliyatı sizin için riskli bir seçenek haline getirip getirmeyeceğini saptayacaktır. Sonuçta, ameliyattan beklenen faydalar, tanımlanmış risklerden üstünse, ancak o zaman size bu ameliyat önerilecektir.

Sağlık ekibinizin tavsiyelerine uyma ve sizden istenen beslenme değişiklikleriyle düzenli egzersizlere devam etme istekliliğiniz ve yeteneğiniz de, gastrik baypas ameliyatının sizin için uygun olup olmadığının belirlenmesine yardımcı olacaktır. Ameliyat olmanız tavsiye edilmeyebilir. Psikolojik ya da tıbbi açıdan ameliyata hazır olmadığınıza dair bulgular varsa, ameliyat ertelenebilir. 

Gastrik baypas ameliyatı için hazırlanırken doktorunuzun vereceği talimatlara uymanız önemlidir. Bu hazırlık dönemi, yiyecek ve içecek tüketimini kısıtlamanızı, fiziksel aktivite programına başlamanızı ve sigarayı bırakmanızı gerektirir.

?

Neler Yaşayacaksınız

Ne Bekleyebilirsiniz?

İşlem esnasında  

Bariatrik cerrahinin her türünün farklı adımları olsa da, çoğunda benzer işlemler uygulanır.

Gastrik baypas ameliyatında genel anestezi kullanılır. Bu, ameliyat sırasında bilinçsiz olacağınız anlamına gelir.

Roux-en-Y gastrik baypas gerçekleştirilirken, cerrah midenizi, üst kısmını kalan kısmından ayıracak şekilde zımbalar. Oluşan poş yaklaşık bir ceviz büyüklüğündedir ve aşağı yukarı 30 gram yiyecek tutabilir. Poş, fiziksel olarak midenizin geri kalanından ayrılır. Daha sonra cerrah, ince bağırsağınızı keser ve kestiği kısmı doğrudan bu poşa diker.

Bu, yiyeceği midenizin büyük kısmını ve ince bağırsağınızın ilk kısmını atlayarak, duodenuma yönlendirir. Yiyecekler doğrudan ince bağırsağınızın ikinci kısmı olan jejenuma girer, bu da kalori emme yeteneğinizi sınırlandırır. Yiyecek, midenin alt kısmına hiç girmediği halde, mide sağlıklı kalır ve ince bağırsağınızdaki yiyecekle karışması için sindirim sıvıları salgılamaya devam eder.

Bazı cerrahlar bu operasyonu karındaki küçük kesikler aracılığıyla laparoskop kullanarak (ucuna kamera bağlı olan ince ve tüp şeklinde bir araç)  gerçekleştirir (laparoskopik gastrik baypas). Skopun ucundaki küçük kamera cerrahın karnın içini görmesini sağlar. 

Geleneksel “açık” gastrik baypasla karşılaştırıldığında, laparoskopik yöntem hastanede kalış sürenizi genellikle kısaltır ve daha hızlı iyileşmenizi sağlar. Yarayla ilişkili sorunlar da daha az görülebilir. Ama laparoskopik gastrik baypasa herkes aday olamaz. Bu yaklaşımın sizin için uygun olup olmadığı hakkında doktorunuzla konuşun. 

Ameliyat sırasında burnunuzdan sokulan bir tüp, üst mide poşu içine yönlendirilir. Bazı durumlarda bu tüp bir gece kalır. Bu tüp, ameliyattan sonra zımbalanan yer iyileşebilsin diye, mide poşunun boş kalması için bir vakum cihazına bağlanır.

Gastrik baypas cerrahisi yaklaşık dört saat sürer. Ameliyattan sonra, herhangi bir komplikasyona karşı sağlık personelinin sizi izlediği bir iyileşme odasında uyandırılırsınız. Hastanede kalış süreniz 3 ila 5 gün olabilir.

İşlemin ardından

Ameliyattan sonra bir ya da iki gün, midenizin iyileşmesi için yemek yemenize izin verilmeyebilir. Daha sonra, yaklaşık 12 hafta boyunca özel bir diyet uygularsınız. Beslenme önce sadece sıvılarla başlar, daha sonra yumuşak gıdalar alınır ve sonunda da normal gıdalarla devam eder.

Mide poşunuz bir ceviz kadar küçültülmüş olacağı için, öğünlerde çok az yemek yemeniz gerekir. Ameliyattan sonraki ilk altı ayda, çok fazla veya çok hızlı yemeniz kusmanıza ya da göğüs kemiğinizin altında şiddetli ağrıya neden olabilir. Yiyebileceğiniz miktar yavaş yavaş artacaktır ama yeme alışkanlıklarınıza geri dönmeniz mümkün olmayacaktır. 

İlk 3 ila 6 ay içinde gerçekleşen hızlı kilo kaybına vücudunuz tepki göstereceği için aşağıdaki değişikliklerden biri veya birkaçını yaşayabilirsiniz.

• Vücut ağrıları
• Grip olmuşsunuz gibi bitkin hissetme
• Üşüme
• Cilt kuruluğu
• Saçta incelme ve saç kaybı
• Duygudurum değişiklikleri

Ameliyatın ardından ilk iki yıl içinde, fazla kilolarınızın yüzde 50’si ila yüzde 60’ını vermeyi bekleyebilirsiniz. Eğer beslenme ve egzersiz önerilerini dikkatle uygularsanız, bu kiloyu uzun vadede ve büyük oranda koruyabilirsiniz.

?

Sonuçlar

Sonuçlar

Gastrik baypas ameliyatı, ciddi kilo kaybına sağlamasının yanı sıra, obeziteyle ilişkili olan aşağıdaki sağlık sorunlarını da iyileştirebilir:

• 2. tip diyabet
• Yüksek kan basıncı
• Yüksek kan kolesterolü
• Obstrüktif uyku apnesi
• Gastroözofageal reflü hastalığı (GÖRH)

2. tip diyabet, yüksek kan basıncı ve yüksek kan kolesterolünde gözlenen düzelme, kalp krizi veya inme geçirme riskinizi önemli ölçüde düşürebilir. Gastrik baypas ameliyatı hareket yeteneğinizi iyileştirebilir ve yaşam kalitenizi artırabilir.

Kilo kaybı için ameliyat, mucizevi bir işlem değildir. Bu sizin fazla kilolarınızın hepsini kaybedeceğinizi ya da uzun vadede bu kiloyu koruyacağınızı garanti etmez. Gastrik baypas ameliyatından sonraki kilo kaybı başarısı, beslenme ve egzersiz alışkanlıklarınızda yaşam boyu değişiklikler yapma konusundaki kararlılığınıza bağlıdır. Ama kilo verdikçe yaşayacağınız başarı hissi, sağlığınızın düzelmesi önemli kazançlardır ve çabalarınıza değecektir.

Roux-en-Y gastrik baypas ameliyatının geri dönüşü yoktur. Sindirim sisteminizdeki değişiklikleri geriye döndürmek teoride mümkün olabilse de bu tehlikeli olabilir. Eğer gastrik baypas işleminin geri döndürülemez olmasıyla ilgili endişeleriniz varsa, seçenekleriniz konusunda doktorunuzla konuşun. 

?