• İçindekiler
• Nedir
• Sebepler
• Risk Faktörleri
• Komplikasyonlar
• Muayene
• Testler
• Tedavi

Nedir

Nedir?

Giardia enfeksiyonu karın bölgesinde kramplar, karında şişlik, mide bulantısı ve sulu ishal ataklarıyla tanımlanan bir tür bağırsak enfeksiyonudur. Giardia enfeksiyonunun nedeni özellikle kötü hijyen ve güvensiz suların bulunduğu alanlar olmak üzere dünya çapında bulunan mikroskobik bir parazittir.

Giardia enfeksiyonu (giardiyaz) Amerika’da sudan kaynaklanan hastalıkların en yaygın nedenlerinden bir tanesidir. Parazitler taşra akarsu ve göllerinde bulunur; bununla birlikte parazitler belediye sularında, havuzlarda, jakuzilerde ve kuyularda da bulunabilir. Giardia enfeksiyonu gıda ve kişiden kişiye temasla bulaşır.

Giardia enfeksiyonları genellikle altı hafta içinde temizlenir. Bununla birlikte parazitler temizlendikten çok sonra hala bağırsak sorunları yaşayabilirsiniz. Giardia parazitlerine karşı birkaç etkili ilaç vardır; fakat herkes bu ilaçlara reaksiyon göstermez. Hastalığın önlenmesi en iyi savunmanızdır.

Sebepler

Sebepler

Giardia parazitleri insan ve hayvanların bağırsaklarında yaşar. Mikroskobik parazitler dışkıya geçmeden önce kist adı verilen katı kabuklarla kaplanır ve bu sayede parazitler bağırsakların dışında aylarca hayatta kalabilir. Parazitler taşıyıcıya ulaştığında bu kistler açılık ve parazitler dışarıya çıkar.

Enfeksiyon kaza eseri parazitleri tükettiğinizde ortaya çıkar. Bu kirli suların içilmesi, kirli gıdaların yenilmesi veya kişiden kişiye temasla oluşur.

Parazitlerle kirlenen suların içilmesi

Giardia enfeksiyonu kapmanın en yaygın yolu parazitlerle kirlenen suların içilmesidir.

Giardia parazitleri dünya çapında göller, göletler, ırmaklar ve akarsularda bulunur, aynı zamanda bu parazitler belediyenin tesis ettiği sularda, kuyularda, su depolarında, havuzlarda, su parklarında ve spalarda da bulunabilir. Yeraltı veya üstü suları tarımsal akarsular, atık sular veya hayvan dışkılarıyla kirlenebilir. Bezli çocuklar ve ishalli kişiler kaza eseri havuz veya spaları kirletebilirler.

Parazitlerle kirlenen gıdaların tüketilmesi

Giardia parazitleri gıdalar yoluyla da bulaşabilir; nedeni gıdalarla uğraşan kişinin ellerini yıkamaması veya çiğ sebze ve meyvelerin kirli sularla sulanması veya yıkanması olabilir. Giardia parazitleri yemeklerin pişirilmesiyle ölür; bu nedenle gıdalar özellikle sanayileşmiş ülkelerde suya oranla daha az yaygın bir enfeksiyon kaynağıdır.  

Kişiden kişiye temas

Eğer elleriniz dışkıyla kirlenirse giyardiyazı bulaştırabilirsiniz; çocuklarının bezlerini değiştiren ebeveynler özellikle risk altındadır. Bu nedenle salgının giderek yaygınlaştığı kreşlerdeki çalışanlar ve çocuklar da risk altındadır. Giardia paraziti anal seks yoluyla da bulaşabilir.

Risk Faktörleri

Risk faktörleri

Giardia paraziti oldukça yaygın bir bağırsak parazitidir. Herkes giardia parazitlerini kapabileceği gibi bazı kişilerde risk özellikle yüksektir:

• Çocuklar. Giardia enfeksiyonu çocuklarda yetişkinlere oranla çok daha fazla yaygındır. Çocukların özellikle bez kullanıyorlarsa, tuvalet eğitimi alıyorlarsa veya kreşte zaman geçiriyorlarsa dışkılarla temas etme ihtimali daha fazladır. Küçük çocuklarla yaşayan veya çalışan kişilerde giardia enfeksiyonu riski daha yüksektir.    
• Güvenli içme sularına erişim sağlayamayan kişiler. Giyardiyaz hijyenin yeterli olmadığı ve suların içmek için güvenli olmadığı yerlerde yaygınlaşır. Eğer giyardiyaz hastalığının yaygın olduğu bir yere seyahat ederseniz, özellikle de yediklerinize ve içtiklerinize dikkat etmezseniz risk altına girersiniz. Risk, kırsal ve vahşi doğal alanlarında daha yüksektir.
• Anal seks yapan kişiler. Prezervatif kullanmadan anal seks yapmak giardia enfeksiyonu ve cinsel yolla bulaşan hastalıkların riskini artırır.

Komplikasyonlar

Komplikasyonlar

Giardia enfeksiyonu sanayileşmiş ülkelerde çoğu kez ölümcül değildir; fakat özellikle bebeklerde ve 5 yaşın altındaki çocuklarda belirtiler uzun süreli olarak devam edebilir veya ciddi sağlık sorunları ortaya çıkabilir. Yaygın olarak ortaya çıkan sağlık sorunları arasında şunlar yer alır:

• Vücudun susuz kalması. Genellikle ciddi ishalin bir sonucu olarak vücut normal fonksiyonlarını yerine getirecek yeterli miktarsa suyu almadığında vücut susuz kalır.
• Gelişim eksikliği. Giardia enfeksiyonunun neden olduğu kronik ishal kötü beslenmeye neden olabilir, çocuğun fiziksel ve zihinsel gelişimini olumsuz etkileyebilir.
• Laktoz duyarlılığı. Giardia enfeksiyonu olan birçok kişide laktoz duyarlılığı (süt şekerini doğru şekilde sindirememe) gelişir. Sorun, enfeksiyon temizlendikten sonra daha uzun süre devam edebilir.

Muayene

Muayene

İlk olarak aile doktorunuza belirtilerinizi anlattığınızda, doktorunuz sizi sindirim sistemi hastalıkları üzerine uzmanlaşmış bir gastroenterologa yönlendirebilir.

Neler yapabilirsiniz?

Randevunuzdan önce, aşağıdaki sorunların cevaplarını içeren bir liste oluşturabilirsiniz: 

• Belirtileri ne zaman gözlemlemeye başladınız?
• Belirtilerinizi iyileştiren veya kötüleştiren şeyler var mı?
• Ufak çocuklarla çalışıyor musunuz veya yaşıyor musunuz?
• Ne tür ilaçlar ve besin takviyeleri kullanıyorsunuz?

Doktorunuzun yapabilecekleri

Fiziksel inceleme esnasında doktorunuz bir yere uzanmanızı isteyebilir ve hassas bölgeleri kontrol etmek için karnınızın belirli bölgelerine basınç uygulayabilir. Doktorunuz susuzluk belirtileri için ağzınızı ve cildinizi kontrol edebilir. Dışkı örneğini nasıl alacağınızı konusunda size bilgiler verilebilir.

Testler

Testler

Giyardiyazı teşhis etmek için doktorunuz size dışkı testi uygulayabilir. Testin doğruluğu için birkaç günlük bir süre içerisinde alınan birkaç dışkı örneği getirmeniz istenebilir. Örnekler parazitlerin varlığına karşı laboratuvarda incelenir. Dışkı testleri uygulanan tedavinin etkinliğini gözlemlemek için de kullanılabilir.

Tedavi

Tedavi

Giardia enfeksiyonu kapan fakat belirti göstermeyen çocuklar ve yetişkinler genellikle parazitleri yayma tehlikeleri yoksa tedaviye ihtiyaç duymaz. Sorun yaşayan birçok kişi genellikle birkaç hafta içerisinde kendi kendilerine iyileşir.  

Belirtiler ciddi boyutlardaysa veya enfeksiyon devam ediyorsa doktorlar genellikle giyardiyazı aşağıdaki ilaçlarla tedavi eder:  

• Metronidazol. Metronidazol giardia enfeksiyonu için en yaygın kullanılan antibiyotiktir. Yan etkiler, arasında mide bulantısı ve ağızda metalik tat yer alabilir. Bu ilacı aldığınızda alkol kullanmayın. 
• Tinidazol. Tinidazol metronidazol kadar iyi çalışır ve metronidazolun sahip olduğu yan etkilerin çoğuna sahiptir. Bununla birlikte, bu ilaç tek doz olarak tüketilmelidir.  
• Nitazoksanid. Nitazoksanid sıvı biçimde olduğu için çocuklar tarafından kolaylıkla tüketilebilir.
• Paromomisin. Paromomisin diğer tedavilere göre daha az etkili olsa da hamilelik sürecinde doğum kusurlarına yol açma ihtimali daha düşüktür.